28 czerwca 2015

Stomatolog – między młotem a kowadłem

Bożena Hoffman

„Powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu. Największym nakazem etycznym dla lekarza jest dobro chorego. Mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady”.
Słowa piękne, szlachetne i takie oczywiste dla nas, lekarzy – to art. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej.
Art. 4 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty nakłada na lekarza obowiązek wykonywania zawodu zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, z zasadami etyki zawodowej i z należytą starannością.
Szybki rozwój medycyny i materiałów biomedycznych wypiera stare metody postępowania i wprowadza nowe, które są skuteczniejsze i bardziej efektywne. Dobrze o tym wiemy, bo wypełniając obowiązek ustawicznego kształcenia, uczestniczymy w różnych kursach i szkoleniach. Lekarz powinien zachować swobodę działania i, żeby dobrze leczyć, wybrać metodę najbardziej odpowiednią dla pacjenta i gwarantującą, że efekty pracy lekarza przetrwają co najmniej trzy lata. Taki bowiem jest okres, w którym pacjent może złożyć do rzecznika odpowiedzialności zawodowej skargę na lekarza, który źle przeprowadził leczenie stomatologiczne.
Rzecznik, prowadząc postępowanie w sprawie, sprawdza: czy lekarz działał zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej, czy odpowiednio zdiagnozował pacjenta, czy poinformował go o jego stanie zdrowia, czy wybrał właściwe leczenie, czy uzyskał zgodę pacjenta na proponowane leczenie, czy zastosował odpowiednie procedury i materiały, czy wydał właściwe zalecenia po zabiegu, czy pracował z należytą starannością i w końcu – czy to wszystko zapisał w dokumentacji medycznej.

Dokładna analiza zebranego materiału dowodowego, tj. przesłuchanie stron i ocena dokumentacji medycznej, daje podstawy do wniesienia oskarżenia lub umorzenia postępowania przeciwko lekarzowi.
Pacjenci składają skargi na lekarzy bez względu na to, czy usługa była wykonana komercyjnie, czy w ramach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
Pracując samodzielnie, stomatolog ma swobodę wyboru metod diagnostycznych, leczniczych i wykorzystywanych materiałów. Jeśli współpracuje z NFZ, jego możliwości działania ogranicza ustawodawca, określając koszyk świadczeń gwarantowanych. Często ten koszyk nie jest spójny z problemami i potrzebami pacjenta.
I tu się zaczyna codzienny kłopot w pracy lekarza stomatologa – co wybrać, jak poprowadzić leczenie? Odpowiedź jest jedna – zawsze zgodnie z Kodeksem Etyki Lekarskiej. Przed przystąpieniem do zabiegu lekarz musi, podkreślam: musi, bardzo dokładnie i zrozumiale dla pacjenta poinformować go „o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu” (art. 31 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty). Lekarz może przystąpić do leczenia dopiero po uzyskaniu zgody pacjenta, a w sytuacji, kiedy zastosowana metoda leczenia stwarza podwyższone ryzyko powikłań lub niepowodzenia – zgody pisemnej, odnotowanej w historii choroby. Pamiętajmy, że jeśli pacjent ukończył 16 lat, też wymagana jest jego zgoda.
Przyszło nam pracować w trudnych czasach. Wiele się od nas wymaga, a nie zapewnia warunków odpowiednich do dobrej pracy. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia (DzU, poz. 1462, §6), świadczeniobiorcy zgłaszającemu się z bólem świadczenia gwarantowane udzielane są w dniu zgłoszenia. Pacjenci korzystają z tego przywileju, by skrócić sobie czas oczekiwania na kolejną wizytę. Kłopot spada na lekarza, bo zwiększona liczba dziennie przyjętych pacjentów nie powoduje zwiększenia limitu procedur w ramach kontraktu z NFZ. ZIP, czyli Zintegrowany Informator Pacjenta, działa! Pacjenci chętnie sprawdzają, jaką usługę mieli wykonaną i w którym zębie. Bardzo łatwo można skonfrontować sprawozdanie do NFZ z dokumentacją medyczną i badaniem pacjenta.

Autorka jest zastępcą Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza