29 maja 2014

Innowacyjność w medycynie

W kwietniu 2014 r. w Senacie, z inicjatywy wicemarszałka Stanisława Karczewskiego i rektora Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Marka Krawczyka, odbyła się debata na temat innowacyjności w medycynie. Jednym z tematów poruszanych w dyskusji był problem kształcenia zarówno akademickiego, jak i podyplomowego oraz ustawicznego lekarzy, uwzględniającego najnowsze osiągnięcia medycyny.
Zdaniem prezesa Polskiej Akademii Nauk prof. Michała Kleibera innowacje to bardzo piękne słowo, rozumiane jako klucz do rozwoju. Aby powstawały, musi jednak istnieć synergia między poszczególnymi elementami naszego życia społecznego. Nie wystarczy tylko zwiększanie środków przeznaczonych na badania naukowe. Przede wszystkim musimy zadbać o zbudowanie powszechnego szacunku dla ludzkiej kreatywności, a z tym nie jest w naszym kraju najlepiej. Nie potrafimy się cieszyć polskimi sukcesami innowacyjnymi, mamy z tym, jak mówił prof. Kleiber, „kolosalny kulturowy problem”.
Dr hab. Tomasz Zdrojewski, kardiolog z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, wyjaśnił, w jakich obszarach systemu ochrony zdrowia w Polsce najbardziej potrzebne są innowacje. Podkreślił, na przykładzie kardiologii, jak znacząco ich zastosowanie poprawiło wyniki leczenia pacjentów przy obserwowanej cały czas wzrastającej zachorowalności, która jest jego zdaniem rezultatem niewystarczających nakładów na prewencję.
O nowych technologiach w chirurgii małoinwazyjnej mówił chirurg prof. Tadeusz Wróblewski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. W Polsce obecnie wykonuje się około 70 tys. laparoskopowych wycięć pęcherzyka żółciowego. Zastosowanie tej metody m.in. znacząco obniża koszty leczenia.
Innowacyjne techniki w urologii omówił prof. Piotr Chłosta z Collegium Medicum UJ. Przykładem jest niewątpliwie stosowany w chirurgii układu moczowego robot chirurgiczny da Vinci. Na świecie pracuje ponad 2,5 tys. tych robotów (w Polsce niestety tylko jeden), są wykorzystywane głównie w operacjach urologicznych w ginekologii oraz chirurgii jelita grubego. Połowę zabiegów wykonywanych w USA w tych dziedzinach medycyny przeprowadza się za pomocą robotów, w tym aż 84 proc. radykalnych operacji onkologicznych. Wykorzystanie robota da Vinci pozwala na niezwykle precyzyjne wycięcie zmian onkologicznych i zaoszczędzenie nerwów, dzięki czemu operowany zachowuje niezwykle ważne dla niego funkcje życiowe.
Operacje wewnątrznaczyniowe w leczeniu chorób tętnic i żył obwodowych to temat referatu prof. Piotra Andziaka, konsultanta krajowego w dziedzinie chirurgii naczyniowej, a innowacje w kardiologii – prof. Grzegorza Opolskiego, konsultanta krajowego w dziedzinie kardiologii. Prof. Opolski podkreślił, że znacząca poprawa wyników leczenia ostrego niedokrwienia serca to rezultat przede wszystkim wdrożenia nowych technologii zarówno w diagnostyce chorób układu krążenia, jak i w ich leczeniu. Wszyscy wymienieni autorzy referatów w swoich wystąpieniach wskazywali m.in. na takie zalety stosowania nowoczesnych metod, jak skrócenie pobytu chorego w szpitalu, lepszy efekt kosmetyczny przeprowadzonego zabiegu, szybszy powrót do zdrowia pacjenta, zmniejszenie liczby powikłań pooperacyjnych. Niestety, nowe technologie są kosztowne i wymagają długotrwałego uczenia się lekarzy w wysoko wyspecjalizowanych, wyposażonych w nowoczesny sprzęt ośrodkach.
Prof. Jerzy Walecki, konsultant krajowy w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej, mówił o postępach we współczesnej radiologii – od obrazowania narządów do oceny funkcji i zmian molekularnych. Przypominając słuchaczom fundamentalne odkrycie Roentgena, za kolejny krok milowy uznał ucyfrowienie obrazu w radiologii, a za „największe wydarzenie od czasu stworzenia aparatu rentgenowskiego” – wynalezienie tomografii komputerowej. Dzięki technikom innowacyjnym współczesna radiologia stała się dziedziną wielokierunkową, pomocną lekarzom wszystkich specjalności medycznych.
Radioterapia nowotworów na progu XXI w. to temat wystąpienia prof. Jacka Fijutha z Łódzkiego Uniwersytetu Medycznego, który podkreślił wzrastającą rolę tej metody leczenia w onkologii. Dzięki zastosowaniu technik innowacyjnych i wykorzystywaniu w klinikach takich urządzenia jak gammaknife czy cyberknife radioterapia coraz częściej zastępuje tradycyjne chirurgiczne metody leczenia. Zastosowanie technologii hadronowej pozwala dzisiaj na niezwykle skuteczne leczenie czerniaka gałki ocznej.
Prof. Wiesław Jędrzejczak, konsultant krajowy w dziedzinie hematologii, jeden z pionierów polskiej transplantologii, przypomniał, że w naszym kraju wykonuje się 1200 przeszczepień szpiku rocznie, i że mamy około 600 tys. zarejestrowanych dawców szpiku. Mówił także o niekomercyjnych badaniach klinicznych i ich roli w rozwoju medycyny, podkreślając, że w Polsce brakuje dobrego prawa regulującego tę sferę nauki.
Prof. Mariusz Ratajczak z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego i Centrum Onkologii w Louisville w Stanach Zjednoczonych przedstawił referat poświęcony medycynie regeneracyjnej jako medycynie XXI w. Omówił wyniki badań swojego zespołu dotyczących stosowania komórek macierzystych w leczeniu różnych patologii serca. Ocenił, że zastosowanie tej techniki daje teoretycznie nieograniczone możliwości w leczeniu.

Andrzej Włodarczyk

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza