24 maja 2004

Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej

W cyklu prezentującym placówki Akademii Medycznej w Warszawie przedstawiamy Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej. Kieruje nim prof. nadz. dr hab. n. med. Dagna Bobilewicz, która jest także krajowym konsultantem w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej.

Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej Wydziału Nauki o Zdrowiu Akademii Medycznej w Warszawie powstał na mocy uchwały Senatu AM w czerwcu 2002 r. Wcześniej te same zadania wykonywało Centralne Laboratorium Centralnego Szpitala Klinicznego przy ul. Banacha. Zespół pracowników (z oczywistymi zmianami pokoleniowymi) jest związany ze szpitalem od początku jego istnienia, czyli od 1975 roku. Wówczas to rektor Akademii Medycznej powierzył prof. Jerzemu Krawczyńskiemu zadanie zapewnienia właściwej obsługi laboratoryjnej nowo powstającej jednostce. Do 2002 r. Zakład działał w ramach CMKP. W wyniku przekształceń organizacyjnych, związanych zarówno ze zmianą systemu szkolenia podyplomowego, jak i powstaniem nowych kierunków licencjackich, został wcielony w strukturę Akademii Medycznej.
Od wielu lat kompleks laboratoryjny, znany w środowisku jako „laboratorium Banacha”, jest jedną z największych i najlepiej wyposażonych jednostek w kraju. Znajdują się tu najwyższej klasy, w pełni zautomatyzowane analizatory hematologiczne, biochemiczne, immunochemiczne, z wbudowanymi systemami kontroli jakości i szerokim spektrum badań, co pozwala na rozszerzenie zakresu badań w miarę postępu wiedzy i potrzeb klinicznych.
Zarówno na etatach akademickich (4 osoby), jak i szpitalnych pracują bardzo dobrzy specjaliści z różnych dziedzin diagnostyki laboratoryjnej, z których większość ma I lub II stopień specjalizacji. Jest wśród nich kilka osób z tytułami doktorskimi – trzech farmacji, jeden chemii, doktorzy nauk medycznych, w tym konsultant krajowy i wojewódzki ds. diagnostyki laboratoryjnej.

Działalność usługowa
W Zakładzie wykonuje się rocznie około 1 mln 800 tys. rutynowych badań krwi, moczu oraz płynów z jam ciała, a ponadto – badania unikatowe. Większość z nich wykonuje się przez całą dobę. Podlegają one zarówno krajowej, jak i międzynarodowej kontroli zewnątrzlaboratoryjnej, potwierdzonej odpowiednimi certyfikatami.
Dzięki dużej wydajności aparatury pomiarowej czas – od dostarczenia materiału do wydania wyniku – w większości przypadków jest relatywnie krótki. W przypadku badań nagłych, wykonywanych z krwi pełnej, ogranicza się do 2-3 minut (gazometria, oksymetria, glukoza, elektrolity).
Automatyzacja, duża liczba badań, a także „oszczędne” gospodarowanie personelem (na 1 technika przypada około 50000 badań rocznie) sprawiają, że koszty są utrzymywane na relatywnie niskim poziomie w stosunku do zakresu, dostępności i jakości usług.
Zakład wykonuje badania zlecane przez wszystkie jednostki swojego szpitala, a także na zlecenie lekarzy specjalistów, przyjmujących pacjentów ambulatoryjnie. Ma również umowy na wykonywanie badań dla innych zleceniodawców.

Działalność naukowa
– Diagnostyka laboratoryjna jest dyscypliną pracującą na rzecz medycyny klinicznej i w ścisłym z nią powiązaniu. Ze względu na to współpracujemy z wieloma klinikami i zespołami badawczymi akademii w zakresie realizowanych przez nie projektów – mówi prof. Dagna Bobilewicz. – Jesteśmy wykonawcami, ale przede wszystkim osobami odpowiedzialnymi za jakość wyników, a także ich interpretację laboratoryjną z uwzględnieniem czynników interferujących, które często zaburzają obraz badania.
Pracownicy oceniają również przydatność diagnostyczną nowych parametrów z laboratoryjnego punktu widzenia. Zainteresowania Zakładu są szczególnie skupione na: diagnostyce niedokrwistości niedoborowych z uwzględnieniem najnowszych parametrów, jak np.: nowe parametry retykulocytarne i rozpuszczalny receptor transferyny, zależności pomiędzy dostępnymi parametrami oceniającymi stan gospodarki lipidowej i innych czynników ryzyka miażdżycy (Lpa, izoformy apoE), roli biochemicznych markerów sercowych oraz roli cystatyny w ocenie wczesnej niewydolności nerek.
Działalność dydaktyczna
Zakład prowadzi szkolenia przeddyplomowe dla studentów prawie wszystkich kierunków akademii, dla studentów: IV roku I Wydziału Lekarskiego i II roku II Wydziału Lekarskiego (są to zajęcia dla obcokrajowców), dla przyszłych pielęgniarek, położnych i ratowników medycznych kształcących się na Wydziale Nauki o Zdrowiu (II rok licencjatu), dla studentów II i III roku Wydziału Farmacji (licencjat z analityki) oraz dla IV i V roku Wydziału Farmacji (studia magisterskie).
Dużą część działalności dydaktycznej stanowi szkolenie podyplomowe w ramach kursów. Przeciętnie ok. 60 dni w roku zajmują kursy specjalizacyjne przygotowujące do egzaminu z diagnostyki laboratoryjnej i analityki klinicznej. Ponadto odbywają się tu dwudniowe kursy z zakresu opracowywania i wdrażania systemu jakości w medycznych laboratoriach diagnostycznych, obejmujące praktyczne aspekty przygotowania dokumentacji. Na terenie Zakładu odbywa się także ogólnopolski testowy egzamin specjalizacyjny oraz ustne egzaminy specjalizacyjne.
Pracownicy Zakładu wykonują również inne prace: przygotowują opinie eksperckie na temat aparatury i odczynników laboratoryjnych, biorą udział w licznych badaniach leków jako kadra laboratorium centralnego dla wszystkich ośrodków (szpitale, kliniki) na terenie Polski, organizują konferencje o zasięgu krajowym i międzynarodowym.
Główną misją Zakładu jest rzetelne przekazywanie aktualnych danych, zarówno o dostępnych nowych technikach analitycznych, jak i czynnikach pozaanalitycznych, w tym nieswoistych interferencjach, mających wpływ na wiarygodność wyniku badania. Zespół dba o to, aby wynik stanowił wiarygodną informację i oczekiwaną wartość diagnostyczną.

Małgorzata SKARBEK

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza