Okręgowa Rada Lekarska w Warszawie na posiedzeniu 28 czerwca 2023 roku przyjęła stanowisko wyrażające sprzeciw wobec rozpatrywanej w parlamencie ustawy obniżającej wymagania dla prowadzania studiów na kierunkach lekarskich i lekarsko-dentystycznych. „Postrzegamy je jako budzące wątpliwości natury konstytucyjnej, mogące stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjentów oraz zmierzające do całkowitej destabilizacji systemu kształcenia lekarzy w Polsce” – ostrzega samorząd.
Wątpliwości konstytucyjne
„Nieakceptowalnym jest dopuszczenie do kształcenia lekarzy przez uczelnie całkowicie nieprzygotowane do tego procesu, zarówno w odniesieniu do nauczycieli akademickich, jak i bazy klinicznej. Okręgowa Rada Lekarska w Warszawie wyraża obawę, że projekt stanowi jawną formę przyzwolenia na ignorowanie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki negatywnych opinii merytorycznych wydawanych przez Państwową Komisję Akredytacyjną (dalej: PKA). W rezultacie, zjawisko przybierze jeszcze bardziej niepokojącą formę powoływania do życia wydziałów, które z założenia nie będą spełniały wymogów PKA i nie będą nawet do tego dążyć.
W procesie legislacyjnym pominięto zarówno konsultacje społeczne, jak i wątpliwości zgłaszane od dłuższego czasu przez środowisko lekarskie (w szczególności Naczelną Izbę Lekarską) i akademickie, w tym Konferencję Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych, której stanowisko w przedmiotowej sprawie wydane w dniu 31 maja 2023 r. Okręgowa Rada Lekarska w Warszawie w pełni popiera. Z punktu widzenia interesu społecznego, podkreślenia wymaga, że proponowane zmiany godzą bezpośrednio w fundamentalne cechy zawodu zaufania publicznego”
– czytamy w stanowisku.
16 czerwca sejm przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Planowana nowelizacja (w art.13) dotyczy m.in. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w zakresie pozwoleń na utworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym. Ustalają one nowe kryteria wydania takiego pozwolenia:
- Pozwolenie na utworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym może uzyskać:
1) uczelnia akademicka, która według stanu na dzień złożenia wniosku:
- posiada kategorię naukową A+, A albo B+ w dyscyplinie nauki medyczne lub w dyscyplinie nauki o zdrowiu lub
- posiada kategorię naukową A+ albo A w co najmniej 3 dyscyplinach;
2) uczelnia, która według stanu na dzień złożenia wniosku prowadzi studia na co najmniej jednym kierunku przygotowującym do wykonywania zawodu, o którym mowa w art. 68 ust. 1 pkt 1–8, i:
- posiada kategorię naukową w dyscyplinie nauki medyczne lub w dyscyplinie nauki o zdrowiu lub
- zatrudnia co najmniej 12 nauczycieli akademickich prowadzących działalność naukową w dyscyplinie nauki medyczne lub dyscyplinie nauki o zdrowiu, dla których uczelnia jest podstawowym miejscem pracy.
Interes społeczny
Okręgowa Rada Lekarska w przyjętym 28 czerwca stanowisku powołała się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 lipca 2007 roku:
„W przywołanym orzeczeniu, powołując się na analizę literatury przedmiotu, przywołano 7 fundamentalnych cech definiujących zawody zaufania publicznego. W kontekście projektowanych zmian w kształceniu lekarzy przytoczenia wymaga przede wszystkim „występowanie sformalizowanej deontologii zawodowej oraz rękojmia należytego i zgodnego z interesem publicznym wykonywania zawodu, gwarantowana z jednej strony przez wysokie bariery dostępu do wykonywania każdego z zawodów zaufania publicznego, obejmujące nie tylko wymóg ukończenia odpowiedniego szkolenia, lecz również reprezentowanie odpowiedniego poziomu etycznego, z drugiej – sprawowaną w interesie publicznym pieczą organów samorządu zawodowego”. Zawody zaufania publicznego cechuje tym samym a priori wysoki próg wejścia w ich struktury oraz selekcja dotyczącą osób kwalifikujących się do ich wykonywania na każdym etapie kariery zawodowej. Wobec powyższych rozważań, projektowane rozwiązania należy traktować jako sprzeczne z wypracowywaną przez lata jakością kształcenia na akademickich uczelniach medycznych, a także z interesem społecznym i godzące we wskazane powyżej gwarancje i wartości” – wyjaśnia ORL w Warszawie.
