20 października 2006

Nasza akademia – Klinika Immunologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych

Cz. I zamieściliśmy w „Pulsie” nr 9/2006 („Kolebka polskiej transplantologii”)

Działalność leczniczo-usługowa

Niedawno wyremontowana Klinika Immunologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Instytutu Transplantologii AM w Warszawie dysponuje 30 łóżkami (w tym 4 łóżkami intensywnej opieki medycznej). Rocznie leczeniu szpitalnemu poddaje się 1,4 tys. pacjentów. Klinika kwalifikuje chorych do przeszczepienia narządów (nerki, wątroby i nerki z trzustką) oraz opiekuje się nimi we wczesnym i późnym okresie potransplantacyjnym. Prowadzi też leczenie immunosupresyjne obejmujące chorych z pierwotnymi i wtórnymi glomerulopatiami oraz chorych z immunopatiami ogólnoustrojowymi, ze szczególnym uwzględnieniem nowych protokołów immunosupresyjnych. Do zadań Kliniki należy także leczenie powikłań po przeszczepieniach oraz leczenie immunosupresyjne, monitorowanie i leczenie nadciśnienia tętniczego, zaburzeń metabolicznych, głównie wywołanych przez cukrzycę, oraz nawrotów chorób podstawowych w przeszczepionych narządach. W Klinice prowadzi się również terapie immunoglobulinami pospolitych zaburzeń niedoboru przeciwciał oraz diagnostykę chorób nerek i wątroby, a także – zależnie od potrzeb macierzystego szpitala klinicznego – innych chorych internistycznych. Pomocne w tym względzie są monitory EKG oraz aparaty do ABPM. Bieżącą pracą Kliniki kieruje dr hab. med. Janusz Wyzgał.
Od swojego powstania placówka przez cały czas ściśle współpracuje z innymi jednostkami medycznymi, w tym
z Klinikami: Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii, Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej oraz Zakładem Immunologii Klinicznej Instytutu Transplantologii, a także Klinikami Chirurgii Naczyniowej i Transplantologii oraz Chirurgii Ogólnej
i Chorób Wątroby w CSK w Warszawie, przy ul. Banacha.
Wszystkie te placówki wraz z Przychodnią Nefrologiczno-Transplantacyjną mają pod stałą opieką 2114 chorych po przeszczepieniu narządów. Ponadto, wspólnie z Kliniką Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii, Klinika sprawuje opiekę nad 1929 pacjentami nefrologicznymi, z których większość jest od wielu lat leczona immunosupresyjnie.

Działalność dydaktyczna

Klinika od początku prowadziła zajęcia dydaktyczne ze studentami. I od początku jej pracownicy uczyli studentów Akademii Medycznej szeroko pojętych zagadnień chorób wewnętrznych, nie zawężając tego pojęcia do podspecjalności, zgodnie ze sformułowaniem prof. Franciszka Kokota: nefrologia jest kołem zamachowym współczesnej medycyny. Ale oczywiście immunoterapia, transplantologia kliniczna
i nefrologia leżały zawsze u podstaw zainteresowań i badań naukowych pracowników Kliniki.
W pierwszym okresie wykłady i ćwiczenia z zakresu chorób wewnętrznych prowadzono dla studentów stomatologii (prowadzone są do chwili obecnej). Za nauczanie odpowiada dr hab. med. Urszula Ołdakowska-Jedynak. Następnie dydaktykę rozszerzono o transplantologię kliniczną i immunologię kliniczną dla studentów I i II Wydziału Lekarskiego, Wydziału Farmacji, a także dla studentów anglojęzycznych.
Od chwili powołania do życia Wydziału Nauki o Zdrowiu
– w Klinice odbywają się również wykłady, seminaria i ćwiczenia z zakresu chorób wewnętrznych według własnego programu autorskiego. Ponadto pracownicy Kliniki prowadzą seminaria i ćwiczenia dla Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego.
Od 2004 r. w Klinice mają miejsce wykłady, seminaria i ćwiczenia z zakresu Propedeutyki zdrowia i choroby na uzupełniających studiach magisterskich na kierunku: Zdrowie publiczne Wydziału Nauki o Zdrowiu, według programu opracowanego przez dr. dr. Grzegorza Senatorskiego
i Michała Ciszka.
Pracownicy Kliniki wykładają również na nefrologicznych i transplantacyjnych kursach podyplomowych oraz atestacyjnych, a w czasie codziennej pracy szkolą lekarzy z całej Polski.
Wielu obecnych i byłych pracowników Kliniki to autorzy rozdziałów lub redaktorzy naukowi wszystkich podręczników nefrologii wydawanych
w Polsce po 1976 r. Autorami wielu rozdziałów w pierwszej polskiej książce poświęconej transplantologii, która ukazała się w 1995 r. pod redakcją prof. Tadeusza Orłowskiego, byli pracownicy Kliniki. Profesorowie: Liliana Gradowska i Leszek Pączek są także jedynymi jak dotąd pracującymi w Polsce naukowcami – autorami rozdziału w amerykańskim podręczniku nefrologii dla lekarzy.
W 2004 r., pod redakcją prof. Leszka Pączka i współpracowników, PZWL wydał pierwsze, nowocześnie opracowane kompendium wiedzy o chorobach wewnętrznych, przygotowane specjalnie na potrzeby studentów pielęgniarstwa i położnictwa. W sumie pracownicy Kliniki napisali 86 rozdziałów w wydawnictwach dla studentów nauk medycznych. Są również autorami lub współautorami licznych publikacji w recenzowanych czasopismach medycznych. Łączny impact factor za ostatnie 5 lat wyniósł 57,16.

Działalność naukowo-badawcza

Badania naukowe prowadzone w Klinice dotyczą przede wszystkim metabolizmu białek, z uwzględnieniem wpływu enzymów proteolitycznych i czynników wzrostowych w różnych jednostkach chorobowych. Badania wykonywane w ciągu ostatnich lat koncentrują się wokół wpływu niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) na macierz zewnątrzkomórkową kłębuszków nerkowych, wpływu inhibitorów układu RAA na nefropatię cukrzycową, oceny ekspresji genów: dla cytokin i czynników wzrostu we fragmentach tętnic pacjentów po usunięciu przeszczepu nerkowego z powodu przewlekłego odrzucania oraz dla wybranych czynników w patogenezie raka jasnokomórkowego nerki, a także oceny enzymów proteolitycznych w raku wątrobowo-komórkowym.
Z prowadzonych prac klinicznych należy też wymienić badania dotyczące oceny wpływu konwersji leczenia z inhibitorów kalcyneuryny na rapamycynę u chorych po przeszczepieniu nerki, analizy wpływu różnych schematów leczenia immunosupresyjnego na dobowy profil nadciśnienia tętniczego oraz powikłania metaboliczne, ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń lipidowych i cukrzycy. Klinika dysponuje także techniką izolacji i hodowli hepatocytów. Przy współpracy wszystkich podjednostek Instytutu Transplantologii przymierza się do wykonania pierwszego w Polsce przeszczepu wysp trzustkowych.
Badania naukowe realizowane są dzięki 7 grantom Ministerstwa Nauki i Informatyzacji. Na wykonywanie ich pozwala dobrze przygotowana baza naukowo-badawcza. W Przyklinicznej Pracowni Specjalistycznej, kierowanej przez dr Irenę Bartłomiejczyk, oraz w Pracowni Trzustkowej, kierowanej przez prof. Tadeusza Orłowskiego, znajdują się m.in.: spektrofotometr ND-1000 UV/Vis, ABI PRISM 770 Sequence Detection System, System do HPLC/UV, Spectrofluorymetr LS 50 Perkin Elmer, wielofunkcyjne wirówki z chłodzeniem z rotorami wymiennymi, wysokoobrotowa wirówka Mini Spin Eppendorf, Renalyser, komora laminarna II klasy bezpieczeństwa Forma Scienific, zamrażarki niskotemperaturowe – 80o C ASSAB i JOUAN, wirówka MPW 360, mieszadło magnetyczne MM-4, wytrząsarka MOTODYN H530, aparat do kontrolowanego mrożenia z komputerem KRIOMEDPOL.
Spośród wszystkich lekarzy pracujących w Klinice 8 ma specjalizację II st. z dziedziny chorób wewnętrznych, 6 – podspecjalizację transplantologa, 5 – nefrologa, 1 – diabetologa, 1 – immunologa klinicznego, 1 – geriatry i 1 – ze zdrowia publicznego. W sumie w czasie istnienia Kliniki 15 osób uzyskało stopień doktora medycyny, w tym 3 spoza Akademii Medycznej w Warszawie, 2 zaś otrzymały tytuł doktora habilitowanego. Efektem działalności naukowej Kliniki jest utrzymanie tzw. kategorii A (w punktacji wprowadzonej przez Komitet Badań Naukowych)
i 17 zrealizowanych tutaj grantów KBN, w tym grantu Fundacji Polsko-Niemieckiej. Przez cały czas swego istnienia Klinika współpracuje z ośrodkami nefrologicznymi w Niemczech i USA.
Uczniowie prof. Tadeusza Orłowskiego, kontynuatorzy jego naukowych idei i sposobu nauczania, stworzyli szkołę medycyny, która dzięki swoim osiągnięciom, oryginalności i nowoczesności na trwałe wpisała się do historii nauk medycznych w Polsce.

W Klinice pracuje obecnie 9 lekarzy i 2 biologów zatrudnionych w Akademii Medycznej: prof. dr hab. med. Leszek Pączek, prof. dr hab. med. Liliana Gradowska, dr hab. med. Janusz Wyzgał, dr hab. med. Urszula Ołdakowska-Jedynak, dr med. Grzegorz Senatorski, dr med. Krzysztof Mucha, dr med. Bartosz Foroncewicz, dr med. Jolanta Żegarska, dr med. Michał Ciszek, dr med. Irena Bartłomiejczyk, dr med. Marek Sabat.
Ponadto w Klinice pracuje 7 lekarzy i 1 mgr inż., którzy są zatrudnieni w Szpitalu Klinicznym Dzieciątka Jezus: dr med. Tomasz Pilecki, dr med. Jacek Ziółkowski, dr med. Zofia Rancewicz, dr med. Monika Pawłowska, dr med. Małgorzata Gomółka, lek. Joanna Sańko-Resmer, lek. Marek Tarnowski, lek. Monika Krajewska, mgr inż. Dorota Żochowska oraz 7 doktorantów: lek. Marcin Nowak, lek. Wanda Michalska, lek. Dawid Porowski, lek. Marcin Niemczyk, lek. Dariusz Sołdacki, mgr inż. Agnieszka Kamińska, mgr chemii Aleksandra Wyczałkowska. Ü

Małgorzata SKARBEK

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza