30 maja 2023

Cóż tam, panie, w polityce? Czyli ochrona zdrowia w kontekście zbliżających się wyborów parlamentarnych

Gdy czekamy na najdłuższy dzień roku, z pewnością nie w głowie nam jesienne słoty i wichry pod znakiem wyborów parlamentarnych. Aby rozjaśnić poszczególne wizje ochrony zdrowia, przygotowaliśmy sesję Q&A i zaprosiliśmy na nią polskich polityków.

autor: KAMILA HOSZCZ-KOMAR

Redakcja „Pulsu” opracowała zestaw pytań podzielonych na kategorie i odnoszących się do najgorętszych problemów, z którymi boryka się ochrona zdrowia w naszym kraju. Listę pytań z prośbą o udzielenie odpowiedzi wysłaliśmy do sześciu najbardziej liczących się ugrupowań polskiej sceny politycznej. Otrzymaliśmy odpowiedzi od dwóch: Polski 2050 i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Do dziś nie zareagowały na naszą prośbę: Prawo i Sprawiedliwość, Koalicja Obywatelska, Konfederacja i Nowa Lewica. W tym numerze prezentujemy skrót odpowiedzi dwóch ugrupowań, które zdecydowały się zabrać głos w sprawach ochrony zdrowia. Jeśli dotrą do nas odpowiedzi pozostałych partii, będziemy je publikować sukcesywnie. Odpowiedzi prezentujemy w kolejności ich napływania do nas.

FINANSOWANIE

  1. Czy państwa zdaniem środki obecnie przeznaczane na finansowanie ochrony zdrowia są wystarczające? A jeśli nie, to jak uzyskać większe?

Polska 2050: Środki finansowe obecnie przeznaczane na ochronę zdrowia zdecydowanie nie są wystarczające. Więcej, system ochrony zdrowia wymaga pilnego zwiększenia finansowania. (…) W pierwszej kolejności proponujemy likwidację tzw. paradoksu N-2, tzn. finansowania ochrony zdrowia obliczanego na podstawie PKB sprzed dwóch lat. (…) Przesunięcie środków w ramach systemu finansów publicznych, które dzisiaj proponujemy, to: (a) przekierowanie do systemu całości lub odpowiedniej części dochodów państwa z akcyzy za wyroby tytoniowe i alkohol, opłaty cukrowej, hazardowej oraz nowej opłaty od niezdrowej żywności; (b) powrót do finansowania niektórych wydatków zdrowotnych ze środków pochodzących z budżetu państwa w formie dotacji celowej, przy czym dotyczy to przede wszystkim świadczeń wysokospecjalistycznych, jednostek systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz strategicznych inwestycji w systemie i oddłużenia podmiotów leczniczych; (c) wykorzystanie środków europejskich jako dodatkowego źródła finansowania ochrony zdrowia w Polsce – przede wszystkim udział w Europejskim Programie Walki z Rakiem oraz inwestycje i działania edukacyjne, co pozwoli na przeznaczenie większości środków ze źródeł krajowych bezpośrednio na leczenie obywateli; (d) wprowadzenie swoistych reguł wydatkowych (na poziomie deklaracji politycznej), np. przekazywanie całości lub określonej nadwyżki dochodów budżetowych w stosunku do zanotowanych w roku poprzednim w formie dotacji do NFZ do czasu osiągnięcia odpowiedniego progu finansowania systemu ochrony zdrowia; (e) ograniczenie niektórych wydatków państwa i przekazanie uzyskanych środków na zaspokojenie potrzeb zdrowotnych obywateli. (…)

PSL: Oczywiście, system jest niedofinansowany i wymaga nakładów finansowych. Już w 2021 r. postulowaliśmy przeznaczenie 6,8 proc. PKB na ten cel. Środki uzyskamy w głównej mierze, przesuwając 2 proc. składki rentowej, co da około 15 mld zł. Kolejne 5–7 mld zł miałoby pochodzić z akcyzy na papierosy i alkohol. Każdy Polak mógłby otrzymać także od państwa zwrot do 1 tys. zł rocznie za wizyty w prywatnych gabinetach lekarskich. To nam da także możliwość podwyżek rzędu 30 proc. dla wszystkich pracowników medycznych – salowych, sanitariuszy, ratowników medycznych, diagnostów laboratoryjnych, pielęgniarek, położnych, lekarzy. To jest systemowe rozwiązanie, które pozwoli zmienić funkcjonowanie ochrony zdrowia.

  1. Jaki procent PKB chcą państwo przeznaczyć na finansowanie ochrony zdrowia?

Polska 2050: W pierwszej kolejności likwidacja paradoksu N-2, tzn. finansowania ochrony zdrowia obliczanego na podstawie PKB sprzed dwóch lat. W drugiej kolejności dojście do poziomu 7 proc. PKB w ciągu maksymalnie dwóch lat.

PSL: 6,8 proc. PKB, liczone za ostatni rok budżetowy, chcieliśmy wprowadzić już od 2022 r.

  1. Czy składki zdrowotne powinny być zależne od dochodu płatnika, czy jednakowe dla wszystkich?

Polska 2050: Przede wszystkim składki zdrowotne powinny być sprawiedliwe. Postulujemy, aby stanowiły jednakowe obciążenie dla wszystkich obywateli, z wyjątkiem najuboższych, co jest zgodne z konstytucją. (…) W tej chwili swoimi składkami „dzielimy się” z obywatelami, którzy ich nie płacą. Ten ciężar powinien jednak ponosić budżet państwa. (…) składka zdrowotna każdego z płatników podatku również powinna zależeć od wielkości jego dochodu. Nie należy podnosić wymiaru składki zdrowotnej przed wprowadzeniem kompleksowej reformy systemu.

PSL: Stała składka zdrowotna, którą można odliczyć od podatku.

KSZTAŁCENIE

  1. Czy państwa zdaniem faktycznie istnieje potrzeba tak drastycznego zwiększania liczby lekarzy kosztem jakości kształcenia?

Polska 2050: Nie ma takiej potrzeby, jest to wręcz szkodliwe. (…) Dziś szósty rok studiów nie jest wykorzystywany. Rozwiązaniem byłaby reforma idąca w kierunku studiów prowadzonych według systemu bolońskiego. (…) Możliwe byłoby nadawanie częściowego Prawa Wykonywania Zawodu osobom z licencjatem z medycyny (np. po pięciu latach edukacji), a następnie kierowanie ich na 12–18-miesięczne studia magisterskie, których największą składową byłaby praktyka zawodowa. Taka praktyka mogłaby odbywać się w szpitalu nieklinicznym, z którym uczelnia miałaby podpisaną umowę na czas praktyki zawodowej. Przy czym nauka w tych szpitalach musiałaby się odbywać z udziałem mentorów, pod nadzorem uniwersytetu medycznego.

PSL: Dostrzegamy deficyt lekarzy, ale poziom medycznego szkolnictwa wyższego nie może oddziaływać na jakość wykonywania zawodów medycznych. Chodzi o ludzkie życie, zdrowie i bezpieczeństwo Polaków w ogóle. Potrzebujemy świetnie wykształconych lekarzy, którzy będą fundamentem systemu.

  1. Czy w kontekście jakości przyszłych świadczeń zdrowotnych oraz bezpieczeństwa pacjentów należy podnieść wymogi stawiane uczelniom niemedycznym prowadzącym kierunki lekarskie?

Polska 2050: Zdecydowanie tak, ale przede wszystkim należy natychmiast zatrzymać proces otwierania kierunków lekarskich na kolejnych uczelniach niemedycznych. Studia na kierunku lekarskim, które zostały uruchomione w ciągu ostatnich dwóch lat, powinny zostać poddane surowej ocenie właściwych gremiów. Powinien zostać wprowadzony obowiązek organizowania zajęć w oparciu o własną, a nie wynajmowaną bazę dydaktyczną. (…) Postulujemy, aby kształcenie lekarzy mogło się odbywać tylko na uniwersytetach prowadzących badania naukowe w dziedzinie medycyny. (…)

PSL: Zdecydowanie tak, a poza tym jesteśmy zwolennikami rewolucji w dziedzinie nauki i szkolnictwa wyższego, również w obszarze medycyny. Pieniądze muszą stwarzać warunki do zaistnienia jakości, a następnie trafiać tam, gdzie ona się pojawi. Mamy pomysł na uzyskanie synergii w tym zakresie.

WSPÓŁPRACA Z MEDYKAMI

  1. Czy widzą państwo potrzebę zacieśnienia współpracy z samorządem lekarskim oraz innymi instytucjami medycznymi?

Polska 2050: Oczywiście. Ta współpraca jest niezwykle ważna, ale nie powinna się ograniczać do samorządu lekarskiego. Powinna dotyczyć również samorządów innych zawodów medycznych, ale też przedstawicieli korporacji zawodowych dotychczas nieuregulowanych.

PSL: Jesteśmy zwolennikami jak najszerszej decentralizacji, a samorządy zawodowe, w tym lekarski, są jej przejawami. Jak najwięcej kompetencji w ręce samorządu lekarskiego. W przypadkach, gdy decyzja należy do władz państwowych, powinny odbywać się konsultacje prowadzone tak długo, jak będzie to konieczne, z poszanowaniem i życzliwością do argumentów samorządu.

  1. Jak państwa zdaniem powinna wyglądać współpraca rządu z samorządem lekarskim?

Polska 2050: W naszej ocenie powinna opierać się na stałych spotkaniach, nie rzadszych niż jedno na pół roku, a optymalnie – jedno na kwartał. Spotkania te powinny być poświęcone konsultowaniu aktów prawnych na etapie ich planowania, a następnie tworzenia, wszystko na zasadach partnerskiej współpracy. Każdy akt prawny (…) musi podlegać konsultacji ze środowiskiem pracowników ochrony zdrowia, również w przypadku tworzenia projektów ustaw dla nich bolesnych.

PSL: Powinna być oparta na dialogu, zrozumieniu i wzajemnym szacunku.

  1. W jakim zakresie widzą państwo potrzebę współpracy?

Polska 2050: Przykładem oczekiwanej i mamy nadzieję przyszłej współpracy powinno być przygotowanie i później uchwalenie dobrej ustawy no-fault odnoszącej się do wszystkich zawodów medycznych, z wcześniejszym uruchomieniem systemów rejestrujących zdarzenia niepożądane oraz nowelizacją ustawy o izbach lekarskich. Można by tu wymieniać liczne punkty styku między NRL a klubem poselskim Polska 2050 Szymona Hołowni w Sejmie kolejnej kadencji, bo większa część uchwalonego w ciągu ostatnich ośmiu lat prawa wymaga co najmniej przeglądu.

PSL: Wsłuchiwanie się w głos całego środowiska, zarówno lekarskiego, jak i pozostałych zawodów medycznych.

PUBLICZNA OCHRONA ZDROWIA

  1. Jak powinien być rozłożony ciężar zadań systemowych między prywatną i publiczną ochroną zdrowia?

Polska 2050: Powinniśmy postawić na rozwój mieszanego, dwusektorowego systemu ochrony zdrowia, w którym sektor publiczny i prywatny będą ze sobą współpracowały i wzajemnie się uzupełniały, a nie konkurowały. (…) Przykładem spełnienia zasady kompleksowości usług świadczonych przez jednostki sektora prywatnego jest zgoda na wykonywanie wysoko wycenionych procedur w kardiologii interwencyjnej, pod warunkiem realizowania również pakietu świadczeń z zakresu kardiologii i rehabilitacji kardiologicznej. Natomiast w przypadku świadczeń zabiegowych jednostka sektora prywatnego nie może pozyskać finansowania na całą ortopedię urazową, a potem wykonywać wyłącznie zabiegi artroskopii czy proste technicznie i w założeniu niepowikłane operacje kręgosłupa, a całą resztę świadczeń, włącznie z leczeniem powikłań oraz z dyżurami medycznymi, pozostawić sektorowi publicznemu.

PSL: Publiczna ochrona zdrowia powinna być tam, gdzie prywatna jest nieopłacalna (vide oddziały zakaźne), gdzie są najbardziej potrzebujący i wykluczeni oraz gdzie obowiązek państwa łączy się z szerszym interesem społecznym, np. w zakresie bezpieczeństwa publicznego. Korzystanie z prywatnej opieki zdrowotnej powinno być w dużej mierze finansowane przez państwo.

BIUROKRACJA

  1. Jak zamierzają państwo ograniczyć mnogość zadań czysto biurokratycznych, jakimi obłożeni są lekarze?

Polska 2050: Należy zreorganizować system tak, aby pozwolił wykwalifikowanym medykom skupić się na procesach związanych bezpośrednio z opieką nad pacjentem. W tym kontekście konieczne jest zatrudnienie w jednostkach POZ specjalistów zdrowia publicznego (jako koordynatorów medycznych) oraz promowanie nowych zawodów medycznych, takich jak asystent lekarza/asystent medyczny, sekretarka medyczna czy rejestratorka medyczna. (…) Asystent medyczny powinien, tak jak dotychczas, posiadać prawo wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy, oczywiście na podstawie dokumentacji medycznej sporządzonej przez lekarza lub w jego imieniu, wystawiania e-recept, e-skierowań, e-zleceń, koordynacji działań profilaktyczno-prozdrowotnych etc., oczywiście we współpracy z lekarzem.

Dodatkowym wsparciem dla kadr medycznych zajmujących się leczeniem pacjentów powinna stać się obowiązkowa w każdym szpitalu pomoc socjalno-prawna (…)

PSL: Informatyzacja połączona z reformą administracji szpitali. Lekarz ma leczyć, administracja dokumentować.

CUDZOZIEMCY

  1. Czy należy chronić polski rynek medyczny przed napływem niewykwalifikowanych pracowników z innych krajów? Dlaczego tak/dlaczego nie?

Polska 2050: Zdecydowanie tak. Polski rynek medyczny powinien być dostępny wyłącznie dla pracowników ochrony zdrowia posługujących się językiem polskim, z potwierdzonymi kwalifikacjami zawodowymi. (…) W różnych krajach różne są programy specjalizacji lekarskich oraz czas ich realizacji, różne oczekiwane efekty kształcenia zawodowego. Oczywiście, posiadanego doświadczenia zawodowego nie można negować, ale należy je sprawdzić i ocenić. (…) Od czasu rozpoczęcia prac nad projektem ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (…) jako jedyna formacja polityczna, na kolejnych etapach jego procedowania, wnosiliśmy poprawki dotyczące m.in. minimalnych kwalifikacji lekarza i lekarza dentysty, które uprawniałyby do pracy w naszym systemie ochrony zdrowia. Na każdym etapie poprawki te były odrzucane, również przez wszystkie pozostałe obecne w Sejmie formacje opozycyjne.

PSL: Podstawowym zadaniem państwa jest zapewnienie właściwej opieki medycznej. Należy wyznaczyć odpowiednio wysokie minima, które lekarze obcokrajowcy muszą spełniać.

MINISTERSTWO ZDROWIA

  1. Czy minister zdrowia powinien być lekarzem praktykiem?

Polska 2050: Na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi. Obecnie mamy fatalnie odnajdującego się na stanowisku ministra zdrowia ekonomistę Adama Niedzielskiego, ale przecież w naszej historii mieliśmy równie fatalnych ministrów zdrowia będących lekarzami (Mariusza Łapińskiego, Bartosza Arłukowicza czy Łukasza Szumowskiego). Uważamy, że w Ministerstwie Zdrowia musi zostać zachowana równowaga. Minister zdrowia, jak każdy inny minister, musi być politykiem, bo odpowiada za prowadzenie polityki zdrowotnej kreowanej przez partię/koalicję rządzącą. Nie ma tu znaczenia, czy ministrem zdrowia będzie lekarz, czy ekonomista. Ważne, żeby cały pozostały skład Ministerstwa Zdrowia stanowili kompetentni przedstawiciele zawodów medycznych, profesjonalnie przygotowani do pracy w resorcie. Natomiast w przypadku ministra zdrowia, który jest lekarzem, funkcję sekretarza lub podsekretarza stanu powinien pełnić ekonomista.

PSL: Musi bardzo dobrze znać problemy ochrony zdrowia, a lekarze praktycy z reguły znają je najlepiej. Przede wszystkim musi być dobrym menedżerem, ale nie oderwanym od rzeczywistości, jak obecnie urzędujący, który widzi słupki i statystyki, ale tylko te wygodne dla niego. Na pewno nie pacjentów i pracowników całego systemu.

Z uwagi na długość uzyskanych odpowiedzi na łamach drukowanego magazynu zamieszczamy wersję skróconą. Z pełnym tekstem możecie się Państwo zapoznać na naszej stronie internetowej, do czego gorąco zachęcamy.

Kompletne odpowiedzi przesłane przez ugrupowania:

PSL

PL2050

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza