3 marca 2005

Nowe przepisy prawne

I. 17 grudnia 2004 r. weszło w życie zarządzenie ministra zdrowia z dnia 16 grudnia 2004 r. w sprawie trybu przeprowadzania konkursu ofert na realizację świadczeń wysokospecjalistycznych finansowanych z budżetu państwa, opublikowane w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia nr 18, poz. 140.

II. 27 grudnia 2004 r. weszło w życie zarządzenie ministra zdrowia z dnia 6 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu czynności sekretarza stanu oraz podsekretarzy stanu w Ministerstwie Zdrowia, opublikowane w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia nr 18, poz. 137.

III. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra obrony narodowej z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie połączenia Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej oraz Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii im. gen. Karola Kaczkowskiego z Wojskowym Instytutem Medycznym, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 279, poz. 2767.

IV. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie wniosku do prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia o przeprowadzenie leczenia lub badań diagnostycznych poza granicami kraju, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 279, poz. 2769.

Ubezpieczony, jego przedstawiciel ustawowy lub małżonek składają wniosek o przeprowadzenie leczenia lub badań diagnostycznych poza granicami kraju do prezesa NFZ za pośrednictwem właściwego oddziału Funduszu.
Ubezpieczony przekazuje częściowo wypełniony wniosek lekarzowi ubezpieczenia zdrowotnego – specjaliście właściwej dziedziny medycyny, mającemu tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego.
Lekarz wypełnia dalszą część wniosku i potwierdza konieczność przeprowadzenia leczenia lub badań diagnostycznych na podstawie dotychczasowego przebiegu choroby i zastosowanego leczenia, obecnego stanu zdrowia ubezpieczonego, prawdopodobnego dalszego przebiegu choroby oraz czasu oczekiwania na leczenie lub badania diagnostyczne w kraju.
Lekarz jednocześnie wskazuje placówkę opieki medycznej znajdującą się na terenie państwa UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, do której proponuje skierować ubezpieczonego.
Wniosek wymaga tłumaczenia na język angielski przez tłumacza przysięgłego.
Lekarz przekazuje wniosek do właściwego oddziału Funduszu, który zasięga opinii konsultanta krajowego w danej dziedzinie medycyny.
Oddział Funduszu, po uzgodnieniu kosztów leczenia z zagraniczną placówką medyczną, przekazuje prezesowi Funduszu wniosek wraz z kopią dokumentacji medycznej i opinią konsultanta krajowego.
Prezes NFZ w terminie 7 dni od otrzymania wym. dokumentów wydaje ubezpieczonemu zgodę na przeprowadzenie leczenia lub badań diagnostycznych za granicą lub odmawia jej wydania.
Przepisy rozporządzenia stosuje się do wniosków złożonych po 30 września 2004 r.

V. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu i trybu finansowania z budżetu państwa świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych świadczeniobiorcom innym niż ubezpieczeni, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 281, poz. 2789.
Rozporządzenie określa sposób i tryb finansowania z budżetu państwa świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych bezpłatnie świadczeniobiorcom, bez względu na uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego przez zakłady opieki zdrowotnej na podstawie przepisów kodeksu karnego wykonawczego, ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, ustawy o cudzoziemcach, oraz świadczeniobiorcom innym niż ubezpieczeni, którzy nie ukończyli 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.

VI. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu i trybu finansowania kosztów badań, wydawania orzeczeń lub zaświadczeń związanych z orzekaniem o niezdolności do pracy dla celów rentowych, orzekaniem o niepełnosprawności, ustalaniem uprawnień w ramach ubezpieczeń społecznych, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 281, poz. 2790.

Rozporządzenie określa sposób i tryb finansowania kosztów badań, wydawania orzeczeń lub zaświadczeń związanych z orzekaniem o niezdolności do pracy dla celów rentowych, orzekaniem o niepełnosprawności, ustalaniem uprawnień w ramach ubezpieczeń społecznych przez podmiot, na którego zlecenie przeprowadzone jest badanie, wydane orzeczenie lub zaświadczenie.

VII. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra finansów z dnia 22 grudnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 282, poz. 2807.

VIII. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 282, poz. 2814.

Profilaktyczną opieką zdrowotną nad dziećmi i młodzieżą objętymi obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcącymi się w szkołach ponadgimnazjalnych do ukończenia 19. roku życia sprawuje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, lekarz dentysta, pielęgniarka albo higienistka szkolna.
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami obejmuje:
1) testy przesiewowe polegające na wstępnej identyfikacji odchyleń od normy rozwojowej, niezdiagnozowanych chorób, zaburzeń lub wad – przez zastosowanie szybkich metod badania;
2) postępowanie diagnostyczne w przypadku uzyskania dodatniego wyniku testu przesiewowego w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń ujawnionych w tym teście (postępowanie poprzesiewowe);
3) profilaktyczne badania lekarskie (bilanse zdrowia) w zakresie: a) indywidualnej oceny stanu zdrowia i rozwoju uczniów, b) kwalifikacji do zajęć wychowania fizycznego i sportu szkolnego, c) zdrowotnej gotowości szkolnej uczniów, d) kwalifikacji do programów rehabilitacyjnych, e) ograniczeń dotyczących wyboru i nauki zawodu;
4) profilaktyczne badania stomatologiczne, profilaktykę próchnicy zębów i profilaktykę ortodontyczną;
5) udzielanie pomocy w przypadkach nagłych zachorowań, urazów i zatruć;
6) obowiązkowe szczepienia ochronne;
7) edukację zdrowotną i promocję zdrowia.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarz dentysta sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Pielęgniarka albo higienistka szkolna sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną w gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej znajdującym się na terenie szkoły.
O terminach i zakresie wykonywania testów przesiewowych, profilaktycznych badań lekarskich oraz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych pielęgniarka lub higienistka szkolna powiadamia rodziców albo opiekunów prawnych lub faktycznych ucznia.
IX. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu koniecznych badań lekarskich oraz częstotliwości ich przeprowadzania w stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia, ubiegających się o przyznanie licencji albo mających licencję na amatorskie uprawianie określonej dyscypliny sportu, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 282, poz. 2815.

Wstępne badania lekarskie przeprowadza się w stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia, ubiegających się o przyznanie licencji na amatorskie uprawianie określonej dyscypliny sportu.
Okresowe badania lekarskie przeprowadza się w stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia, uprawiających amatorsko określoną dziedzinę sportu i mających licencję na jej uprawianie.
Kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia, uprawiających amatorsko określoną dziedzinę sportu i mających licencję na jej uprawianie, które podczas uprawiania tych dyscyplin doznały urazów, w tym urazu głowy, zmian przeciążeniowych, utraty przytomności lub porażki przez nokaut.
Badania te przeprowadza i wydaje orzeczenie lekarskie o zdolności do uprawiania określonej dyscypliny sportu lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej, a w stosunku do osób niepełnosprawnych – lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji medycznej, na podstawie skierowania lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
W przypadku braku lekarza specjalisty w dziedzinie medycyny sportowej badania przeprowadza lekarz mający certyfikat Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej.

X. 1 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra finansów z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 283, poz. 2825.

Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne, na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, za szkody wyrządzone przez działanie lub zaniechanie ubezpieczonego w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, podczas udzielania tych świadczeń, w których następstwie została wyrządzona szkoda.
Obowiązek ubezpieczenia OC powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień, od którego podmiot przyjmujący zamówienie na świadczenia zdrowotne jest zobowiązany, na podstawie umowy o udzielenie zamówienia, do wykonywania zadań publicznego zakładu opieki zdrowotnej w zakresie udzielonego zamówienia.
Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są umową ubezpieczenia OC, wynosi – równowartość w złotych – 46500 euro w odniesieniu do:
a) niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej,
b) osób wykonujących zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
c) grupowej praktyki lekarskiej prowadzącej działalność na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Przepisy rozporządzenia stosuje się do umów ubezpieczenia OC zawartych od dnia 1 stycznia 2005 r.

XI. 6 stycznia 2005 r. weszło w życie zarządzenie ministra zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustalenia planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na 2005 r., opublikowane w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia nr 1 z 2005 r., poz. 1.

XII. 15 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 21 grudnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji i sposobu działania stacji sanitarno-epidemiologicznych, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 285, poz. 2868.
XIII. 15 stycznia 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie kwalifikacji członków zespołu kontroli zakażeń zakładowych, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 285, poz. 2869.

Rozporządzenie określa kwalifikacje wymagane od członków zespołu kontroli zakażeń zakładowych, działającego w zakładzie opieki zdrowotnej, udzielającym całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych.
Lekarz pełniący funkcję przewodniczącego zespołu:
1) ma co najmniej 3-letnie doświadczenie w wykonywaniu zawodu;
2) ma tytuł specjalisty lub specjalizację II stopnia w jednej z następujących dziedzin medycyny: a) epidemiologia lub higiena i epidemiologia, b) mikrobiologia lub mikrobiologia lekarska, c) choroby zakaźne, d) zdrowie publiczne;
3) jest zatrudniony w zakładzie.

Lekarz przed objęciem funkcji przewodniczącego zespołu lub w ciągu 12 miesięcy od jej objęcia jest zobowiązany do odbycia kursu specjalistycznego prowadzonego przez uprawnione jednostki lub przedsiębiorców wpisanych do rejestru prowadzonego przez okręgową radę lekarską.
W okresie 6 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia kierownik zakładu, w przypadku braku możliwości powołania do zespołu osób spełniających kryteria określone w rozporządzeniu, może powołać na przewodniczącego zespołu lekarza mającego tytuł specjalisty lub specjalizację II stopnia w innej dziedzinie medycyny pod warunkiem odbycia wym. kursu specjalistycznego.

XIV. 2 lutego 2005 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 11 z 2005 r., poz. 86.

XV. 8 lutego 2005 r. weszła w życie ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 10 z 2005 r., poz. 71.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Na równi z niezdolnością do pracy traktuje się m.in. niemożność wykonywania pracy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy, nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą – nie dłużej niż 270 dni.
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, a za okres pobytu w szpitalu 70% podstawy wymiaru zasiłku – z zastrzeżeniem, iż miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży, powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek
i narządów oraz zabiegi pobrania komórek, tkanek i narządów,
a także powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.
O powyższych okolicznościach orzeka lekarz orzecznik ZUS.
Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS.
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub do świadczenia przedemerytalnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia udzielonego na podstawie odrębnych przepisów.
Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy, 75% tej podstawy za pozostały okres, a jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży – 100% tej podstawy.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Przyczynę niemożności wykonywania pracy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz niezdolności do pracy wskutek poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów określa zaświadczenie wystawione przez lekarza na zwykłym druku.
ZUS upoważnia do wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub pobytu w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej, konieczności osobistego sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad chorym członkiem rodziny – lekarza, lekarza dentystę, felczera i starszego felczera po złożeniu przez niego pisemnego oświadczenia, że zobowiązuje się do przestrzegania zasad orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wykonywania obowiązków wynikających z przepisów ustawy.
ZUS nie może upoważnić do wystawiania wym. zaświadczeń lekarskich lekarzy i lekarzy dentystów w okresie odbywania stażu podyplomowego.
Ponadto ustawa wprowadziła zmiany m.in. w kodeksie pracy
i ustawie o szkolnictwie wyższym.
Zgodnie z przepisem art. 53 §1 pkt 1 lit. b kp, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 m-cy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.
Natomiast przepis art. 92 §1 kp stanowi, iż za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek:
1) choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną
– trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego
– pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu,
2) wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży – w okresie wskazanym w pkt 1 – pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia,
3) poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów – w okresie wskazanym w pkt 1 – pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 105 ust. 5a ustawy o szkolnictwie wyższym, za czas niezdolności do pracy lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną nauczyciel akademicki zachowuje prawo do wynagrodzenia obliczanego na zasadach przewidzianych w art. 92 kodeksu pracy, z tym że prawo do dodatku funkcyjnego nauczycieli akademickich zachowuje przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy.
Zasiłki chorobowe, do których prawo powstało przed dniem wejścia w życie ustawy, wypłaca się na warunkach i w wysokości określonych w przepisach dotychczasowych, za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.
Okres wypłaty wym. zasiłku chorobowego nie może być krótszy niż 182 dni, a w przypadku gdy okres zasiłkowy zostanie przedłużony, nie może trwać dłużej niż 270 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą – nie dłużej niż 360 dni.
Wynagrodzenie nauczycieli akademickich za czas niezdolności do pracy powstałej wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną przed dniem wejścia w życie ustawy wypłaca się w wysokości określonej w przepisach dotychczasowych za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.

mec. Beata KOZYRA-ŁUKASIAK
Autorka jest radcą prawnym
Dolnośląskiej Izby Lekarskiej

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza