5 października 2004

Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii

W cyklu prezentującym kliniki Akademii Medycznej w Warszawie przedstawiamy Katedrę i Klinikę Pediatrii, Hematologii i Onkologii, znajdującą się w Samodzielnym Publicznym Pediatrycznym Szpitalu Klinicznym przy ul. Marszałkowskiej 24.
Od października 2002 r. placówką kieruje prof. dr hab. med. Michał Matysiak.

Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii AM w Warszawie kontynuuje zadania dwóch klinik hematologii i onkologii dziecięcej, istniejących w warszawskiej Akademii Medycznej do 2002 r. Pierwszą z nich – Klinikę Hematologii i Onkologii w szpitalu przy ul. Działdowskiej – założyła prof. dr hab. med. Maria Ochocka, która przez wiele lat kierowała tą placówką. Drugą była Klinika Hematologii i Onkologii w szpitalu przy ul. Marszałkowskiej 24, założona przez prof. dr hab. med. Romę Rokicką-Milewską, która prowadziła ją do 2002 r. W klinice tej prof. Rokicka-Milewska stworzyła centrum leczenia hemofilii u dzieci – jedno z największych w Polsce. Obecnie leczeniem hemofilii u dzieci zajmuje się zespół pod kierunkiem doc. Anny Klukowskiej.
Klinika jest usytuowana w XIX-wiecznym budynku, co stwarza pewne ograniczenia powierzchni sal, jednakże ich kolorowy wystrój i życzliwość personelu zapewniają dzieciom przyjazne warunki leczenia. Widać to szczególnie w nowym, powstałym w 2003 r. oddziale dziennym, w którym przyjmowanych jest codziennie od kilkunastu do kilkudziesięciu małych pacjentów.
Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii ma pełne, niezbędne dla tego typu oddziałów wyposażenie, w którego zakupie w ostatnich latach pomogła bardzo Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy.
Kadrę Kliniki stanowi bardzo dobry zespół, oddanych pacjentom lekarzy, specjalistów I i II stopnia z zakresu pediatrii. Dziesięć osób ma także dodatkową specjalizację z onkologii i hematologii dziecięcej. Obecnie pracuje tu również kilku lekarzy rezydentów, specjalizujących się w zakresie pediatrii.
Znajdująca się przy Klinice pracownia cytohematologii, prowadzona przez dr n. biol. Alicję Siwicką, pełni funkcję ośrodka referencyjnego w ramach Polskiej Grupy Pediatrycznej ds. Leczenia Białaczek i Chłoniaków.

Działalność leczniczo-usługowa
Klinika jest jedyną placówką w Warszawie zajmującą się w pełnym zakresie problemami hematologicznymi wieku dziecięcego. Ponadto prowadzi leczenie dzieci z chorobami nowotworowymi od okresu noworodkowego do 18. roku życia. W skład Kliniki wchodzą trzy duże pododdziały: pediatrii i hematologii, onkologii oraz wspomniany wcześniej 8-łóżkowy oddział dzienny. Swój nowy wystrój i ładne, kolorowe wyposażenie zawdzięcza on zapisowi testamentowemu Krystyny Medalis oraz Fundacji im. Ronalda McDonalda. Dzięki otwarciu oddziału dziennego zwiększyła się liczba dzieci leczonych ambulatoryjnie, co znacznie poprawiło komfort leczenia – stało się ono mniej uciążliwe dla pacjentów.
– Na oddziale dziennym leczymy nie tylko dzieci z chorobami nowotworowymi, lecz także dzieci z niedokrwistością i innymi problemami hematologicznymi – mówi prof. Michał Matysiak. – Po połączeniu obu klinik trafia do nas zdecydowanie więcej pacjentów, dlatego też stworzenie dużego oddziału dziennego było koniecznością.
Pacjenci trafiają do Kliniki trzema drogami. Pierwsza to zgłoszenie się, bez skierowania, do izby przyjęć w razie wystąpienia objawów budzących niepokój. Pacjent jest zakwalifikowany do diagnostyki szpitalnej przez lekarza izby przyjęć. Druga droga – to skierowanie do oddziału hematologii lub onkologii wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu. Trzecią drogą jest skierowanie do oddziału wydane przez poradnię hematologiczną przy szpitalu lub przez inny oddział szpitala niższego stopnia referencyjności.
Klinika ma tylko 40 łóżek na oddziałach stacjonarnych i 8 na dziennym, lecz niejednokrotnie liczba hospitalizowanych dzieci, dzięki oddziałowi dziennemu, jest znacznie wyższa. Kierownictwo stara się nigdy nie odmawiać przyjęć. Mimo znanej wszystkim sytuacji finansowej służby zdrowia – dyrekcja szpitala nigdy nie odmawia zakupu leków, nawet tych najdroższych.
Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii współpracuje ściśle z innymi ośrodkami onkologii i hematologii dziecięcej w kraju, skupionymi w Polskiej Grupie Pediatrycznej ds. Leczenia Białaczek i Chłoniaków, a także w Polskiej Grupie ds. Leczenia Guzów Litych. W przypadkach wymagających interwencji chirurgicznej współpracuje z Kliniką Chirurgii SPPSK przy ul. Marszałkowskiej 24, kierowaną przez prof. Aleksandra Wagnera, a także z Zakładem Chirurgii Onkologicznej IMiD, prowadzonym przez prof. Wojciecha Woźniaka. W zakresie intensywnej opieki medycznej pacjentów Kliniki wspomaga zespół wybitnych anestezjologów z Zakładu Anestezjologii szpitala przy ul. Marszałkowskiej 24, kierowany przez dr. n. med. Marcina Rawicza.

Działalność szkoleniowa
W ramach kształcenia przeddyplomowego w Klinice prowadzone jest nauczanie pediatrii dla studentów IV, V i VI roku wydziałów: I i II lekarskiego, a także wydziału anglojęzycznego, stomatologii i nauki o zdrowiu. Profesor Michał Matysiak jest koordynatorem ds. nauczania pediatrii na I Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie.
Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii jest ośrodkiem referencyjnym w zakresie szkolenia podyplomowego z pediatrii ogólnej oraz onkologii i hematologii dziecięcej. Prowadzi także kursy dla lekarzy specjalizujących się w zakresie hematologii i onkologii. Pracownicy Kliniki są również wykładowcami na kursach doszkalających lekarzy, organizowanych przez CMKP oraz IPCZD. Biorą oni czynny udział w posiedzeniach Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i konferencjach naukowych – zarówno w kraju jak i za granicą.
Ważną formą działalności Kliniki są szkolenia dla lekarzy rodzinnych, mające na celu zwrócenie uwagi na problem wczesnego wykrywania nowotworów, a w efekcie – podniesienie efektywności leczenia chorób nowotworowych. Ponadto Klinika od lat współpracuje z Medycznym Studium Zawodowym nr 8 w Pruszkowie, które kształci absolwentów terapii zajęciowej. Studenci tej szkoły odbywali uprzednio zajęcia praktyczne w klinice przy Działdowskiej, a teraz – od 2002 r. – zdobywają doświadczenie w Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii przy ul. Marszałkowskiej.
– Są oni bardzo zaangażowani w swoją pracę, za co jestem im niezmiernie wdzięczny. Uzupełniają doskonale pracę personelu, mają świetny, także z racji wieku, kontakt z pacjentami – mówi prof. Michał Matysiak. – Są tu u nas przez cały rok szkolny, 5 razy w tygodniu. Grupa 4 młodych ludzi wraz z opiekunem pomaga dzieciom znieść trudy leczenia, jednocześnie zdobywając własne doświadczenia terapeutyczne. Dziecko zaabsorbowane zabawą, grą czy malowaniem lepiej znosi uciążliwości choroby, a także wszystkie działania uboczne terapii. Wykonane przez dzieci rysunki, obrazki i inne prace stanowią prawdziwą ozdobę sal.

Działalność naukowa
Pracownicy Kliniki są rokrocznie autorami lub współautorami kilkudziesięciu prac naukowych lub doniesień zjazdowych publikowanych w czasopismach fachowych lub wygłaszanych na krajowych i międzynarodowych zjazdach oraz sympozjach. Placówka realizuje granty KBN, badania własne w ramach działalności statutowej, bierze także udział w badaniach międzynarodowych. Ich nadrzędnym celem jest poprawa wyników leczenia dzieci z chorobami nowotworowymi. Ważnym nurtem są prace dotyczące leczenia wspomagającego w chorobach nowotworowych, a także prace poświęcone psychologicznym aspektom procesu leczenia chorób nowotworowych.
Dzięki wspomnianym wcześniej programom międzynarodowych grup badawczych – nasi pacjenci leczeni są dokładnie tak samo, jak dzieci w Niemczech, Holandii, Austrii czy też w innych krajach Unii Europejskiej.

Szczególny charakter placówki
Personel Kliniki pamięta, że przy leczeniu małych pacjentów konieczna jest stała obecność matki lub kogoś bliskiego. Ponieważ dzieci spędzają tu długie tygodnie, rodzicom stworzono – w miarę możliwości lokalowych – warunki całodobowego pobytu. Dużą wagę przywiązuje się do psychiki pacjentów i organizacji ich czasu wolnego. W zadaniach tych bardzo pomocni są zarówno bliscy pacjentów, jak i psycholog oddziałowy oraz współpracujący z oddziałem wolontariusze.

Obecność psychologa jest ważna nie tylko z uwagi na dzieci. Potrzebna jest także ich rodzicom i personelowi. Należy pamiętać, że pracy na onkologii towarzyszy stałe napięcie, związane z ciągłym zagrożeniem życia pacjentów, a tym samym – nieustanną walką o uratowanie dzieci.
Zapewnieniu bezpieczeństwa służy również zasada, że każdy pacjent przez cały czas jest leczony przez tego samego lekarza lub paru lekarzy. Jednak z drugiej strony stanowi to dodatkowe obciążenie psychiczne dla personelu, który jest ze swoimi chorymi w dobrych i złych chwilach.
We wszystkich działaniach Klinikę wspierają wolontariusze oraz Fundacja Spełnionych Marzeń działająca w szpitalu przy ul. Marszałkowskiej 24, a także Fundacja Pomocy Dzieciom z Chorobami Nowotworowymi z ul. Przybyszewskiego w Warszawie. Skupiają się one na pomocy rodzicom chorych dzieci, organizują czas wolny w szpitalu, urządzają obchody urodzin i imienin pacjentów, organizują wycieczki i kilkudniowe wyjazdy dla dzieci po intensywnym leczeniu. Wszystko to pomaga pacjentom powrócić do normalnego życia sprzed choroby.

Onkologia dziecięca w diametralny sposób różni się od onkologii dorosłych, co związane jest nie tylko ze specyfiką pacjentów, lecz przede wszystkim z doskonałymi wynikami leczenia osiąganymi u dzieci z chorobami nowotworowymi. Średnia wyleczalność wynosi bowiem 70 -80% chorych. Na sukcesy te złożyły się efekty wieloletniej pracy pionierów polskiej onkologii dziecięcej: prof. prof. Marii Ochockiej, Janiny Bogusławskiej-Jaworskiej, Urszuli Radwańskiej, Wacławy Celińskiej, Jerzego Armaty, Józefa Bożka, Romy Rokickiej-Milewskiej, a także ich otwarcie na świat i umożliwienie licznej rzeszy młodych lekarzy z różnych ośrodków w kraju odbycia szkoleń w klinikach zagranicznych. Z doświadczeń tych korzysta się w Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii do dziś – wiele dzieci zawdzięcza im nowe życie. Ü

Małgorzata SKARBEK

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza