8 września 2004

Nasza akademia – Katedra i Klinika Okulistyki

W cyklu prezentującym placówki Akademii Medycznej w Warszawie przedstawiamy Katedrę i Klinikę Okulistyki II Wydziału Lekarskiego. Placówka działa w Samodzielnym
Publicznym Szpitalu Okulistycznym przy ul. Sierakowskiego 13 w Warszawie.
Jej dyrektorem jest prof. dr hab. med. Jerzy Szaflik.

Szpital utworzono rozporządzeniem ministra zdrowia z grudnia 1998 r.
Otwarto go 1 stycznia 2000 r. Bazę placówki stanowiła wydzielona część gmachu Szpitala Praskiego. W latach 1997-98 dobudowano nową, świetnie zaprojektowaną część. Łączna powierzchnia wynosi 3 tys. m kw. Obiekt jest w całości klimatyzowany i dobrze wyposażony.
Historia kliniki jest znacznie dłuższa, niż sugeruje to data otwarcia szpitala. Jej kadra czuje się kontynuatorem tradycji naukowych i klinicznych Instytutu Oftalmicznego (który działał od 1823 r.), Zakładu Okulistyki Instytutu Doskonalenia i Specjalizacji Kadr Lekarskich (IDSKL), a następnie Katedry i Kliniki Okulistyki Studium Doskonalenia Lekarzy. Kierownikiem tych placówek do 1964 r. był prof. Wiktor Arkin, a po nim – prof. Zofia Trzcińska-Dąbrowska. Ona też została pierwszym kierownikiem utworzonej w 1967 r. Kliniki Okulistyki II Wydziału Lekarskiego AM. Po jej przejściu na emeryturę i czasowym pełnieniu tej funkcji przez dr Ewę Iwaszkiewicz – w 1991 r. kierownikiem został prof. Jerzy Szaflik. W 1998 r. na bazie kliniki utworzono Katedrę i Klinikę Okulistyki.
Szpital kliniczny ma 52 łóżka, w tym 3 w sali zwiększonego nadzoru. Bogato wyposażony w nowoczesny sprzęt, który też stale uzupełnia. Dysponuje nowoczesnymi pracowniami z laserami: argonowymi, yagonowymi, diodowymi; laserami do terapii fotodynamicznej i cyklofototerapii. Pracownię przykliniczną wyposażono w sprzęt do diagnostyki schorzeń rogówki, w tym mikroskop konfokalny ConfoScan3, przeznaczony do obserwacji, fotografowania i oceny struktur rogówki. W szpitalu znajduje się również kompletnie wyposażona pracownia diagnostyki jaskry z najnowocześniejszym sprzętem.
Trakt operacyjny składa się z 3 sal, w których zainstalowano m.in. nowoczesne mikroskopy z torami wizyjnymi, 3 hakomulsyfikatory do chirurgii zaćmy i aparaturę do chirurgii witroretinalnej.
Zespół katedry i kliniki składa się z 24 lekarzy specjalistów w dziedzinie okulistyki, 4 anestezjologów, 5 ze specjalizacją I st. z okulistyki oraz 21 rezydentów.

Działalność
leczniczo-usługowa
Szpital wykonuje pełen zakres badań diagnostycznych i leczenia schorzeń narządu wzroku, poza okulistyką dziecięcą. Usługi medyczne świadczone są zarówno stacjonarnie, jak i ambulatoryjnie – w licznych poradniach.
Od wielu lat klinika jest znana z przeszczepów rogówki, wykonywanych u pacjentów z całej Polski – liczba tych zabiegów sytuuje ją na pierwszym miejscu wśród placówek okulistycznych. Od dwóch lat istnieje tu – jedna z niewielu w kraju – Laserowa Pracownia Terapii Fotodynamicznej, w której leczy się starcze zwyrodnienie plamki.
– Do polikliniki naszego szpitala kierowani są liczni pacjenci z innych placówek okulistycznych z przypadkami szczególnie skomplikowanymi, wymagającymi szerszego zakresu kosztownych badań diagnostycznych. U części z nich wykonywane są takie zabiegi, jak: usuwanie zaćmy powikłanej, chirurgia witreoretinalna czy odwarstwienia siatkówki – mówi dr Grażyna Broniek, lekarz naczelny szpitala. – Następstwem tego jest zmniejszenie liczby operacji. Bowiem pacjenci po trudnych zabiegach dłużej pozostają w szpitalu, a potem wymagają dłuższego okresu kontroli. Ponadto procedury te pochłaniają więcej środków finansowych.
W 2003 r. w szpitalu wykonano 3357 operacji (o 3,4 proc. mniej niż w roku poprzednim). Leczono zachowawczo 393 chorych (o 11 proc. mniej). Ale w pracowniach diagnostycznych wykonano o 14,7 proc. więcej badań niż w 2002 r. Zwiększyła się również liczba chorych zgłaszających się po pomoc w czasie ostrych dyżurów okulistycznych.
– Co roku nasza placówka ma nadwykonania w zakresie lecznictwa zamkniętego, za które zwykle nie otrzymujemy pieniędzy. Udzielanie większej liczby świadczeń, niż kontraktuje NFZ, jest spowodowane koniecznością pilnego wykonania określonych zabiegów pacjentom, którzy ze względu na stan zdrowia wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej – mówi prof. Jerzy Szaflik. – Często przeprowadzenie zabiegu nie może być przesunięte na później, gdyż jego odsunięcie w czasie albo zaniechanie może zagrażać utratą widzenia, niekiedy w jedynym sprawnym oku.
Przeszczepy rogówki początkowo były finansowane z Programu Rogówkowego, będącego częścią programu polityki zdrowotnej państwa, ale od br. jako procedury wysokospecjalistyczne są finansowane przez ministerstwo. Poliklinika, w której działają 4 poradnie (ogólnookulistyczna, schorzeń rogówki, schorzeń witreoretinalnych i retinopatii cukrzycowej oraz jaskrowa) i 7 pracowni diagnostycznych, pracuje od 7.30 do 18.00. Pełni także 6 ostrych dyżurów miesięcznie. Stały napływ pacjentów, wśród których jest coraz więcej osób niemogących dostać się do okulisty w rejonie, zmusił kierownictwo szpitala do uporządkowania zapisów na pierwsze wizyty.
Do poradni ogólnookulistycznej można się zapisać bez skierowania. Zapisy na następny miesiąc dokonywane są w ostatni poniedziałek poprzedniego miesiąca, wyłącznie „w okienku”, nie ma możliwości zapisów telefonicznych. Liczba wolnych miejsc w danym miesiącu jest podana do publicznej wiadomości.
Zapisy te nie obowiązują oczywiście chorych wcześniej leczonych, zgłaszających się na kontrole planowe, ze skierowaniami od specjalisty na operacje oraz na drobne zabiegi okulistyczne.

Działalność
dydaktyczna
W ramach kształcenia przeddyplomowego w klinice prowadzone są wykłady i ćwiczenia praktyczne dla studentów V roku oraz dla studentów Oddziału Nauczania w Języku Angielskim AM (w dwutygodniowych blokach). Ponadto odbywają się zajęcia praktyczne z psychologii klinicznej dla studentów II roku AM – w zakresie wywiadów psychosomatycznych.
Szkolenie podyplomowe to tematyczne kursy szkoleniowe i seminaria dla lekarzy robiących specjalizację z okulistyki. Kursy te prowadzone są oddzielnie dla lekarzy kończących specjalizację II st. w trybie 3-letnim i dla tych, którzy przystąpili do kształcenia w nowym, 5-letnim trybie. W 2003 r. specjalizację II st. uzyskało 7 lekarzy. Obecnie specjalizację robi 26 lekarzy, w tym 3 cudzoziemców.
W placówce odbywają się też regularne, cotygodniowe posiedzenia kliniczne dla własnych lekarzy. W formie prezentacji z przezroczami przedstawiane są prace poglądowe oraz tłumaczenia z zagranicznych czasopism okulistycznych. Omawia się nowoczesne metody leczenia chirurgicznego i zachowawczego.

Działalność naukowa
Główne kierunki zainteresowań naukowych pracowników kliniki to: chirurgia i leczenie schorzeń rogówki (ze szczególnym uwzględnieniem keratoplastyki), diagnostyka i leczenie jaskry, operacje usunięcia zaćmy z wszczepieniem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej, chirurgia witreoretinalna. W ostatnich latach wykonano szereg własnych prac badawczych (m.in. „Głęboka sklerotomia ab externo z implantem jako alternatywa trabekulektomii”; „Ocena morfologii płatka rogówkowo-twardówkowego przed i po zabiegu keratoplastyki – obserwacje trzyletnie”). Zrealizowano też 4 granty KBN.
Przy współpracy firm farmaceutycznych (Polfa, Medagro, Pharmacia Upjohn, Schering) w klinice bada się leki oraz testuje przydatność wysokospecjalistycznego sprzętu okulistycznego. Od wielu lat placówka współpracuje ze znanymi ośrodkami okulistycznymi na świecie, np. od 1997 r. z Kliniką Okulistyki Szpitala King Edward VIII w Windsorze (Wielka Brytania), z bankami tkanek oka w Baltimore (USA), Pradze (Czechy) i Wiedniu (Austria). Pracownicy kliniki odbywają zagraniczne staże i biorą udział w międzynarodowych sympozjach i zjazdach. W 2003 r. opublikowali 48 artykułów w czasopismach medycznych.
Dowodem wysokiego poziomu prac prowadzonych w szpitalu jest jego wysokie miejsce w rankingach. W rankingu naukowym klinik akademii, przygotowywanym przez Senacką Komisję ds. Nauki, w ciągu ostatnich pięciu lat Okulistyka II Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie trzykrotnie znalazła się grupie A i dwukrotnie w grupie B. W rankingu szpitali tygodnika „Newsweek” w latach 2002-2004 trzykrotnie zajęła pierwsze miejsce wśród placówek okulistycznych w Polsce.
W lipcu 2003 r. szpital uzyskał Certyfikat Systemu Jakości PN-EN ISO 9001:2001 w zakresie udzielania świadczeń medycznych w schorzeniach narządu wzroku oraz równoważny certyfikat sytemu zarządzania IQNet przyznawany przez Międzynarodową Sieć Certyfikacji.
We wrześniu br. klinika organizuje VII Międzynarodowe Sympozjum Sekcji Wszczepów Wewnątrzgałkowych i Chirurgii Refrakcyjnej Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza