„Zero tolerancji dla agresji!” – konferencja Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie

Dlaczego agresja tak łatwo się rozprzestrzenia i eskaluje? Jak skutecznie się przed nią bronić? Jakie działania – instytucjonalne i społeczne – mogą realnie powstrzymać przemoc? Odpowiedzi na te pytania szukali uczestnicy konferencji „Zero tolerancji dla agresji!”, zorganizowanej przez Okręgową Izbę Lekarską w Warszawie 26 sierpnia 2025 r. na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym.

Agresji nie można usprawiedliwiać

Celem wydarzenia było zwrócenie uwagi opinii publicznej na dramatyczne konsekwencje eskalującej przemocy. – Bezpieczeństwo lekarzy i pacjentów jest fundamentem sprawnie działającego systemu ochrony zdrowia. Dlatego musimy mówić jednym głosem: agresji nie można usprawiedliwiać ani wobec medyków, ani wobec kogokolwiek innego – podkreślił dr Artur Drobniak, prezes ORL w Warszawie.

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie ogłosiła kampanię edukacyjną, zachęcając do wieszania w placówkach ochrony zdrowia plakatów z przekazem „Zero tolerancji dla agresji!”. Plakaty zostały wręczone podczas konferencji, można je także pobrać do wydruku na udostępnionej przez izbę stronie Bezpieczny lekarz.

Inauguracja konferencji

Konferencję otworzyła Aleksandra Sokalska, redaktor naczelna „Pulsu”. – Przemoc nie dotyka wyłącznie medyków. Ofiarami bywają pacjenci, dzieci, osoby starsze – ci, którzy mają najmniej narzędzi, by się bronić. Dlatego ta debata musi wyjść poza środowisko lekarskie – zaznaczyła.

Organizatorzy zaprosili do dyskusji ekspertów, przedstawicieli instytucji publicznych, praktyków i organizacje społeczne. Konferencja stała się miejscem wymiany doświadczeń i zaprezentowania konkretnych działań, które OIL w Warszawie podejmuje w obronie bezpieczeństwa lekarzy, pacjentów i rodzin. Honorowy patronat objął Warszawski Uniwersytet Medyczny, partnerem wydarzenia był Inter Polska, zaś patronami medialnymi – TVP3 Warszawa, TVP info oraz miesięcznik „Puls”.

Program konferencji podzielono na trzy panele tematyczne. Wprowadzając w dyskusję, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Łukasz Jankowski przytoczył statystyki. – W Polsce wciąż zbyt często słyszymy, że „agresja jest wpisana w zawód medyka”. To nieprawda. To zjawisko, które trzeba rejestrować, analizować i systemowo ograniczać – mówił.

Panele tematyczne

W trakcie konferencji odbyły się trzy panele tematyczne.

Panel I: „Bezpieczny medyk”

W pierwszym panelu dyskutowano o przemocy wobec personelu ochrony zdrowia. – Z ankiet przeprowadzonych wśród warszawskich lekarzy wiemy, że 98 proc. z nich doświadczyło agresji słownej, a w 78 proc. sprawcą był pacjent. To dane, których nie można lekceważyć – wskazał dr Drobniak. Jego rozmówcami byli Anna Dudzińska, przewodnicząca Okręgowej Rady Warszawskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych, insp. Dariusz Walichnowski, komendant Stołecznej Policji, Małgorzata Szeroczyńska – zastępca Prokuratora Okręgowego w Warszawie, Mariusz Frankowski, Wojewoda Mazowiecki, Jacek Lachowicz, przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości z Wydziału Prawa Karnego, Joachim Budny, przewodniczący OZZL Region Mazowiecki. Dyskusja skupiła się na analizie skali agresji wobec pracowników ochrony zdrowia i na praktycznych narzędziach reagowania w sytuacjach zagrożenia. Rozmawiano m.in. o obowiązujących procedurach, roli policji i prokuratury oraz znaczeniu kampanii informacyjnych w szpitalach.

Komendant Stołeczny Policji, insp. Dariusz Walichnowski, podkreślił: – Każde, nawet słowne, naruszenie spokoju lekarza jest sygnałem ostrzegawczym. To zalążek sytuacji, która może przerodzić się w realne zagrożenie życia i zdrowia.

– Lekarz, pielęgniarka czy ratownik medyczny mają taką samą ochronę prawną jak funkcjonariusz publiczny. Już samo naruszenie nietykalności cielesnej stanowi przestępstwo ścigane z urzędu – dodała zastępca Prokuratora Okręgowego w Warszawie, Małgorzata Szeroczyńska. Z kolei wojewoda mazowiecki dodał, że agresja wobec medyków pojawia się już na etapie kontaktu z dyspozytorem i nasiliła się w ostatnich latach.

O dramatycznych doświadczeniach mówili też przedstawiciele środowiska. – Nie może być tak, że pielęgniarka, wzywając policję, słyszy: „radźcie sobie sami”. Z agresywnym pacjentem nikt z nas nie jest w stanie poradzić sobie w pojedynkę – zaznaczyła Anna Dudzińska, przewodnicząca Okręgowej Rady Warszawskiej OIPiP. Joachim Budny z OZZL dodał: – Incydenty werbalne muszą być traktowane poważnie. Najczęściej zaczyna się od obraźliwych słów, później dochodzi do nękania. A bywa, że kończy się tragedią.

Panel II: „Przeciwdziałanie przemocy domowej”

Drugi panel moderował dr Krzysztof Herman, prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie. – Agresja, z którą spotykamy się w szpitalach, często ma źródło w domach. Nie da się mówić o bezpieczeństwie medyków, nie mówiąc o pacjentach – zaznaczył. Istnieje maksyma: „bici biją”. Dosadna, ale niezwykle trafna – jest w niej wiele prawdy. W tej części udział wzięły: Marzena Okła-Drewnowicz, sekretarz Stanu przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Anna Mazurczak, dyrektor Departamentu ds. Równego Traktowania, nadkomisarz Justyna Stanik-Rybak, koordynator procedury Niebieskiej Karty na terenie garnizonu mazowieckiego oraz Monika Horna-Cieślak, Rzecznik Praw Dziecka.

Sekretarz stanu w KPRM Marzena Okła-Drewnowicz skupiła się na problemie seniorów. – Osoby starsze doświadczają nie tylko przemocy fizycznej, lecz także ekonomicznej i psychologicznej. Zbyt często trafiają do lekarzy za późno. Kluczowe jest, by wiedzieli, że nawet zaniedbanie jest formą przemocy – mówiła.

Rzecznik Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak podkreśliła: – Pomoc dziecku zaczyna się od wysłuchania. Medycy są często pierwszymi dorosłymi spoza rodziny, którzy mogą dostrzec sygnały krzywdy. To od ich wrażliwości zależy, czy przemoc zostanie zauważona.

Anna Mazurczak z Departamentu ds. Równego Traktowania zwróciła uwagę, że także sami medycy bywają ofiarami. – Kiedy lekarz doświadcza przemocy w pracy, trudniej mu zareagować, gdy spotyka się z nią w domu pacjenta. To tworzy dodatkową barierę – oceniła. Rolą medyka nie jest jednak ocena, czy historia dziecka jest prawdziwa, lecz uruchomienie systemu pomocy. Medycy są na pierwszej linii – często są jedynymi, do których osoba doświadczająca przemocy trafia. Natomiast rolą administracji państwowej jest stworzenie warunków, w których można bezpiecznie zgłaszać przemoc – zakończyła.

 – Jeśli dziecko mieszka w środowisku, w którym dochodzi do przemocy, już jest osobą doznającą przemocy. To wystarczy, by uruchomić procedurę Niebieskiej Karty. Dlatego reagowanie jest absolutnie kluczowe – dodała nadkom. Justyna Stanik-Rybak.

Panel III: „Bezpieczny pacjent”

Trzeci panel, prowadzony przez Anetę Grinberg-Iwańską, poświęcono bezpieczeństwu chorych. – Agresja utrudnia leczenie, wprowadza chaos i obniża poczucie bezpieczeństwa pacjenta. Musimy rozmawiać nie tylko o ochronie medyków, ale też o ochronie samych chorych – rozpoczęła. Rozmawiano o zagrożeniach, z jakimi pacjenci spotykają się w placówkach medycznych, o edukacji w zakresie przeciwdziałania przemocy, a także o możliwościach współpracy między lekarzami a służbami mundurowymi. Wśród ekspertów znaleźli się: nadkomisarz Krzysztof Maćkula, zastępca Naczelnika Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej z siedzibą w Radomiu, Tomasz Socha, przedstawiciel Regionu Wschód Krajowej Izby Ratowników Medycznych, przedstawiciel RPP, Jakub Adamski, dyrektor Departamentu Współpracy i prof. Błażej Kmieciak, główny koordynator ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego przy RPO.

– Większość ataków na ratowników medycznych odbywa się pod wpływem alkoholu. W teorii powinniśmy pracować wyłącznie w bezpiecznych warunkach, w praktyce – często jest odwrotnie – mówił Tomasz Socha z Krajowej Izby Ratowników Medycznych.

– Bezpieczny pacjent to pacjent zaopiekowany. Właściwa komunikacja zwiększa efektywność leczenia i buduje zaufanie – zaznaczył Jakub Adamski, dyrektor Departamentu Współpracy w Biurze RPP.

Prof. Błażej Kmieciak przypomniał: – Frustracja rodzi agresję. Pacjenci często trafiają do systemu w poczuciu bezsilności i lęku. Tymczasem medycyna od czasów Hipokratesa jest oparta na relacji troski. Jeśli zabraknie tej relacyjności, w jej miejsce wchodzi konflikt. Na koniec swego wystąpienia przytoczył słowa znanego psychiatry prof. Antoniego Kępińskiego: – Każde spotkanie z drugim człowiekiem ma wartość terapeutyczną albo antyterapeutyczną.

– Najważniejsze w sytuacji zagrożenia jest zapewnienie sobie dystansu i wezwanie pomocy. Jeśli nie można się oddalić, trzeba próbować rozmawiać spokojnie, ustalić przyczynę agresji, uspokajać – instruował nadkom. Krzysztof Maćkula. Pamiętajmy, że policjanci są szkoleni w zakresie podejmowania trudnych interwencji nie tylko w placówkach medycznych. Funkcjonuje też program doskonalenia zawodowego dla służ prewencyjnych w zakresie podejmowania interwencji w przypadku niestandardowych zachowań – zakończył przedstawiciel policji.

O zdrowiu psychicznym

Po sesji panelowej odbył się wykład partnera – towarzystwa ubezpieczeniowego Inter Polska, które oferuje lekarzom i lekarzom dentystom ubezpieczenie pomocy psychologicznej. Wygłosiła go dr Karolina Malicka-Peryga, a temat brzmiał: „Na pierwszej linii – zdrowie psychiczne medyków i pacjentów w obliczu przemocy, przeciążenia i frustracji. Jak budować bezpieczeństwo i wzajemne zrozumienie?”. Prelegentka zwróciła uwagę, że zarówno lekarze, jak i pacjenci żyją dziś w warunkach dużego napięcia emocjonalnego, co sprzyja konfliktom i eskalacji negatywnych zachowań. – Musimy nauczyć się dbać nie tylko o zdrowie fizyczne, ale też o równowagę psychiczną. Tylko wtedy będziemy mogli budować bezpieczną przestrzeń opartą na wzajemnym szacunku – podkreśliła.

Obrona przed agresją

Na zakończenie Adrian Battig, współzałożyciel marki Hearo opowiedział o zastosowaniu alarmów osobistych Hearo. Alarmy są proste w użyciu i robią wiele hałasu, co wytrąca agresora z działania, przyciąga uwagę świadków i daje cenne sekundy, by się bronić.

Wspólny głos

Konferencja „Zero tolerancji dla agresji!” była nie tylko przestrzenią do wymiany doświadczeń, lecz także ważnym sygnałem dla opinii publicznej i decydentów. Zgromadzeni eksperci zgodzili się, że przeciwdziałanie agresji wymaga szerokiej współpracy – od działań instytucjonalnych, przez edukację i kampanie społeczne, aż po wzmacnianie kompetencji pracowników ochrony zdrowia.

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie zapowiedziała kontynuację działań na rzecz bezpieczeństwa lekarzy, pacjentów i rodzin. – Nie możemy być obojętni wobec przemocy. To wspólne wyzwanie nasz wszystkich – podsumowali organizatorzy.

Patroni i partnerzy 

Patron honorowy konferencji: 

Patroni medialni:

Partner wydarzenia: