28 czerwca 2015

Pamięć ważna jak powietrze

Tadeusz M. Zielonka,
Warszawski Uniwersytet Medyczny,
Polskie Towarzystwo Chorób Płuc

Już po raz piąty Polskie Towarzystwo Chorób Płuc wspólnie z Wojskowym Instytutem Medycznym zorganizowało konferencję naukową dla uczczenia pamięci tragicznie zmarłego w katastrofie pod Smoleńskiem dr. Wojciecha Lubińskiego.

Rangę wydarzenia podniósł patronat wiceprezesa Rady Ministrów, ministra obrony narodowej Tomasza Siemoniaka, ministra środowiska Macieja Grabowskiego i Światowej Organizacji Zdrowia. „Puls”, „Lekarz Wojskowy” i „Skalpel” (biuletyn Wojskowej Izby Lekarskiej) oraz Stowarzyszenie „Dziennikarze dla zdrowia” to patroni medialni tegorocznej konferencji. Jej wiodącym tematem był wpływ zanieczyszczeń powietrza na układy oddechowy i krążenia. Znaczenie problemu podkreślił w swoim wystąpieniu minister środowiska. Dyrektor Wojskowego Instytutu Medycznego przypomniał, że był to jeden z głównych tematów prac naukowych dr. hab. Wojciecha Lubińskiego. Przewodniczący Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP odczytał apel Polskiego Towarzystwa Alergologicznego o podjęcie działań mających na celu poprawę czystości powietrza w naszym kraju. Przedstawiciel ZG PTChP zauważył, że w Polsce dbamy o powietrze podobnie jak o pamięć – tylko chwilowo, po wstrząsających doniesieniach prasowych, ale z czasem wszystko się normalizuje, czyli ulega zapomnieniu.

W Polsce niewielu jest medycznych ekspertów zajmujących się zanieczyszczeniem powietrza, z tego względu zaproszono gości z renomowanych ośrodków zagranicznych. Dr Dorota Jarosińska, przedstawicielka Światowej Organizacji Zdrowia z Bonn, zaprezentowała mapy zanieczyszczeń powietrza w Europie i dane WHO na temat konsekwencji zdrowotnych narażenia na różne szkodliwe składniki powietrza. Prof. Michał Krzyżanowski z King’s College w Londynie przedstawił dowody naukowe świadczące o rozwoju chorób układów krążenia i oddechowego pod wpływem czynników środowiskowych. Dr Halshka Graczyk z Instytutu Medycyny Pracy w Lozannie omówiła własne doświadczenia w zakresie unikalnych w świecie badań nad rolą nanocząstek wdychanych z powietrzem w rozwoju patologii różnych narządów. Z kolei prof. Jan Zejda, ekspert WHO ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, zaprezentował epidemiologiczne metody oceny stanu układu oddechowego u dzieci, skupiając się na możliwościach i ograniczeniach tych badań. Tadeusz M. Zielonka z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przypomniał, że również pyły organiczne powodują choroby układu oddechowego, takie jak alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa i zespół toksyczny w wyniku narażenia na pyły organiczne, tzw. organic dust toxic syndrom.
Drugą sesję otworzył wykład prof. Grzegorza Gieleraka z Wojskowego Instytutu Medycznego na temat roli regulacji funkcji układów oddechowego i krążenia przez układ autonomiczny i wpływu wysiłku na tę regulację. Dr hab. inż. Artur Badyda z Politechniki Warszawskiej przedstawił wyniki badań prowadzonych wspólnie z ośrodkiem w Barcelonie i z Wojskowym Instytutem Medycznym, które dotyczyły obciążenia wybranymi chorobami płuc spowodowanymi zanieczyszczeniami powietrza w 11 polskich aglomeracjach. Dr Piotr Dąbrowiecki z Wojskowego Instytutu Medycznego poruszył zagadnienie roli organizowanych od pięciu lat Dni Spirometrii w edukacji społecznej w zakresie przyczyn, przebiegu i skutków astmy oskrzelowej i przewlekłej choroby obturacyjnej płuc. Prof. Donata Kurpas z Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu omówiła domenę środowiskową i koszty medyczne w wynikach prowadzonych przez nią badań nad jakością życia chorych na przewlekłe choroby płuc. Łukasz Adamkiewicz, przedstawiciel Health & Environmental Alliance (HEAL), organizacji pozarządowej zajmującej się skutkami zdrowotnymi zanieczyszczeń środowiska, zwrócił uwagę na rosnącą wiedzę Polaków o wpływie zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Wskazał również działania edukacyjne podejmowane przez HEAL na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce.
Wykłady i towarzyszące im dyskusje potwierdziły, jak groźne są konsekwencje zdrowotne zanieczyszczenia powietrza. Wielokrotnie podkreślono złą sytuację w tym zakresie w Polsce i słabość działań podejmowanych przez państwo dla jej poprawy. Rosnąca świadomość społeczna problemów ekologii i zdrowotnych skutków zanieczyszczenia środowiska może przyczynić się do korzystnych zmian. Konieczne jest obliczanie realnych wydatków ponoszonych z powodów medycznych związanych z zanieczyszczeniem powietrza w Polsce. Potrzebne jest większe zaangażowanie środowisk medycznych w edukację społeczną oraz zwracanie uwagi opinii publicznej i decydentów na konsekwencje zdrowotne narastającego w naszym kraju zanieczyszczenia powietrza. Warto podkreślać, że niezbędne wydatki na poprawę jakości powietrza są znacznie mniejsze niż koszty medyczne wynikające z narażenia na szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiskowe.
Na zakończenie podziękowano uczestnikom konferencji za przybycie, za pamięć o Wojtku Lubińskim i za kontynuację Jego prac naukowych. Już teraz zapraszamy do udziału w VI Konferencji, która zostanie poświęcona pamięci dr. Wojciecha Lubińskiego, a odbędzie się w kwietniu przyszłego roku.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza