8 kwietnia 2011

Czterdzieści lat CMKP

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego kształci, leczy i prowadzi badania naukowe od 40 lat.
– Jesteśmy placówką, w której każdy polski lekarz przynajmniej raz był i uczestniczył w kursach przez nas organizowanych – mówi dr hab. n. med. prof. nadzw. CMKP Joanna Jędrzejczak, dyrektor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.
– Dlatego też jubileuszowy rok akademicki 2010-2011 jest świętem całego środowiska lekarskiego. Rocznicę istnienia Centrum postanowiliśmy upamiętnić nie jednorazową akademią „ku czci”, ale przedstawieniem tego, co CMKP ma najlepszego – szeregiem dydaktycznych spotkań szkoleniowych w różnych specjalnościach. Ukoronowaniem tego wydarzenia był interdyscyplinarny kongres dydaktyczny „Starzenie wyzwaniem medycyny XXI wieku” w marcu br., który wpisał się w cykl działań na rzecz większego zainteresowania lekarzy specjalizacją z geriatrii.
– Opieka nad osobami starszymi to obecnie wyzwanie medyczne, społeczne i ekonomiczne – mówi dyr. J. Jędrzejczak. – Z punktu widzenia medycznego problem jest interdyscyplinarny, wiąże się m.in. z zagadnieniami geriatrycznymi, internistycznymi, kardiologicznymi, neurologicznymi. Specjalizacja z geriatrii obecnie jest deficytowa, podejmują ją pojedyncze osoby..
CMKP działa od 40 lat, ale system podyplomowego kształcenia specjalistycznego istnieje od 1953 r. Wtedy został bowiem powołany Instytut Doskonalenia i Specjalizacji Kadr Lekarskich, przekształcony w 1958 r. w Studium Doskonalenia Lekarzy Akademii Medycznej w Warszawie. W pierwszym okresie placówką kierowali kolejno: prof. Marcin Kacprzak (1953-1954), prof. Walery Hartwig (1954-1958), prof. Stefan Łukasik (1958-1963), prof. Edward Rużyłło (1963-1970). Mieli oni decydujący wpływ na rozwój kształcenia podyplomowego w Polsce w pierwszym powojennym okresie.
Na miejsce tych jednostek Rada Ministrów utworzyła rozporządzeniem z 9 października 1970 r. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, jako samodzielną placówkę naukowo-dydaktyczną, z własnym statutem, prawem nadawania stopni naukowych oraz gronem profesorskim.
Pierwszym dyrektorem Centrum Medycznego został prof. Edward Rużyłło. Do najważniejszych zadań statutowych Centrum od początku jego utworzenia do dziś należy: planowanie, organizowanie, prowadzenie kształcenia podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów i farmaceutów oraz koordynowanie w tym zakresie kształcenia prowadzonego przez inne jednostki resortu zdrowia. CMKP inicjuje i prowadzi działalność badawczą, która obejmuje badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk medycznych.
Miejscem realizacji zadań dydaktycznych i naukowych są kliniki i zakłady CMKP, stanowiące fundament Centrum, bez istnienia których jego praca, jak i obchody jubileuszu CMKP nie byłyby możliwe. Kliniki szpitalne są warsztatem służącym do prowadzenia pracy naukowej i dydaktycznej, do kształcenia lekarzy dla potrzeb specjalizacji i kształcenia ustawicznego.
Wyjątkowa sytuacja lekarzy, zobowiązanych ustawowo do kształcenia zawodowego po ukończeniu studiów i uzyskaniu dyplomu, obliguje nas do prowadzenia edukacji na najwyższym poziomie.
W CMKP działa 18 zakładów, w których pracują genetycy, biolodzy molekularni, biochemicy wykorzystujący ogromne doświadczenie oraz wiedzę zdobywaną podczas wieloletniej praktyki klinicznej.
Działalność placówki to także udzielanie świadczeń zdrowotnych w dwóch własnych szpitalach klinicznych CMKP: SPSK im. prof. W. Orłowskiego w Warszawie i SPSK im. prof. Adama Grucy w Otwocku, dla których Centrum Medyczne jest organem założycielskim, jak i na tzw. bazie obcej w kilku szpitalach warszawskich: m.in. Grochowskim, Bielańskim, Bródnowskim oraz w instytutach naukowych.
Jedną z istotnych części kształcenia, zwłaszcza specjalizacyjnego, są kursy. – Kształcenie podyplomowe jest czymś odmiennym niż kształcenie studentów – mówi prof. J. Jędrzejczak. – W ich trakcie przekazuje się wiedzę już praktykującym lekarzom z różnym doświadczeniem zawodowym. Inny zasób wiedzy ma lekarz zaczynający specjalizację, inny lekarz z dużą praktyką po kilku albo kilkunastu latach pracy. Dlatego istotne jest dostosowanie treści kursów do potrzeb słuchaczy. Musimy śledzić postęp w nauce, nadążać za nim, dysponować dobrze wykształconą kadrą, aby przekazywać najnowsze osiągnięcia medyczne i zapewniać wysoki poziom merytoryczny kursów.
Rocznie CMKP organizuje i finansuje ponad 800 kursów, z których 70 proc. odbywa się w tej placówce, przy wsparciu własnej kadry naukowej. Pozostałe organizowane są w instytutach naukowo-badawczych, np.: w Centrum Zdrowia Dziecka, w Instytucie Onkologii, w Instytucie Kardiologii i na uczelniach medycznych. Na wszystkie kursy rekrutację prowadzi CMKP. Uczestniczy w nich ok. 20 tys. osób rocznie. Pieniądze na organizację i koordynację kursów specjalistycznych pochodzą z Ministerstwa Zdrowia. Wszystkie kursy specjalizacyjne i doskonalące dla lekarzy są nieodpłatne.
Od 2008 r. prowadzony jest w CMKP projekt współfinansowany ze środków UE „Kształcenie w ramach procesu specjalizacji lekarzy deficytowych specjalności tj.: onkologów, kardiologów i lekarzy medycyny pracy”. W ramach projektu CMKP organizuje kursy dla specjalizujących się w dziedzinach uznanych w naszym kraju za deficytowe, tj.: onkologii klinicznej, onkologii i hematologii dziecięcej, radioterapii onkologicznej, chirurgii onkologicznej, ginekologii onkologicznej, kardiologii, kardiologii dziecięcej oraz medycyny pracy, a także kursy onkologiczne dla specjalizujących się w patomorfologii. Projekt realizowany jest w latach 2008–2015. Oczekiwane rezultaty to zwiększenie liczby specjalistów w tych dziedzinach do poziomu krajów Europy Zachodniej, a tym samym zwiększenie dostępności do wysokospecjalistycznych usług medycznych.
Kolejny projekt CMKP „Wsparcie systemu ratownictwa medycznego poprzez kształcenie zawodowe lekarzy, ratowników medycznych i dyspozytorów medycznych” jest drugim z czterech współfinansowanych ze środków UE.
W jego ramach w ciągu 5 lat pełen cykl obowiązkowych kursów specjalizacyjnych ukończy 200 lekarzy ratownictwa medycznego oraz zostanie przeszkolonych 8,5 tys. ratowników medycznych i 1920 dyspozytorów medycznych. Ogromną zaletą kursów organizowanych w ramach projektu, obok możliwości zdobycia specjalizacji oraz doskonalenia umiejętności zawodowych, jest dofinansowanie dla lekarzy kosztów dojazdu i zakwaterowania w czasie kursu, a dla ratowników medycznych i dyspozytorów medycznych zagwarantowanie szerokiego dostępu do nieodpłatnych kursów doskonalących na terenie całego kraju (do tej pory za udział w nich ratownicy medyczni i dyspozytorzy medyczni musieli płacić z własnej kieszeni).
CMKP może poszczycić się realizacją nowego rodzaju dydaktyki. Stało się to możliwe dzięki otwarciu w tym roku Zakładu Medycyny Ratunkowej Centrum Symulacji sfinansowanego w dużej części ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach programu operacyjnego Kapitał Ludzki. Centrum, jako jedno z pierwszych, zapoczątkowało kursy kształcenia umiejętności praktycznych za pomocą najnowocześniejszych technik symulacyjnych z zakresu medycyny ratunkowej.
Centrum Symulacji pozwala na stworzenie i przeprowadzenie pełnych scenariuszy ratunkowych działań medycznych – od zabezpieczenia ofiar na miejscu wypadku, poprzez pomoc poszkodowanym podczas transportu ambulansem, aż do jej udzielenia w szpitalnym oddziale ratunkowym. Centrum Symulacji prowadzi działalność edukacyjną bez ryzyka dla pacjenta. To dla medycyny ratunkowej jest niezwykle ważne. Szkolenie kadr bez fantomów i symulatorów jest obecnie prawie niemożliwe. Pacjent ma prawo nie zgodzić się na proces leczenia, przy którym szkoli się studentów bądź lekarzy.
Przy realizacji projektu CMKP współpracuje z wiodącymi uczelniami medycznymi oraz instytutami naukowo-badawczymi. Szczegóły dotyczące zwrotu poniesionych wydatków i zasad uczestniczenia w obu projektach dostępne są na stronie http://www.cmkp.edu.pl.
Korzystanie z funduszy unijnych nie ogranicza się wyłącznie do zagadnień dydaktycznych – obejmuje też działalność naukową. CMKP w ramach międzynarodowego konsorcjum realizuje projekt „EURADRENAL”, w którym prowadzi badania nt. „Patofizjologii i naturalnego przebiegu autoimmunologicznej niewydolności nadnerczy”, współfinansowany ze środków 7. Programu ramowego, a w ramach krajowego konsorcjum uczestniczy w projekcie pn. „Innowacyjne metody wykorzystania komórek macierzystych w medycynie”.
Najnowszym przedsięwzięciem Centrum jest utworzenie Zakładu Geriatrii i Gerontologii, którego planowaną lokalizacją jest Zakład Opiekuńczo-Leczniczy SPZOZ przy ul. Mehoffera w Warszawie. Zakład działający w tej placówce dysponować będzie 30 łóżkami. Pacjenci będą przyjmowani na krótkoterminowe pobyty rehabilitacyjne. Zakład stanie się przede wszystkim miejscem kształcenia specjalizacyjnego. Cykl dydaktyczny będzie obejmował – obok zagadnień czysto medycznych – nabywanie umiejętności postępowania i rozmowy z chorym w podeszłym wieku. Powstanie modelowy zespół opieki składający się z lekarza, pielęgniarki, pracownika społecznego i rehabilitanta. W zakładzie prowadzone będą również kursy z geriatrii dla lekarzy POZ i medycyny rodzinnej.
Oprócz działań dydaktyczno-naukowych i klinicznych Centrum realizuje też inne ważne zadania związane z analizowaniem, planowaniem i oceną systemu kształcenia podyplomowego. CMKP dostrzega potrzebę zmian w tym systemie przez jego uelastycznienie i skrócenie, a przez to zapewnienie szybszego dopływu kadr medycznych. Konieczne jest też uproszczenie procesu uzyskiwania akredytacji i wprowadzenie modułowego systemu specjalizacyjnego.
Wkrótce po nowelizacji ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, wraz ze zmianą systemu kształcenia na modułowy, konieczna będzie zmiana programów specjalizacyjnych. Zgodnie z nową ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty, oprócz przygotowania europejskich programów specjalizacji, ważnym zadaniem CMKP będzie monitorowanie przebiegu specjalizacji i rozwoju kompetencji specjalizujących się lekarzy zgodnie z rekomendacjami unijnymi. Do tego celu posłużą nowe karty specjalizacji (tzw. logbook). Powstaną kryteria akredytacji jednostek uprawnionych do prowadzenia specjalizacji uwzględniające specyfikę i potrzeby edukacyjne każdej z nich. CMKP już się do tego przygotowuje.

Dyrektorzy CMKP:
Prof. Edward Rużyłło
Prof. Bohdan Lewartowski
Prof. Ryszard Brzozowski
Prof. Jan Kuś
Prof. Jan Doroszewski
Prof. Walerian Staszkiewicz
Prof. Jadwiga Słowińska-Srzednicka

Małgorzata Skarbek

Jubileuszowy kongres CMKP

18 marca br. w Warszawie odbył się jubileuszowy kongres CMKP pod hasłem: „Starzenie wyzwaniem medycyny XXI wieku”.

W spotkaniu uczestniczyli m.in.: Andrzej Włodarczyk – wiceminister zdrowia, prof. Anna Kamińska – prorektor WUM, prof. Danuta Ryglewicz – dyrektor Instytutu Neurologii i Psychiatrii, oraz konsultanci krajowi i geriatrzy. Obrady prowadziła prof. Joanna Jędrzejczak – dyrektor CMKP.
A. Włodarczyk przekazując posłanie od minister E. Kopacz powiedział m.in., że podjęcie tak aktualnego tematu, jak problem zapewnienia opieki zdrowotnej coraz większej grupie pacjentów w starzejącym się społeczeństwie, stanowi dowód otwartości CMKP na nowe wyzwania medycyny i rozwijanie badań interdyscyplinarnych.
Prof. Piotr Śliwiński z Uniwersytetu Poznańskiego mówił o współczesnej kulturze, która choć żyje mitem wiecznej młodości, w literaturze porusza problemy starości, nieuchronności przemijania, samotności, ale też bogactwa doznań. Przytoczył fragmenty wierszy Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza.
Prof. Stefan Zgliczyński przedstawił propozycję przeciwdziałania negatywnym skutkom procesu starości przez propagowanie medycyny prewencyjnej – zdrowego stylu życia, żywienia i zapobiegania chorobom genetycznie uwarunkowanym. – Medycyna interwencyjna pomaga nielicznym, prewencyjna milionom – zakończył wystąpienie.
W trakcie kolejnych paneli omawiano wybrane problemy internistyczne, neurologiczne i ortopedyczne.
Za jedną z ważniejszych konstatacji tych wystąpień można uznać stwierdzenie prof. Jacka Imieli: „Należy pamiętać, że u człowieka w podeszłym wieku choroby jednego układu rzutują na pozostałe. Dlatego leczymy nie narząd, nie chorobę, ale kompleksowo chorego”.
Prof. Tomasz Grodzicki – krajowy konsultant w dziedzinie geriatrii, mówił o poprawie stanu zdrowia osób starszych przy zapewnieniu odpowiedniej opieki medycznej. W Polsce taka prawie nie istnieje. Mamy znikomą liczbę geriatrów, tylko 5 uczelni medycznych kształci w zakresie geriatrii, nie ma miejsc rezydenckich dla lekarzy chcących kształcić się w tej dziedzinie. Propozycje rozwiązań mających poprawić ten stan od 5 lat istnieją tylko w dokumentach.

mkr

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza