IV Konferencja Szkoleniowa „Empatia a umieranie i śmierć” – relacja

Za nami IV konferencja „Empatia a umieranie i śmierć”, którą OIL w Warszawie organizuje wspólnie z Instytutem Dobrej Śmierci. – Ta edycja – zatytułowana „Aby godnie umrzeć, potrzebna jest cała wioska” – poświęcona była wartości zespołowej opieki nad odchodzącym człowiekiem – powiedział Tomasz Imiela, wiceprezes ORL w Warszawie. Oto szczegóły wydarzenia.

      Przypomnijmy, że pierwsza miała miejsce 26 lutego 2022 r. Tytułem i lejtmotywem tegorocznej było hasło: „Aby godnie umrzeć, potrzebna jest cała wioska”. O genezie tematyki  i znaczeniu tytułowej „wioski” w procesie odchodzenia pacjenta opowiedzieli gospodarze wydarzenia: dr n. med. Agata Malenda oraz wiceprezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie dr n. med. Tomasz Imiela.   Dr Malenda to specjalistka chorób wewnętrznych oraz hematologii, w trakcie szkolenia specjalizacyjnego z medycyny paliatywnej, i członkini m.in. Instytutu Dobrej Śmierci, a także współinicjatorka oraz współorganizatorka cyklu naszych konferencji „Empatia a umieranie i śmierć”. Natomiast dr n. med. Tomasz Imiela poza pełnioną funkcją w ORL jest specjalistą chorób wewnętrznych i kardiologii.

Naszym przesłaniem jest podkreślenie ogromnej wartości, jaką niesie wspólna, zespołowa opieka nad odchodzącym człowiekiem. Dla umierającej osoby najczęściej bardzo ważny jest kontakt z drugim człowiekiem – obecność i opieka rodziny. Ale pomoc profesjonalistów oraz wolontariuszy może być kluczowa dla zadbania o potrzeby odchodzącej osoby – podkreślił Tomasz Imiela.

  Genezę tematu tegorocznej konferencji przybliżyła dr n. med. Agata Malenda w wykładzie wprowadzającym.  

Na przestrzeni wszystkich konferencji „Empatia a umieranie i śmierć” zauważyliśmy, że bardzo trudno jest zaopiekować się umierającym pacjentem w pojedynkę. Dlatego chcielibyśmy stworzyć praktyki, które pozwolą nam współdziałać – pomiędzy zespołem terapeutycznym a pacjentem, pomiędzy zespołem terapeutycznym a jego rodziną, a także pomiędzy sobą, w zespole – powiedziała dr Malenda.

  W interdyscyplinarnym gronie prelegentów poruszone zostały zagadnienia związane m.in. z: profilaktyką wypalenia zawodowego osób sprawujących opiekę nad pacjentami będącymi w okresie schyłku życia, wyzwaniami opieki paliatywnej w zakładach opiekuńczo-leczniczych, aspektami prawnymi odstąpienia od terapii daremnej, ciążą i porodem kobiet po prenatalnej diagnozie o letalnym rokowaniu dla dziecka. Eksperci zajęli się też tematami: (nie)widzialnego rodzeństwa chorujących dzieci, roli wolontariuszy w opiece nad pacjentem umierającym oraz rozmów o śmierci i umieraniu.  

Kierunek: działanie interdyscyplinarne

Podstawą jest zawsze zagwarantowanie ulżenia potrzebom podstawowym (biologicznym) – żeby nie bolało, nie było duszno, zimno, żeby umierający człowiek nie był głodny i żeby się nie bał. W piramidzie potrzeb osoby umierającej można zrobić znacznie więcej – zadaniem zespołu jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, możliwego komfortu, uczucia akceptacji, obecności bliskich, poczucia autonomii i szacunku, a nawet chwil szczęścia w ostatnim okresie życia – takie zadania mają lekarze według Tomasza Imieli.

  Zdaniem dr Malendy w skład zespołu interdyscyplinarnego, zajmującego się odchodzącym pacjentem, powinni znaleźć się: lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci, psycholodzy, opiekunowie medyczni, wolontariusze, duchowni, dietetycy, rodzina. Kwestię budowania relacji wśród personelu medycznego podjęły m.in. dr Agata Malenda i lek. Anna Łotowska-Ćwiklewska, specjalistka anestezjologii i intensywnej terapii, EDMP, kierowniczka Poradni Leczenia Bólu „Nie Musi Boleć” w referacie „Jak budować relacje w zespole multidyscyplinarnym?”.  

Opieka paliatywna a system ochrony zdrowia

Dr Agata Malenda przyznaje, że w dzisiejszych czasach temat śmierci został zepchnięty na boczny tor, rozmawiamy o niej w sposób techniczny, proceduralny. To, na co zwraca uwagę IV Konferencja „Empatia a umieranie i śmierć” – to perspektywa duchowa, relacyjna, sprawa godności każdego pacjenta umierającego (opieka paliatywna). Dlatego, oprócz lekarzy, psychologów, fizjoterapeutów, pracowników hospicjów, prawników – zostali zaproszeni również teologowie, przedstawiciele nauk humanistycznych, m.in. dr n. o zdr. Urszula Tataj-Puzyna, duchowny – franciszkanin, o. Cordian Szwarc, a także doula umierania, towarzyszka w żałobie – Anja Franczak, założycielka Instytutu Dobrej Śmierci. Rozmawiano o wartościach opieki paliatywnej i należnym jej miejscu w systemie ochrony zdrowia – w szpitalach, oddziałach zabiegowych itp. Nad tematem pochyli się m.in. dr Agata Malenda, Edyta Skolmowska, pielęgniarka specjalistka pielęgniarstwa geriatrycznego i opieki długoterminowej (wykład: „Wyzwania opieki paliatywnej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym”), czy lek. Michał Błoch, dyrektor medyczny Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci (wykład „Pediatryczna opieka paliatywna, a opieka wytchnieniowa”).   Jednak na IV Konferencji Szkoleniowej „Empatia a umieranie i śmierć” nie pominięto aspektów systemowych i prawnych w opiece nad pacjentem umierającym. Tym tematem zajął się m.in. prof. ucz. dr hab. Sebastian Sikorski, adwokat (wykład: „Aspekty prawne odstąpienia od terapii daremnej”).   Już teraz zapraszamy na kolejną, jesienną konferencję. Szczegóły wkrótce.