29 kwietnia 2014

Wojciech Maria Kuś 15.08.1936 – 25.01.2014

Po wieloletnim zmaganiu się z ciężką chorobą odszedł na zawsze prof. dr hab. Wojciech Maria Kuś – wybitny ortopeda – jeden ze współtwórców nowoczesnych metod leczenia operacyjnego stawu kolanowego. Niedościgniony propagator artroskopii w Polsce. Nauczyciel wielu pokoleń lekarzy i specjalistów, których uczył metod operacyjnych, m.in. małoinwazyjnego postępowania operacyjnego.

Był założycielem Sekcji Kolana oraz wieloletnim prezesem Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, członkiem wielu towarzystw międzynarodowych. Jego nazwisko należało do czołówki europejskich znakomitości zajmujących się problemami schorzeń stawu kolanowego. Autor i współtwórca wielu podręczników poświęconych temu zagadnieniu.
Z Wojtkiem przeżyliśmy w przyjaźni 55 lat. To bardzo długi okres zarówno w życiu zawodowym, jak i towarzyskim. Był człowiekiem niepospolitym, zawsze z tysiącem pomysłów, żyjącym w ciągłym pośpiechu, a przy tym bardzo wesołym i dowcipnym.
Życie układało Mu się rozmaicie, oprócz sukcesów, szczególnie zawodowych, były też kłopoty i troski, zwłaszcza w codziennym działaniu.
Kochał ortopedię, ale jego drugą miłością była medycyna sportowa, której poświęcał wiele czasu i pracy. Działalność ta nie ograniczała się do codziennej pracy, ale też obejmowała wiele opracowań i doniesień dotyczących urazów w sporcie i ich leczenia. Przez pewien okres redagowaliśmy (lub prowadziliśmy) w „Przeglądzie Sportowym” cotygodniowy „kącik medyczny” dotyczący podstawowych zasad zapobiegania i postępowania w walce ze schorzeniami i wypadkami specyficznymi dla grupy sportowców, głównie wyczynowców. Uwagi dotyczyły nie tylko tych, którzy sport i rekreację uprawiali, ale też trenerów i opiekunów. Naszym wspólnym osiągnięciem była wydana dwukrotne „Traumatologia sportowa”, pierwszy w Polsce podręcznik poświęcony specyfice urazów sportowych.
Był pierwszym naczelnym redaktorem i współtwórcą wydawnictwa „Medycyna Sportowa”, oficjalnego periodyku medycznego, który zawiera prace z zakresu medycyny sportowej oraz artykuły i doniesienia najwybitniejszych jej specjalistów. Pismo to wydawane jest z powodzeniem do dziś i cieszy się dużą popularnością w kraju i poza jego granicami.
Przez przeszło pół wieku naszej znajomości i przyjaźni przeszliśmy wiele w naszym życiu. Upadały systemy totalitarne, była straszna II wojna światowa, po której rodzice nasi zostali z „jedną walizką” i wszystko musieli zaczynać od początku. Ale cały ten okres przyjaźni i współpracy, mimo różniących nas charakterów i poglądów, nie spowodował osłabienia naszej przyjaźni i w chwilach ważnych jednomyślności w postępowaniu.
Będzie mi Cię Wojtku bardzo brakowało, Twojego dowcipu, wiedzy i wspólnego działania.
Żegnaj.

Janusz Garlicki

Wojciech Maria Kuś urodził się 15 sierpnia 1936 r. w Warszawie, w rodzinie nauczycielskiej. W 1955 r. rozpoczął studia lekarskie na Akademii Medycznej w Warszawie. Jako absolwent odbył staż na Uniwersytecie Karola w Pradze.
W 1972 r. uzyskał II stopień specjalizacji z ortopedii i traumatologii, a dwa lata później – stopień doktora nauk medycznych za pracę pt. „Zmiany stawu kolanowego w następstwie złamań górnej nasady kości piszczelowej”.
W 1973 r. został specjalistą II stopnia z zakresu medycyny sportowej. Jednocześnie podjął zaoczne studia w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, które ukończył z wyróżnieniem w 1982 r., zdobywając tytuł magistra.
W 1986 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie oceny ogólnego dorobku i rozprawy habilitacyjnej pt. „Badania doświadczalne nad zastosowaniem włókien węglowych w operacjach odtwórczych narządu ruchu”. Rok później został powołany na stanowisko docenta etatowego Kliniki Ortopedycznej Akademii Medycznej w Warszawie.
W latach 1975-1980 kilkakrotnie odbył szkolenia w Centralnym Instytucie Ortopedii i Traumatologii w Moskwie, Leningradzie oraz Rheinfelden.
Od 1972 r. prowadził ćwiczenia, seminaria i wykłady dla studentów V roku medycyny. Przez wiele lat był wykładowcą i kierownikiem kursów podyplomowych dla lekarzy oraz kursów atestacyjnych, poprzedzających egzamin specjalistyczny na II stopień specjalizacji z ortopedii i traumatologii.
Od 1983 r. był redaktorem naczelnym kwartalnika „Medycyna Sportowa”, członkiem kolegium redakcyjnego kwartalnika „Medycyna, Dydaktyka, Wychowanie”, dwumiesięcznika „Chirurgia Narządu Ruchu i Ortopedia Polska” oraz pisma wydawanego przez Sekcję Chirurgii Kolana Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego „Kolano”, a także „Miesięcznika OIL w Warszawie Puls”. Był członkiem Zarządu Głównego i Prezydium Stowarzyszenia Autorów Polskich.
W latach 1975-1978 wchodził w skład zespołu przygotowującego merytoryczne oceny i opinie programów szkolnego wychowania fizycznego. W tym czasie był ekspertem Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki oraz członkiem Komisji Lekarskiej Polskiego Komitetu Olimpijskiego. W 1977 r. wszedł w skład Związkowej Rady Kultury. W 1983 r. minister zdrowia i opieki społecznej powołał Go na członka Krajowego Zespołu Specjalistycznego w dziedzinie medycyny sportowej.
W 1993 r. otrzymał nominację profesorską.
Od 1979 r. należał do Międzynarodowego Towarzystwa Medycyny Sportowej (International Federation of Sports Medicine). Od 1980 r. był członkiem Prezydium Europejskiego Kolegium Chirurgów Sportowych (Collége Européen de Trauma-tologie du Sport), a od 1984 członkiem Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Kolana i Artroskopii (European Society of Knee Surgery and Arthroscopy), Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej.
Był autorem i współautorem wielu książek i skryptów (m.in. „Wypadek – co robić?” oraz „Uszkodzenia chrząstki kolana”). Opublikował 177 prac naukowych w fachowej prasie zagranicznej i krajowej oraz około 160 artykułów publicystycznych i popularnonaukowych.
Wiele lat pracy zawodowej poświęcił zagadnieniom obrażeń stawu kolanowego. Analizując wyniki terapii na świecie, wprowadził wytyczne leczenia i ustalił sprawdzone metody postępowania, uzupełniając je własnymi nowymi rozwiązaniami. Podsumowaniem tej działalności jest monografia „Urazowe uszkodzenia kolana”.
W 1974 r. prof. Wojciech Maria Kuś wykonał pierwsze artroskopie w Polsce. Doprowadził do powstania w kraju kilku ośrodków artroskopowych, w których wykonano tysiące zabiegów. Wynikiem tej pracy jest książka wydana przez Akademię Medyczną w Warszawie pt. „Artroskopia kolana”.
Kolejną problematyką, której poświęcił wiele uwagi w swojej pracy naukowej i praktyce lekarskiej, była chirurgia sportowa. Spośród wielu Jego prac i książek na szczególną uwagę zasługuje napisana wspólnie z Januszem Garlickim „Traumatologia sportowa” (PZWL, 1978, wyd. II – 1988).
Trzecią grupę Jego zainteresowań stanowiło wprowadzenie do medycyny materiałów węglowych. W 1980 r. z prof. Romanem Pampuchem założył zespół naukowo-badawczy składający się z inżynierów Instytutu Inżynierii Materiałowej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i lekarzy Kliniki Ortopedycznej Akademii Medycznej w Warszawie. Wyniki ich badań sprawiły, że wzięli udział w Centralnym Programie Badawczo-Rozwojowym 2.4 „Nowe materiały i ich technologie”, który zawierał specjalną część poświęconą medycynie.
Wyniki ich prac skutkowały wieloma patentami i publikacjami, z których należy wymienić m.in. opracowania książkowe: R. Pampuch, S. Błażewicz, J. Chłopek, A. Górecki, W.M. Kuś, „Nowe materiały węglowe w technice i medycynie” (PWN, Warszawa 1988), W.M. Kuś, „Zastosowanie materiałów węglowych w medycynie” oraz rozdział w książce „Problemy biocybernetyki i inżynierii biomedycznej” pod red. prof. M. Nałęcza (Wyd. Komunikacji i Łączności, Warszawa 1990).
Trzykrotnie otrzymywał nagrodę ministra zdrowia i opieki społecznej i sześciokrotnie J.M. Rektora AM w Warszawie.
Za pracę zawodową i społeczną wyróżniono Go następującymi odznaczeniami: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski – 1984, Złotym Krzyżem Zasługi – 1979, Medalem „Za zasługi dla obronności kraju” – 1985, Odznaką Honorową „Za zasługi dla Warszawy” – 1975, Medalem 40-lecia Polski Ludowej – 1984, Odznaką Przyjaciela Dziecka – 1974, Medalem 100-lecia Sportu, Srebrną i Złotą Honorową Odznaką TKKF – 1978 i 1980 oraz Odznaką Honorową PCK.

kb

Nasz Profesorze, Drogi Przyjacielu!
Obserwując Twoje bardzo bogate i pełne inwencji życie, z całym przekonaniem można stwierdzić, iż Twoja aktywność w każdym roku mogłaby wypełnić co najmniej trzy lata życia przeciętnego człowieka. Twój niespożyty zapał, energia i żądza radości życia były i są podziwiane przez nas wszystkich, zjednały Ci życzliwość całego otoczenia.
Jesteś niewątpliwie symbolem epoki lat 80. i 90. XX w. w polskiej ortopedii. Skrót WMK stał się „dobrą marką”. Twoją tajemnicą pozostanie, jak – udzielając się towarzysko na wielu nieformalnych i prywatnych spotkaniach – znalazłeś czas na napisanie kilkuset prac naukowych, kilkunastu książek i setek referatów.
Profesorze, nasz Mistrzu, Przyjacielu! Ksiądz Jan Twardowski mawiał: „Można odejść na zawsze, by stale być blisko”. Uczyłeś nas nie tylko chirurgii, uczyłeś nas, jak zmagać się z codziennymi problemami. Pokazywałeś nam, jak być lekarzem. Uczyłeś nas, jak godnie stawiać czoło codziennym wyzwaniom. Twoja choroba i sposób, w jaki z nią walczyłeś, na zawsze pozostaną w naszej pamięci. Był to mistrzowski pokaz opanowania emocji, pokaz na miarę Wielkiego Chirurga.
Wychowałeś kilka pokoleń chirurgów ortopedów. Mamy wrażenie, że wszyscy Twoi uczniowie byli Twoimi przyjaciółmi. Związałeś się z Oddziałem Chirurgii Kolana, który sam stworzyłeś, który stał się Twoim domem i do końca pozostałeś mu wierny. Nigdy nie zapomnimy Twojego ostatniego dnia w pracy, kiedy powiedziałeś: „Postanowili, że na mnie już czas”. Ksiądz Jan Twardowski napisał: „Kiedy wydaje się, że wszystko się skończyło, wtedy dopiero wszystko się zaczyna” – co w odniesieniu do Ciebie wydaje się takie prawdziwe…
Z dumą na seminariach pokazujemy Twoje zdjęcie z prof. Zdzisławem Salamonem z 1974 r., wykonane podczas pierwszej w Polsce artroskopii stawu kolanowego, którą wprowadziliście chirurgię stawu kolanowego w nową epokę.
To dzięki Tobie powstało Międzynarodowe Towarzystwo Chirurgii Chrząstki Kolana. Organizowałeś sympozja naukowe, publikowałeś liczne prace w specjalistycznych czasopismach, byłeś autorem wielu podręczników dla lekarzy. Słynąłeś z lekkiego pióra. Intensywny postęp w ortopedii jest w znacznym stopniu Twoją zasługą. Z właściwą tylko Tobie łatwością nawiązywałeś współpracę z naukowcami uczelni w kraju i zagranicą. Nieustannie pracowałeś nad ulepszaniem sztuki medycznej. Mobilizowałeś wszystkich swoich podopiecznych do nauki, odkrywania tajemnic medycyny, do publikowania nowinek w imię postępu i dobra ogólnego. Mimo Twojego ogromnego zaangażowania w życie zawodowe, zawsze znajdowałeś czas dla swoich przyjaciół jako wspaniały kompan.
Cześć Twojej Pamięci!

Przyjaciele

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza