18 lutego 2008

Prof. dr hab. Jan Nielubowicz

2 lutego br. mija ósma rocznica śmierci patrona naszej Izby

Urodził się w Warszawie w 1915 r. Pochodził z rodziny lekarskiej. Jego ojciec – dr Kazimierz Nielubowicz – był chirurgiem i urologiem w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie. Dziadek – dr Władysław Nielubowicz – był chirurgiem i dyrektorem szpitala w Kremieńczugu na Ukrainie.

Jan Nielubowicz szkołę średnią ukończył w Wilnie i tu rozpoczął studia medyczne. Naukę kontynuował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów warszawskich został przyjęty do korporacji akademickiej „Arkonia”. Dyplom otrzymał w 1939 r.
Początek wojny zastał go na Wileńszczyźnie. Po nieudanej próbie przedostania się na Zachód pozostał w Wilnie i pracował krótko w klinice prof. Michejdy, następnie jako lekarz ogólny, a wreszcie ordynator chirurgii w małym szpitalu terenowym.

Z końcem wojny, w 1945 r., wrócił do Warszawy i po dwu latach pracy na stanowisku asystenta w Klinice Chirurgicznej obronił pracę doktorską nt.: Ropowice żołądka i jelit. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1952 r. na podstawie pracy Badania nad powstawaniem ostrego żółtego zaniku (ostrej martwicy) wątroby pod wpływem przedostawania się lub wprowadzenia do przewodu żółciowego wspólnego soku trzustkowego lub pankreatyny. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1962 r., a zwyczajnego w roku 1970.

W 1958 r. przebywał w Stanach Zjednoczonych na stypendium Rockefellera. Dawało to wyjątkową w owych czasach możliwość zapoznania się z chirurgią na najwyższym światowym poziomie. Wyniki kierowanego przez niego zespołu świadczą, że okazja ta została w pełni wykorzystana. W roku 1959 objął Klinikę Chirurgii Akademii Medycznej w Warszawie, którą kierował aż do przejścia na emeryturę w 1986 r.

W swojej pracy klinicznej wyznawał zasadę, że praktyka chirurgiczna powinna być oparta na naukach podstawowych i szeroko zakrojonym eksperymencie laboratoryjnym. Pogląd ten realizował, kierując jednocześnie Kliniką i Zakładem Chirurgii Doświadczalnej PAN. Takie podejście uczyniło go chirurgiem wszechstronnym. Zakres zainteresowań prof. Nielubowicza rozciągał się od przeszczepów nerek (pierwszy w Polsce przeszczep nerki wykonano w jego Klinice w 1966 r.), poprzez chirurgię naczyń, układ chłonny, chirurgię endokrynologiczną, chirurgię klatki piersiowej i wątroby, aż do nowoczesnych metod anestezjologicznych. Znaczną liczbę operacji, szczególnie nowo opracowanych lub wprowadzanych, wykonał osobiście. Do czasu jego przejścia na emeryturę wykonano w Klinice ok. 800 przeszczepów nerek.
Opublikował blisko 600 prac, wygłosił wiele wykładów w kraju, jak też za granicą. Porozumiewał się 4 językami zachodnimi oraz litewskim i rosyjskim. Był promotorem 50 doktoratów i opiekunem 20 habilitacji. Dziesięciu z jego uczniów uzyskało tytuły profesora.
Prof. Jan Nielubowicz należał do wielu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych. Był członkiem honorowym Brytyjskiego i Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgów.

Wzorem wielkich poprzedników uważał nauczanie za nieodłączną część pracy klinicznej. Osobiście prowadził wykłady i seminaria dla studentów. Zadbał również, aby wszyscy jego asystenci odbywali staże szkoleniowe za granicą. Był autorem, współautorem i redaktorem klasycznych polskich podręczników chirurgii.
Pomimo tak znacznego obciążenia pracą kliniczną prof. Nielubowicz znajdował również czas na pracę administracyjną i przez dwie kadencje, jako rektor, kierował Akademią Medyczną w Warszawie.

Jego postawa zawodowa i zaangażowanie społeczne zyskały uznanie wielu środowisk naukowych, jak również pozanaukowych. W latach 80. XX w. był członkiem Prymasowskiej Rady Społecznej. Od 1988 r. należał do Związku Polskich Kawalerów Maltańskich. W 1990 r. otrzymał Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, a w 1997 r. Prymas Polski kardynał Józef Glemp odznaczył go, przyznaną przez Papieża Jana Pawła II, Komandorią z Gwiazdą Orderu św. Sylwestra Papieża.

Był honorowym prezesem Naczelnej Rady Lekarskiej, a Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie nosi dziś imię profesora Jana Nielubowicza.
Wyrazem uznania były również doktoraty honorowe sześciu polskich uczelni – w 1999 r. otrzymał ten tytuł w uczelni rodzimej.

Zmarł 2 lutego 2000 r.

Fragment książki „Dzieje I Wydziału Lekarskiego Akademii
Medycznej w Warszawie”; t. I, pod redakcją Marka Krawczyka (prezentowaliśmy ją w „Pulsie” nr 10/2007)

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza