3 grudnia 2005

Nieefektywny system

Najwyższa Izba Kontroli sprawdziła funkcjonowanie systemu orzecznictwa lekarskiego do celów rentowych oraz systemu orzekania o niepełnosprawności.

Kontrolę przeprowadzono na przełomie lat 2004/2005. Raport dotyczący kontroli opublikowano w listopadzie 2005 r. Wynika z niego, że system przyznawania rent przez ZUS jest nieefektywny. W ponad 60 proc. skontrolowanych oddziałów orzeczenia sporządzono nierzetelnie, a w 80 proc. orzeczeń tych nie oceniono (np. czy rencista będzie miał szansę na powrót do pracy).
Według NIK, w latach 2002-2004 środki przeznaczone na rehabilitację leczniczą nie zostały wykorzystane. W 2004 r. w porównaniu
z 2003 r. wydatki na rehabilitację zmniejszyły się o 20,5 proc. Oznacza to, że lekarze – zarówno leczący, jak i orzecznicy ZUS – nie kierowali chorych na rehabilitację w celu przywrócenia im możliwości powrotu do pracy. A zatem, zdaniem NIK, zasada właściwej kolejności działań, czyli: prewencja – rehabilitacja – kompensacja, nie jest przestrzegana.
Znaczna część pacjentów już skierowanych (ok. 19 %) nie stawiała się w ośrodkach rehabilitacji. Mimo to zakład nie korzystał wobec tych osób z możliwości wstrzymania lub zawieszenia świadczenia.
Od początku 2002 do końca I półrocza 2004 r. wskaźnik orzeczeń o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie utrzymał się na prawie niezmienionym poziomie
(z tendencją malejącą) i wynosił 0,2 proc. wydawanych orzeczeń. ZUS nie interesował się też, czy środki publiczne przeznaczone na renty szkoleniowe wykorzystywano prawidłowo.
Kontrola wykazała, że w 60-65 proc. skontrolowanych oddziałów ZUS orzeczenia sporządzono nierzetelnie. Z ich treści nie wynikało, czy lekarz orzecznik dokonał pełnej oceny stanu niezdolności do pracy osoby ubiegającej się o rentę. W 80 proc. orzeczeń nie wskazano na przesłanki medyczne, na których podstawie można było stwierdzić, czy istnieją możliwości odzyskania zdolności do pracy.
W ok. 30 proc. zbadanych przez NIK oddziałów ZUS główni lekarze orzecznicy dopuszczali do orzekania lekarzy nieprzeszkolonych w tym zakresie.
W ponad 90 proc. objętych kontrolą powiatowych zespołów orzekających o niepełnosprawności również stwierdzono uchybienia. W przeszło 60 proc. skontrolowanych jednostek wydawano orzeczenia niezgodnie z obowiązującymi przepisami; m.in. wchodzący w skład tych zespołów członkowie nie mieli wymaganych kwalifikacji.
Do 50 proc. orzeczeń zaskarżonych przez ubiegających się o zaświadczenia o niepełnosprawności wydano z naruszeniem obowiązujących regulacji prawnych – podał NIK.
Analiza wykazała również, że w 60 proc. spraw zespoły powiatowe zmieniały wcześniejsze orzeczenia na podstawie tej samej dokumentacji, bez dodatkowych dowodów.
Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła nadzór wojewodów nad powiatowymi zespołami ds. orzekania o niepełnosprawności, a także nadzór nad nimi Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Biuro to nie wywiązało się z realizacji w latach 2002-2003 harmonogramu kontroli zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności.
Z zaplanowanych na 2002 r. 16 kontroli wojewódzkich zespołów przeprowadzono jedynie 4, a w 2003 r. z 11 zaplanowanych przeprowadzono tylko 5. W 2004 r. przewidywano 11 kontroli wojewódzkich zespołów, z czego
w I półroczu dokonano ich 5. Ü

AK

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza