Logowanie do profilu lekarza
Przez login.gov
Nie masz konta? Zarejestruj się
Przez login.gov
Nie masz konta? Zarejestruj się
fot. cottonbro studio/Pexels
Krztusiec (koklusz) to ostra zakaźna choroba układu oddechowego wywoływana przez bakterie – pałeczki krztuśca (Bordetella pertussis). Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po wniknięciu do organizmu bakterie przedostają się do tkanek, gdzie namnażają się, produkując toksynę krztuścową oraz inne czynniki zjadliwości. Największa zaraźliwość występuje w pierwszych 2 tygodniach choroby, ale może się utrzymywać przez 3–4 tygodnie, przy czym właściwa antybiotykoterapia skraca ją do 5 dni. W przypadku osoby wrażliwej na zachorowanie po kontakcie z chorym ryzyko zapadnięcia na krztusiec przekracza 80 proc.
tekst: Zespół ds. szczepień
Początkowo objawy przypominają infekcję górnych dróg oddechowych z gorączką, kaszlem, bólem gardła i złym samopoczuciem. Po 1–2 tygodniach następuje faza napadów kaszlu. To najważniejszy objaw krztuśca, kaszel jest bardzo silny, napadowy, zwykle towarzyszy mu duszność i świst wdechowy, a często również wymioty pod koniec napadu.
Krztusiec jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt i małych dzieci. Powikłania obejmują zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, drgawki, encefalopatię krztuścową, a nawet zgon. U osób dorosłych i starszych dzieci powikłaniami bywają złamania żeber, przepukliny.
W Polsce obserwujemy zauważalny wzrost liczby zakażeń krztuścem. Notowany jest również w województwie mazowieckim, gdzie występują ogniska epidemiczne.
Bordetella pertussis jest bakterią wrażliwą, dlatego pobrany materiał powinien zostać przetransportowany w temperaturze otoczenia do laboratorium mikrobiologicznego w ciągu 4 godzin od pobrania. Dopuszczalny czas transportu wynosi 48 godzin w przypadku zastosowania wskazanego podłoża transportowego (tj. podłoża Reagana Lowe’a).
Krztusiec jest chorobą podlegającą obowiązkowemu zgłoszeniu do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Każdy przypadek lub podejrzenie choroby musi zostać zgłoszony w ciągu 24 godzin. Pozwala to organom inspekcji sanitarnej na podjęcie działań przeciwepidemicznych, przecięcie dróg szerzenia się patogenu i transmisji zakażeń przez ograniczenie kontaktów osoby chorej z otoczeniem, skierowanie jej do lekarza i wdrożenie profilaktyki poekspozycyjnej wobec osób będących w bezpośredniej styczności z chorym.
Profilaktyka krztuśca polega na regularnych szczepieniach ochronnych. U dzieci szczepienie jest obowiązkowe w ramach Programu Szczepień Ochronnych.
Osobie dorosłej, która w przeszłości otrzymała pełne szczepienie przeciwko krztuścowi, zaleca się kolejne szczepienia co 10 lat, a kobietom w ciąży – między 27. a 36. tygodniem jej trwania. Do szczepienia można stosować dostępne w Polsce preparaty Adacel lub Boostrix.
Po zaszczepieniu się członkowie Okręgowej Izby lekarskiej w Warszawie mają możliwość uzyskania zwrotu kosztu zakupu szczepionki w ramach programu „Szczepienia w OIL WAW”.
