27 lutego 2015

Powtórka z Kodeksu Etyki Lekarskiej

Podstawa kodeksu: art. 7.
„W szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków niecierpiących zwłoki. Nie podejmując leczenia albo odstępując od niego, lekarz winien wskazać choremu inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej”.
To jeden z artykułów budzących najwięcej emocji. Czy lekarz w ogóle może odmówić pomocy choremu? Okazuje się, że są dwa rodzaje takich okoliczności. Pierwsza to sytuacja zupełnie zwyczajna: lekarz jest zmęczony, chory, pod wpływem alkoholu lub miał z pacjentem scysję.
W takich okolicznościach nie tylko może, ale czasem nawet powinien odmówić dalszej opieki, bo mogłoby to być po prostu niekorzystne dla pacjenta. Druga okoliczność to tak gorąco dyskutowana w ubiegłym roku sytuacja sprzeciwu sumienia lekarza w stosunku do oczekiwań pacjenta. Kodeks wyraźnie dopuszcza możliwość odmowy leczenia z jednoczesnym zaleceniem wskazania choremu innej możliwości uzyskania pomocy. Podkreślenia wskazują na odmienność regulacji kodeksowej i przepisu art. 39.1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, który opisuje sytuację odmowy wykonania świadczeń zdrowotnych – to pojęcie znacznie pojemniejsze niż leczenie chorego, zawierające także takie procedury jak antykoncepcja, zapłodnienie pozaustrojowe, aborcja czy (w niektórych krajach) eutanazja. Zapis kodeksowy w takich sytuacjach (niebędących przecież leczeniem chorych) nie nakłada na lekarza obowiązku „wskazywania realnych możliwości uzyskania tego świadczenia” gdzie indziej (w sprawie konstytucyjności tego zapisu NRL zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego). Należy jednak podkreślić, że kodeks przewiduje jeden bezwzględny wyjątek od prawa lekarza do niepodejmowania leczenia chorego lub odstępowania od niego. Jest nim każda sytuacja, w której takie postępowanie może choremu grozić poważnym niebezpieczeństwem. W takich okolicznościach nawet poważnie niedysponowany lekarz musi, na ile to tylko możliwe, pomocy udzielić.

Konstanty Radziwiłł

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza