Zatrudnienie pracownika: umowa o pracę

Czym jest umowa o pracę?

Najprostsza definicja wyjaśnia, że to umowa zawierana między pracodawcą a pracownikiem, na podstawie której pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Forma umowy

Umowę o pracę sporządza się na piśmie, w dwóch jedno-brzmiących egzemplarzach. Musi zawierać przede wszystkim:

określenie stron umowy, rodzaj umowy, datę zawarcia umowy, warunki pracy i płacy, takie jak:

• rodzaj pracy,
• miejsce wykonywania pracy,
• wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem jego składników,
• wymiar czasu pracy,
• termin rozpoczęcia pracy.

Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, przed dopuszczeniem do niej pracownika należy potwierdzić mu na piśmie ustalenia co do:

• stron umowy,
• rodzaju umowy,
• warunków umowy.

Uwaga! Nieokreślenie stron umowy oraz rodzaju wykonywanej pracy unieważnia umowę. Jeśli rodzaj umowy nie został określony, w świetle prawa pracy jest to umowa na czas nieokreślony. W przypadku niepodania miejsca wykonywania pracy uważa się za nie siedzibę pracodawcy.

Na okres próbny, określony i nieokreślony

Umowy o pracę dzieli się na trzy rodzaje ze względu na czas, na jaki zostały zawarte. Dla każdego rodzaju umowy obowiązują inne zasady rozwiązywania odnoszące się do okresu wypowiedzenia.

Umowa na okres próbny jest zawierana w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i oceny, czy warto go zatrudnić na dłużej.

• Nie może zostać zawarta na dłużej niż trzy miesiące.
• Jeśli po okresie próbnym planuje się zatrudnienie pracownika na czas określony, krótszy niż sześć miesięcy, umowa na okres próbny nie może być zawarta na dłużej niż miesiąc.
• Jeśli po okresie próbnym planuje się zatrudnić pracownika na czas określony, dłuższy niż sześć miesięcy, ale krótszy niż 12, umowa na okres próbny nie może być obowiązywać dłużej niż dwa miesiące.
• Można przedłużyć umowę o pracę na okres próbny o czas urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika (np. choroby), jeżeli umowa zawiera taką zasadę.

Umowa na czas określony – zawiera się jedną taką umowę na okres nieprzekraczający 33 miesięcy lub trzy umowy, które łącznie obowiązują nie dłużej niż 33 miesiące.

Umowa na czas nieokreślony, jak wskazuje jej nazwa, jest umową bezterminową i obowiązuje do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia. Strony mogą ją rozwiązać za wypowiedzeniem albo bez zachowania okresu wypowiedzenia w określonych przepisami sytuacjach.

W ciągu 30 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy pracodawca musi poinformować go (pisemnie lub drogą elektroniczną):

• o nazwie instytucji zabezpieczenia społecznego, do której wpływają jego składki,
• o ochronie związanej z zabezpieczeniem społecznym, zapewnianej przez firmę, np. o dodatkowym ubezpieczeniu emerytalnym, PPK.

Badania wstępne, okresowe i kontrolne

Wydaje się trzy egzemplarze skierowania na badania – dla placówki medycznej, dla przyszłego pracownika, a trzeci umieszcza się w aktach osobowych.

Nie wolno dopuścić do pracy osoby bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Pracownik ma obowiązek poddać się badaniom lekarskim. Odmowa wykonania polecenia jest podstawą rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia, z powodu ciężkiego naruszenia zasadniczych obowiązków pracownika.

Uwaga! Pracownik musi poddawać się okresowym i kontrolnym (po co najmniej 30 dniach nieobecności w związku z chorobą) badaniom lekarskim. Jeśli ze swojej winy nie poddał się badaniu lekarskiemu i nie otrzymał orzeczenia o zdolności do pracy, za czas niewykonywania pracy z powodu choroby nie otrzyma wynagrodzenia. Badania lekarskie pracownik wykonuje na koszt pracodawcy i, w miarę możliwości, w godzinach pracy

Szkolenia BHP

W przypadku przyjmowania nowego pracownika pracodawca ma obowiązek:

• zapewnić mu przeszkolenie w zakresie BHP przed dopuszczeniem go do pracy; odbycie szkolenia ogólnego oraz na swoim stanowisku pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w jego aktach osobowych;
• zapoznać pracownika z oceną ryzyka zawodowego oraz zasadami ochrony.

Uwaga! Niestosowanie zasad BHP w firmie może poskutkować karą grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł.