11 lipca 2003

Stomatologia

Ustawiczne kształcenie się dentystów – model brytyjski

W Wielkiej Brytanii trwa obecnie proces wprowadzania systemu ustawicznego kształcenia się dentystów – uczenia się przez całe życie zawodowe (Lifelong Learning). Jest on odpowiedzią na narastające oczekiwania ze strony społeczeństwa, aby osoby wykonujące określony zawód – przez całe życie poszerzały swoją wiedzę, nabywały nowych umiejętności, dbając o uzyskanie kwalifikacji na najwyższym poziomie. Ustawiczne kształcenie się ma na celu zarówno poprawę jakości opieki nad pacjentem, jak i osobisty rozwój zawodowy dentysty. Obowiązek ustawicznego kształcenia się jest wprowadzany przez Ogólną Radę Dentystyczną (General Dental Council – GDC), prowadzącą rejestr dentystów w Wielkiej Brytanii, pod rygorem skreślenia z rejestru, a tym samym utraty prawa do wykonywania zawodu.

Obowiązek ustawicznego kształcenia się jest wprowadzany stopniowo dla poszczególnych roczników absolwentów szkół dentystycznych. Od 1 października 2000 roku planowano okres próbny, nieobowiązkowy, tak aby dentyści mogli się zapoznać z systemem ustawicznego kształcenia się i zorientować co do możliwości różnych form rozwoju zawodowego, a także przyzwyczaić się do prowadzenia dokumentacji przebytych form dokształcania. Wprowadzenie obowiązku ustawicznego kształcenia się rozłożono na trzy lata. Na 1 stycznia 2002 roku zaplanowano objęcie nim dentystów, którzy zarejestrowali się w GDC po 1 stycznia 1990 roku. Od 1 stycznia 2003 roku planowano rozszerzenie tego obowiązku na dentystów, którzy zarejestrowali się między 1 stycznia 1980 roku a 31 grudnia 1989 roku. Od 1 stycznia 2004 roku planowano objęcie obowiązkiem ustawicznego kształcenia się wszystkich pozostałych dentystów, zarejestrowanych przed 31 grudnia 1979 r. Każdy dentysta ma być osobiście poinformowany przez GDC o dacie, kiedy ustawiczne kształcenie się zacznie go obowiązywać. Obowiązek ten obejmuje – na tych samych warunkach – wszystkich zarejestrowanych dentystów, zarówno pracujących w pełnym wymiarze godzin, jak i na części etatu, dentystów brytyjskich przebywających za granicą, studiujących np. medycynę lub uczestniczących w programach szkolenia podyplomowego oraz nauczycieli akademickich i pracowników naukowych, a także dentystów czasowo niewykonujących swojego zawodu, np. z powodu urlopu macierzyńskiego, wychowawczego lub zdrowotnego, którzy planują wrócić do zawodu. Dentyści, którzy mieli ponad 5-letnią przerwę w wykonaniu zawodu, są zobowiązani do uzupełnienia wyznaczonego przez GDC minimum z zakresu ustawicznego kształcenia się w ciągu pięciu lat przed ponownym rozpoczęciem wykonywania zawodu.
Wprowadzany obecnie w Wielkiej Brytanii system opiera się na 5-letnich cyklach rozliczeniowych. W każdym z nich dentysta jest zobowiązany poświęcić 250 godzin na ciągły rozwój zawodowy, w tym co najmniej 75 godzin tzw. sprawdzalnych, a więc takich, które są udokumentowane certyfikatem oraz które spełniają trzy kryteria edukacyjne stawiane przez GDC: 1) mają jasno określone cele edukacyjne; 2) mają jasno określone, przewidziane skutki – należy wiedzieć, co można uzyskać, uczestnicząc w tej formie dokształcania się; oraz 3) ich jakość jest kontrolowana przez to, że uczestnik ma możliwość robienia komentarzy lub podawania informacji zwrotnych. Do „sprawdzalnych” form ciągłego rozwoju zawodowego należą (pod warunkiem spełnienia wyżej wymienionych kryteriów) m.in. kursy organizowane przez dziekanów szkół dentystycznych ds. kształcenia podyplomowego, kursy i zjazdy prowadzone przez takie organizacje, jak Brytyjskie Towarzystwo Dentystyczne, towarzystwa specjalistyczne lub Kolegia Królewskie, kursy podyplomowe kończące się uzyskaniem stopnia lub dyplomu oraz nauczanie interaktywne na odległość. Samo GDC nie akredytuje kursów ani też nie wskazuje, w jakich kursach należy uczestniczyć. Podając kryteria, pozostawia wolny wybór dentyście. Jednocześnie GDC opracowało wskazówki dla potencjalnych organizatorów kursów, wyjaśniające, na czym polega ciągły rozwój zawodowy oraz jakie powinny być spełnione warunki, aby kurs był uznany za „sprawdzalny”. Obowiązkiem osoby uczestniczącej w takim kursie jest przechowywanie otrzymanego certyfikatu, aby w razie wezwania przedstawić GDC. Na certyfikacie powinny znajdować się: imię i nazwisko dentysty, jego numer rejestracyjny w GDC, nazwa, miejsce, data i czas trwania kursu lub innej formy kształcenia (nie licząc czasu na zarejestrowanie się oraz przerw), a także oświadczenie, że spełniają one wymagania GDC dla „sprawdzalnego” ciągłego rozwoju zawodowego.
Pozostałych 175 godzin w 5-letnim cyklu to tzw. ogólny ciągły rozwój zawodowy, niewymagający potwierdzenia przez certyfikat i niekoniecznie spełniający kryteria określone dla kursu „sprawdzalnego”. Wybór formy „ogólnego” rozwoju zawodowego pozostawiony jest dentyście. Może obejmować m.in. indywidualną lekturę czasopism zawodowych, nauczanie multimedialne, uczestnictwo w szkoleniach prowadzonych dla pracowników danej placówki. Należy tutaj zaznaczyć, że GDC nie wprowadza rozróżnienia między rozwojem zawodowym w codziennej pracy zawodowej dentysty a dokształcaniem się poza godzinami pracy. Tak więc np. nauczyciel akademicki, który się dokształca, przygotowując materiały dydaktyczne, jeżeli rzeczywiście w tym czasie pogłębia swoją wiedzę, może spełnić kryteria stawiane „ogólnemu” rozwojowi zawodowemu. Zaleca się, aby ciągły rozwój zawodowy obejmował szeroki zakres przedmiotów, ze szczególnym uwzględnieniem tych obszarów, które według danego dentysty będą korzystne dla jego pacjentów lub dla jego osobistego rozwoju zawodowego – ze względu na zdobycie przez niego nowych umiejętności lub wiedzy bądź też przez pogłębienie wiedzy już nabytej.
GDC sugeruje, aby godziny przeznaczone na ciągły rozwój zawodowy rozłożyć równomiernie, po 50 godzin rocznie, w tym 15 godzin „sprawdzalnych” i 35 godzin „ogólnych”. Istnieje tutaj pewna elastyczność – uwzględnia się indywidualne potrzeby i warunki, np. przerwę w pracy zawodowej związaną z koniecznością opieki nad dzieckiem lub spowodowaną chorobą. Nie jest zalecane, by obowiązek 250 godzin ciągłego rozwoju zawodowego wypełnić w ciągu pierwszego roku cyklu, a następnie nie podejmować żadnych form dokształcania przez kolejne 4 lata. Byłoby to zaprzeczeniem podstawowego założenia – ciągłego rozwoju zawodowego.
Każdy dentysta uczestniczący w omawianym programie jest zobowiązany prowadzić dokumentację dotyczącą wszystkich podjętych form dokształcania się, z wyszczególnieniem ich nazwy, daty, miejsca, nazwiska osoby prowadzącej (lub tytułu przeczytanego czasopisma), informacji o tym, czy są one „sprawdzalne”, czy „ogólne”, oraz liczby godzin. Dokumentacja może być prowadzona w formie elektronicznej, opracowanej przez GDC i dostępnej na jej stronie internetowej, lub tradycyjnie, w każdej innej formie. Raz w roku dentysta jest zobowiązany podać GDC liczbę godzin poświęconych na kształcenie. Po każdym 5-letnim cyklu GDC podsumowuje liczbę godzin. Jeśli dentysta nie ma wymaganych godzin (250), może on ubiegać się o dodatkowe 6 miesięcy na uzupełnienie braków. Jeśli nie spełni tego warunku, jest skreślony z rejestru dentystów. Wśród tych dentystów, którzy w ciągu 5 lat poświęcili 250 godzin na ciągły rozwój zawodowy, pewien odsetek zostanie losowo wybrany i wezwany przez GDC, aby przedstawić swoją dokumentację oraz uzyskane certyfikaty.
GDC uruchomiło specjalną infolinię, pod którą brytyjscy dentyści mogą uzyskać odpowiedzi na pytania związane z obowiązkiem ustawicznego kształcenia. Ü

Na podstawie dokumentu pt. „Lifelong Learning. Taking Dentistry Forward”,
wydanego przez Ogólną Radę Dentystyczną w Wielkiej Brytanii,
opracowała dr Elżbieta DYBIŻBAŃSKA.

Komisja Stomatologiczna – sekcja zagraniczna

Komisja Stomatologiczna ORL zaprasza do współpracy kolegów stomatologów z bardzo dobrą znajomością języków obcych, w tym przede wszystkim obowiązujących w Unii Europejskiej.

Informacji udziela sekretarz
Komisji Stomatologicznej:
Ryszard Majkowski,
tel.: 0602-121-083.

We wszystkich sprawach dotyczących lekarzy stomatologów prosimy o kontakt:

Janusz Bugaj,
wiceprzewodniczący ORL:
tel.0-602-76-16-17

Ryszard Majkowski,
sekretarz ORL:
tel. 0-602-12-10-83

Roman Olszewski,
przewodniczący
Komisji Stomatologicznej:
tel. 0-608-03-26-72

POCHWAŁA ZBIERACTWA – „KLESZCZE” HISTORII

Rzeczy zacne i stare znikają z polskiej rzeczywistości tak szybko, jak szybko pojawiają się rzeczy pseudostare i supernowoczesne, dobre i kiczowate.
Tak naprawdę kto żyw, powinien w Polsce coś zbierać, rzeczy – nawet sprzed 50 lat; warto trzy razy pomyśleć, zanim się coś wyrzuci.
Kolekcje starych rzeczy w kraju, tak dramatycznie ograbionym, nie powinny powstawać tylko w kręgu zainteresowań nowobogackich. Skromne zbiory możemy mieć w zasadzie wszyscy. Zwykłe przedmioty możemy ocalić z czyjąś pomocą.
Po co ten wstęp? Czytelników „Pulsu” namawiamy do zgłaszania informacji o narzędziach stomatologicznych, elementach wyposażenia gabinetów, dokumentach, opakowaniach, naczyniach. Zacznijmy od stomatologii. Może zachowamy dla historii choć kilka ciekawych eksponatów, może zdołamy powołać muzeum historii medycyny.
Farmaceuci mają fascynujące zbiory
– całe wyposażenia aptek. Pewnie łatwiej było to ocalić – bo i meble, i naczynia, i wagi, i instrumenty są ładne – łatwo zamienić porcelanowe miseczki farmaceutyczne na ozdobę czy gadżet.
W aptece nikt „nie umiera” ze strachu, w przeciwieństwie do gabinetu stomatologicznego, może zatem trudniej będzie odtworzyć NARZĘDZIA TORTUR i NAJSTRASZNIEJSZY FOTEL w dziejach cywilizacji. Ale mimo wszystko spróbujmy zacząć gromadzić.

Anna ZIEMBA

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza