18 grudnia 2004

Nowe zasady wypisywania recept

Rozporządzenie ministra zdrowia z 28 września 2004 r. w sprawie recept lekarskich (Dz. U. nr 213, poz. 2164) reguluje sposób i tryb wystawiania (przez lekarzy, lekarzy dentystów i felczerów) recept, uprawniających do nabycia leku lub wyrobu medycznego bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością. Dostosowane jest do przepisów nowej ustawy „zdrowotnej”, obowiązującej od 1 października br. – ustawa z 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. nr 210, poz. 2135). Oto najważniejsze informacje, ze szczególnym wypunktowaniem nowości, zmian – i uwag wynikających z dotychczasowej kontroli naszych recept:
Wystawienie recepty polega na czytelnym wypełnieniu awersu oraz złożeniu własnoręcznego podpisu przez osobę uprawnioną. Poprawki na recepcie mogą być dokonywane wyłącznie przez osobę wystawiającą receptę i muszą być potwierdzone podpisem i pieczątką. Aptekarzowi wolno jedynie wpisać bądź skorygować kod oddziału NFZ, kod państwa lub kod uprawnień pacjenta – na podstawie dokumentów. UWAGA: aptekarz nie może wpisać ani skorygować kodu uprawnień „P” ani PESEL-u. Na recepcie nie mogą być zamieszczane informacje niezwiązane z jej przeznaczeniem, w tym reklamy. Druga strona recepty pozostaje pusta (tam aptekarze dokonują otaksowania).
Jeżeli pacjent przedstawia książeczkę RUM, to recepty wystawiane są na kuponach tej książeczki. Jeśli pacjent przedstawia inny dowód ubezpieczenia, to recepty mogą być wystawiane na załączonych drukach.
Przewiduje się także dodatkowe zapisy kreskowe – dla identyfikatora świadczeniodawcy, numeru PWZ, numeru identyfikacyjnego pacjenta, numeru recepty. Będą one umieszczane w dole pola „Rp.”.
Recepty na środki odurzające, substancje psychotropowe lub inne środki farmaceutyczne oznaczone symbolem „Rp.w.” (zgodnie z odrębnymi przepisami) nadal są wystawiane na różowych drukach ścisłego zarachowania, z kopią, która pozostaje u świadczeniodawcy lub osoby wystawiającej receptę.
Recepta „refundowana” ma nadal wielkość 1/3 formatu A4.
W przypadku wprowadzenia przez Fundusz druków recept z nadrukowanym numerem recepty, Fundusz będzie wydawać je upoważnionym podmiotom odpłatnie – przy czym opłata obejmie tylko koszt wytworzenia druków, bez kosztów naniesienia numerów, dodatkowych zabezpieczeń i dystrybucji recept – lub przydzielać upoważnionym świadczeniodawcom (na ich wniosek) zakresy liczb mających służyć jako numery recept.
Dotychczasowe druki recept mogą być wykorzystywane do 30 czerwca 2005 r.

JAK WYPISAĆ RECEPTĘ „REFUNDOWANĄ”?

l Pole „Recepta – Świadczeniodawca”
Może to być pieczątka albo nadruk, np. komputerowy. Zamieszcza się tu następujące dane, związane ze świadczeniodawcą (podmiotem, mającym odpowiednią umowę z NFZ):

  • Nazwę, adres i telefon upoważnionego podmiotu (ZOZ-u, praktyki).
  • Identyfikator świadczeniodawcy. Na razie identyfikator to REGON.

Jeśli receptę wystawia lekarz lub lekarz dentysta niewykonujący czynnie zawodu, który zawarł umowę z Kasą/Funduszem (trwa akcja odnawiania umów) upoważniającą do wystawiania recept „refundowanych”, to w tym właśnie polu umieszcza swoje dane (imię, nazwisko, adres, koniecznie numer telefonu do kontaktu) oraz numer nadany mu przez Fundusz.
UWAGA: docelowo na samej górze będzie umieszczony indywidualny numer recepty.
l Pole „Pacjent”
Wpisujemy tu dane dotyczące pacjenta: imię (imiona) i nazwisko, adres zamieszkania, wiek (teraz tylko w przypadku pacjenta do lat 18). Tu także będzie wpisywany numer identyfikacyjny pacjenta (numer ubezpieczonego), gdy zostanie to wprowadzone. W przypadku pacjentów z uprawnieniami IB, IW musimy tu także wpisać PESEL pacjenta. Tu także trzeba wpisać numer poświadczenia ubezpieczenia pacjenta z UE. Jeśli lekarz wystawia receptę dla siebie, wpisuje dodatkowo w polu pacjenta „pro auctore”, a jeśli dla małżonka, zstępnych lub wstępnych w linii prostej – „pro familia”.
UWAGA: wstępni i zstępni w linii prostej to wyłącznie pradziadkowie, dziadkowie, rodzice, dzieci, wnuki, prawnuki.
l Pole „Oddział NFZ” po prawej stronie
To miejsce na wpisanie identyfikatora oddziału wojewódzkiego Funduszu lub symbolu „państwa instytucji właściwej dla osoby korzystającej ze świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji”. Jeśli pacjent nie jest ubezpieczony, wpisujemy „X”.
l Pole „Uprawnienia”
Kod uprawnień pacjenta: IB, IW, ZK, WP, PO, AZ, CN, DN (jak poprzednio). Wprowadzono także dodatkowy kod IN (patrz: KODY UPRAWNIEŃ). Jeśli pacjent nie ma dodatkowych uprawnień, wpisujemy „X”.
l Pole „Ch. przewlekłe”
Jeżeli pacjent ma dodatkowe uprawnienia związane z chorobą, wynikające z innych przepisów, wpisujemy „P”, jeśli nie
– wpisujemy „X”.
l Pole treści recepty (Rp.)
Tu wpisujemy:
ˇ nazwę handlową leku albo wyrobu medycznego i/lub nazwę substancji czynnej (międzynarodową),
ˇ postać, w jakiej lek ma być wydany (w przypadku, gdy lek jest zarejestrowany w więcej niż jednej postaci),
ˇ dawkę (w przypadku, gdy lek jest zarejestrowany w więcej niż jednej dawce),
ˇ ilość leku lub wyrobu medycznego, a w przypadku leku recepturowego – nazwę i ilość surowców farmaceutycznych, które mają być użyte do jego sporządzenia,
ˇ sposób dawkowania.
l Pole „Data, dane id. i podpis lekarza”
Tu data wystawienia recepty oraz podpis i dane identyfikacyjne lekarza (pieczątka lub nadruk) – minimum imię i nazwisko oraz numer PWZ.

IDENTYFIKATORY ODDZIAŁÓW
WOJEWÓDZKICH FUNDUSZU

01 – Dolnośląski Oddział NFZ we Wrocławiu
02 – Kujawsko-Pomorski Oddział NFZ
w Bydgoszczy
03 – Lubelski Oddział NFZ w Lublinie
04 – Lubuski Oddział NFZ w Zielonej Górze
05 – Łódzki Oddział NFZ w Łodzi
06 – Małopolski Oddział NFZ w Krakowie
07 – Mazowiecki Oddział NFZ w Warszawie
08 – Opolski Oddział NFZ w Opolu
09 – Podkarpacki Oddział NFZ w Rzeszowie
10 – Podlaski Oddział NFZ w Białymstoku
11 – Pomorski Oddział NFZ w Gdańsku
12 – Śląski Oddział NFZ w Katowicach
13 – Świętokrzyski Oddział NFZ w Kielcach
14 – Warmińsko-Mazurski Oddział NFZ
w Olsztynie
15 – Wielkopolski Oddział NFZ w Poznaniu
16 – Zachodniopomorski Oddział NFZ
w Szczecinie

UWAGA: nie ma już kodu „17”, czyli oddziału branżowego.

ZASADY ZAPISYWANIA – jak dotychczas: Używamy cyfr arabskich. Określamy liczbę opakowań (op., lag.) leku lub wyrobu medycznego, jednostki dawkowania (tab., kaps., amp), ilość surowca farmaceutycznego do leku recepturowego (wagowo w systemie metrycznym – np. 0.3, 0.015 itd. lub w jednostkach międzynarodowych, np. przy witaminach: 20 j.m. itd.). Surowce płynne można podawać w kroplach (np. 20 kropli, 30 gtt. itd.). Ilość surowca obojętnego, przeznaczonego do nadania odpowiedniej postaci leku można oznaczyć wyrazami „ilość odpowiednia”, „quantum satis” lub skrótem „q.s.”.
Bardzo ważne jest określenie sposobu dawkowania. Bez podania go wypisać można 2 najmniejsze opakowania leku, 100 sztuk strzykawek do insuliny wraz z igłami, 100 sztuk pasków diagnostycznych, doustny środek antykoncepcyjny na 6 miesięcy. Podając sposób i czas dawkowania, możemy wypisać na 1 recepcie ilość leku lub wyrobu medycznego na okres 3 miesięcy. (Przykład: Rp. Nazwa leku, dawka, postać, 270 tabletek, D.S.: 3×1 przez 3 mies.). Jeśli przepisana dawka jednorazowa lub dzienna leku, zawierającego w swym składzie substancję bardzo silnie działającą, silnie działającą, środek odurzający lub substancję psychotropową przekracza dawkę maksymalną, osoba wystawiająca receptę jest obowiązana obok przepisanej dawki postawić wykrzyknik, zapisać ją słownie oraz umieścić swój podpis. Leku recepturowego możemy wypisać podwójną ilość na jednej recepcie refundowanej, jeśli w okresie stosowania zostanie zachowana jego trwałość. W polu recepty może być też wpis polecenia pilnej realizacji – adnotacja Cito! lub równoznaczna (np.: Pilne!, Statim! = natychmiast, Citissime! = najszybciej). Może być też wpis „nie zamieniać”, zastrzegający konieczność wydania pacjentowi wyłącznie określonego leku
(a nie zamiennika).
Na jednej recepcie można zapisać do 5 leków (wyrobów medycznych).
Leki uspokajające, silnie działające wypisać należy pojedynczo, na osobnych receptach. UWAGA: pacjentom z uprawnieniami „P” radzę wypisywać leki na osobnych receptach.

REALIZACJA RECEPTY W APTECE
Jeszcze raz przypominam, że aptekarz nie może uzupełnić numeru PESEL przy receptach IB, IW, a w razie niewpisania przez lekarza kodu „P”, aptekarz musi wpisać w to pole znak „X” (choćby uprawnienia przysługiwały) – i wydać lek bez zniżki albo odesłać pacjenta do lekarza.
Pozostałe zasady realizacji recepty pozostały bez zmian.
Najważniejsze: recepta ważna jest 30 dni od daty wystawienia, ale recepta na antybiotyki oraz recepta wystawiona w ramach pomocy doraźnej – 7 dni. Recepta na leki sprowadzane z zagranicy dla użytkowników indywidualnych (wg osobnych przepisów) ważna jest 60 dni.
Leki wydawane są w pełnych opakowaniach.
Jeżeli ilość leku podana jest w jednostkach dawkowania, to wydaje się zestaw jak największych opakowań leku dających ilość leku nie większą niż przepisaną przez osobę wystawiającą receptę.
UWAGA: żeby uniknąć problemów, lepiej przy pisaniu recepty sprawdzać z wykazem w ręku liczbę tabletek w opakowaniach (żeby nie mieć potem pretensji ze strony pacjentów, że dostali mniej leku, niż było na recepcie).
Recepta po zrealizowaniu zostaje w aptece.

W razie wątpliwości można dzwonić do NFZ, nr infolinii 0-800 392 976 (w dni powszednie w godz. 8:00-16:00).

Opracował:
Konrad PSZCZOŁOWSKI
członek Prezydium ORL w Warszawie,
przewodniczący Komisji Rejestru Lekarzy i Prawa Wykonywania Zawodu

Aktualne informacje zamieszczane są w lekospisach LEKSEEK oraz na stronach internetowych http://www.lekseek.com

UPRAWNIENIA – CHOROBY PRZEWLEKŁE
(oznaczone na recepcie: „P”)

Leki i wyroby medyczne przepisuje się bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością osobom chorującym na choroby psychiczne oraz upośledzonym umysłowo, a także chorującym na następujące choroby zakaźne, przewlekłe, wrodzone, nabyte:

1) nowotwory złośliwe, w tym również:

  • raka piersi i raka trzonu macicy, raka piersi w II rzucie hormonoterapii,
  • raka prostaty,
  • neutropenię w chorobach nowotworowych,
  • przerzuty osteolityczne w chorobach nowotworowych,


2) schizofrenię oporną na leczenie,

3) choroby psychiczne lub upośledzenia umysłowe,

4) chorobę Alzheimera,

5) padaczkę, w tym
o padaczkę oporną na leczenie,

6) chorobę i zespół Parkinsona,

7) miastenię,

8) stwardnienie zanikowe boczne,

9) stwardnienie rozsiane,

10) astmę, przewlekłe zespoły oskrzelowo-płucne,

11) cukrzycę

12) mukowiscydozę,

13) fenyloketonurię,
14) zespoły wrodzonych defektów metabolicznych, alergie pokarmowe i biegunki przewlekłe,

15) akromegalię,

16) moczówkę prostą przysadkową,

17) gruźlicę, w tym
o gruźlicę wielolekooporną i inne mykobakteriozy,

18) osteoporozę,

19) niedoczynność tarczycy,

20) jaskrę,

21) przewlekłe owrzodzenia.

KODY UPRAWNIEŃ
DODATKOWYCH PACJENTA

IB inwalida wojenny, uprawniony do bezpłatnych leków na podstawie książki inwalidy wojennego lub osoby represjonowanej, wydanej przez ZUS,
IW inwalida wojskowy (uprawniony do bezpłatnego zaopatrzenia w leki objęte wykazami leków podstawowych i uzupełniających do wysokości limitu),
ZK zasłużony honorowy dawca krwi, któremu przysługuje na podstawie recepty wystawionej przez uprawnionego lekarza bezpłatne zaopatrzenie w leki z wykazów leków podstawowych i uzupełniających do wysokości limitu oraz stosowane w związku z oddaniem krwi do celów leczniczo-zapobiegawczych,
WP wszyscy wojskowi i ich rodziny (poza PO, IW, IB) – dla celów statystycznych,
PO żołnierze odbywający zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenia lub ćwiczenia wojskowe, uprawnieni do bezpłatnych leków,
AZ osoby uprawnione do bezpłatnych leków przysługujących w związku z chorobami wywołanymi pracą przy azbeście,
CN pacjentka nieubezpieczona, której wypisujemy leki refundowane w związku z ciążą, porodem i połogiem,
DN dzieci do 18. roku życia, których rodzice są nieubezpieczeni,
IN osoba niebędąca ubezpieczonym, mająca uprawnienia do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów innych ustaw, o której mowa w art. 12 ustawy.

Na receptach IB i IW musimy wpisać PESEL pacjenta w polu „Pacjent”. Do grupy IB doszły osoby represjonowane (ale współmałżonkowie, wdowy i wdowcy po nich nie mają uprawnień).

NAZWA PAŃSTWA INSTYTUCJI WŁAŚCIWEJ=SYMBOL

AUSTRIA=AT, BELGIA=BE, CYPR=CY, CZECHY=CZ, DANIA=DK, ESTONIA=EE, FINLANDIA=FI, FRANCJA=FR, GRECJA=GR, HISZPANIA=ES, HOLANDIA=NL, ISLANDIA=IS, IRLANDIA=IE, LIECHTENSTEIN=LI, LITWA=LT, LUXEMBURG=LU, ŁOTWA=LV, MALTA=MT, NIEMCY=DE, NORWEGIA=NO, PORTUGALIA=PT, SŁOWACJA=SK, SŁOWENIA=SI, SZWECJA=SE, WĘGRY=HU, WIELKA BRYTANIA=GB, WŁOCHY=IT.

W praktyce – pacjent z UE ma okazać poświadczenie – formularz z grupy „E” albo dowód ubezpieczenia w NFZ. Choć nie ma takiego wymogu, radzimy zrobić kopię tego formularza i załączyć do dokumentacji lekarskiej. Numer poświadczenia wpisujemy w polu „Pacjent” recepty.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza