Logowanie do profilu lekarza
Przez login.gov
Nie masz konta? Zarejestruj się
Przez login.gov
Nie masz konta? Zarejestruj się
fot. licencja OIL w Warszawie
Autor: Anna Prawdzik
Początek kariery zawodowej w medycynie to moment, w którym uczeń, a później student, staje się lekarzem – osobą posiadającą wiedzę i uprawnienia do leczenia. Doświadczenia wkraczających w zawód lekarzy pokazują jednak, że zmiana w postrzeganiu siebie i relacjach z bardziej doświadczonymi lekarzami nie jest ani natychmiastowa, ani pewna. Medycyna wiąże się z przekuwaniem wiedzy i teorii na praktykę, a istotnym czynnikiem w pracy, zwłaszcza zabiegowej, jest doświadczenie. Czy w obliczu świadomości jego znaczenia młody lekarz może być pewny siebie?
Syndrom oszusta to zjawisko psychologiczne polegające na braku wiary we własne kompetencje pomimo istnienia obiektywnych przesłanek potwierdzających sukcesy. Odczuwany jest lęk przed zdemaskowaniem oraz ma się poczucie oszukiwania, jak gdyby osiągane sukcesy były wynikiem łutu szczęścia czy przypadku. Szacuje się, że aż 70 proc. społeczeństwa na pewnym etapie życia doświadczy syndromu oszusta.
Lekarz dentysta po ukończeniu stażu podyplomowego rozpoczyna pracę w gabinecie, gdzie staje przed pacjentem, który oprócz oczekiwań związanych z leczeniem poszukuje w lekarzu pewności siebie i wiary we własne kompetencje. Skuteczne postawienie diagnozy i przedstawienie planu leczenia to tylko wstęp. Proces leczniczy wymaga współpracy z pacjentem, a w niej niezbędne są kompetencje miękkie. Poczucie nieadekwatności i „udawanie” w pracy lekarza może w znaczący sposób utrudniać relacje zarówno z pacjentami, jak i współpracownikami.
Presja wynikająca z obawy przed konsekwencjami błędów, porównywanie się z innymi lekarzami oraz ambicja i perfekcjonizm mogą prowadzić do odczuwania stresu i niepokoju w pracy. Utrzymywanie się niepewności, mimo dobrych wyników leczenia i pozytywnej informacji zwrotnej, może świadczyć o występowaniu syndromu oszusta. Skutki obejmują obniżenie efektywności pracy, lęk przed podejmowaniem decyzji, prokrastynację oraz nadmierne kontrolowanie efektów pracy. Długotrwałe utrzymywanie się tego stanu może przyczynić się do rozwoju wypalenia zawodowego.
Media społecznościowe kreują często obraz perfekcyjnych specjalistów odnoszących wyłącznie sukcesy, co może pogłębiać syndrom oszusta u tych, którzy zmagają się z wątpliwościami. W rzeczywistości poczucie niepewności dotyczy także osób o uznanych na świecie osiągnięciach. Albert Einstein powiedział do przyjaciela: Przesadny szacunek, jakim darzona jest moja życiowa praca, sprawia, że czuję się bardzo nieswojo. Czuję się zmuszony myśleć o sobie jako o mimowolnym oszuście.
Ambicja stanowi istotne źródło motywacji w pracy lekarza, a wątpliwości i poczucie nieadekwatności są naturalnymi etapami w procesie zdobywania doświadczenia. Kluczem do przezwyciężenia syndromu oszusta jest stawianie sobie realistycznych celów, stopniowe doskonalenie umiejętności – zarówno technicznych, jak i miękkich – oraz docenienie własnych osiągnięć. Prawdziwa pewność siebie w zawodzie lekarza nie polega na braku wątpliwości, lecz na umiejętności stawiania im czoła i traktowania jako impulsu do dalszego rozwoju.
