17 marca 2013

Jak wypisywać recepty?

Wiceprezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej Stanisław Piechula radzi jak wypisywać recepty?

Opisany sposób wypełniania recept i ordynowania leków zapewni lekarzom ich prawidłowe i bezpieczne wypisywanie, a pacjentom największą szansę na otrzymanie potrzebnych leków w odpowiedniej ilości.
By sobie wzajemnie ułatwić życie, wybrałem z rozporządzenia tylko te możliwości wystawiania recept, które dają największą szansę prawidłowej realizacji recepty zgodnie z intencją lekarza.
Jeżeli recepty będą wystawiane tak jak opisałem, to nie tylko będą wystawione prawidłowo, ale wzrosną szanse na prawidłową ich realizację jako refundowanych.

1 – przy słowie – Recepta: tylko unikalny numer recepty i tylko w postaci samego numeru, który musi być 22-cyfrowy i przy drukach Rp musi mieć na 21. miejscu cyfrę 8, a przy drukach Rpw na 21. miejscu cyfrę 9;

2 – pole – Świadczeniodawca – musi zawierać poniższe dane, które są wystarczające:

2a – nazwę osoby uprawnionej lub świadczeniodawcy wynikającą z umowy z NFZ o wystawianie recept;

2b – adres miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego (nazwa miejscowości, ulica, numer domu, numer lokalu, jeżeli nadano) lub adres miejsca przyjmowania wezwań i miejsca przechowywania dokumentacji medycznej;

2c – numer telefonu;

2d – identyfikator i dodatkowo jego kod kreskowy stanowiący dziewięć pierwszych cyfr numeru identyfikacyjnego REGON (gdy jest REGON, nie wpisywać numeru umowy z NFZ zaczynającego się od 98…); lub

2e – imię i nazwisko, jeżeli receptę wystawia lekarz w oparciu o umowę tylko na leki dla siebie i rodziny;

2f – adres miejsca zamieszkania (nazwa miejscowości, ulica, numer domu, numer lokalu, jeżeli nadano);

2g – numer telefonu;

2h – dziewięciocyfrowy numer umowy rozpoczynający się od 98; ten numer nie musi być kodem kreskowym;
Inne dane firmy lub lekarza (poza reklamą) mogą być zamieszczane na recepcie, ale nie są konieczne;

3 – pole – Pacjent – musi zawierać:

3a – imię i nazwisko oraz adres (nazwa miejscowości, ulica, numer domu, numer lokalu, jeżeli nadano) miejsca zamieszkania albo miejsca pełnienia służby wojskowej albo dla osoby z decyzją z pomocy społecznej adres siedziby urzędu gminy lub gminnego ośrodka pomocy społecznej albo siedziby świadczeniodawcy, który udzielił świadczenia opieki zdrowotnej w przypadku osoby bezdomnej;

3b – wiek – w przypadku pacjenta do lat 18, o ile nie można go ustalić na podstawie numeru PESEL;

3c – dla pacjentów z Unii Europejskiej numer poświadczenia wydanego przez NFZ lub numer z pola nr 6 karty EKUZ;

3d – pro auctore, pro familiae lub inną równoważną formułę, tylko wtedy, gdy nie ma REGONU, a dodatkowo jest wpisany numer umowy z NFZ rozpoczynający się od 98 na wypisywanie recept dla siebie lub rodziny;

4 – miejsce przy określeniu PESEL musi zawierać:

4a – numer PESEL, a w przypadku dziecka nieposiadającego numeru PESEL lub niemożności ustalenia tego numeru – numer PESEL przedstawiciela ustawowego lub opiekuna wraz z adnotacją o zamieszczeniu numeru PESEL osoby innej niż pacjent i wtedy z podpisem lekarza;

4b – lub numer Karty Polaka, a w przypadku cudzoziemców i recept wyłącznie pełnopłatnych, gdy zniżka nie przysługuje – numer paszportu lub innego dokumentu ze zdjęciem;

5 – pole – Oddz. NFZ – musi zawierać: tylko i nic innego niż numer oddziału NFZ (załącznik nr 2) lub symbol europejskiego państwa dla pacjentów z UE (załącznik nr 3), lub znak „X”;

6 – pole – Uprawnienia dodatkowe – musi zawierać: tylko i nic innego niż dwuliterowy kod uprawnień dodatkowych pacjenta, określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia, jeżeli dotyczy, a jeżeli nie to znak „X”.
Zawsze jednak musi występować łącznie z numerem w okienku Oddział NFZ.

7 – pole – Rp – na wpisywanie leków:

7a – wypisując recepty nazwami handlowymi, najlepiej podać krótką nazwę handlową bez dodawania zbędnych informacji, np. producenta czy sposobu pakowania leku itp., jednak najlepszym sposobem na wypisywanie nazw leków jest podawanie nazw międzynarodowych, wtedy szansa na realizację recepty jest największa, gdyż prawdopodobieństwo znalezienia jednego z odpowiedników wzrasta. Przy wpisaniu np. nazwy handlowej najtańszego odpowiednika apteka nie może wydać nic innego i przy jego całkowitym braku pacjent może tylko wrócić do lekarza po inną receptę lub wykupić inny odpowiednik tylko ze 100-proc. odpłatnością.
Ponadto wpisując nazwę międzynarodową, lekarz wykorzystuje wszystkie wskazania, jakie w jakiejkolwiek nazwie handlowej o tej nazwie międzynarodowej występują;

7b – apteka ma obowiązek proponować pacjentom tańsze odpowiedniki, a jedynym sposobem, by ich nie proponować, jest wpisanie „NZ” lub „nie zamieniać” przy każdej pozycji, która ma pozostać niezamieniona. O wpisaniu przez lekarza tej adnotacji apteki informują NFZ;

7c – ilość leku na recepcie podawać wyłącznie ilością jednostek dawkowania – na sztuki! Nie pisać liczby i wielkości opakowań! Jeżeli leku ma być w sumie więcej niż dwa najmniejsze opakowania, musi pojawić się takie dawkowanie, by ta ilość mieściła się w 90-dniowym stosowaniu. Warto się zorientować, jakie są dostępne opakowania leku refundowanego i wpisać na sztuki taką ilość, by apteka, dobierając dostępne opakowania, mogła tę ilość wydać, gdyż apteka nie może dzielić opakowań refundowanych, poza iniekcjami i antybiotykami. Gdy sztuk będzie za dużo, zawsze zaokrągli w dół, do pełnego opakowania, gdy sztuk będzie mniej niż jedno najmniejsze opakowanie, wyda jedno pełne opakowanie. Proszę nie wpisywać ani liczby opakowań, ani ich wielkości, gdyż apteka ma wtedy ograniczone możliwości wydania konkretnej ilości, a przy niewłaściwym zapisie musi zmniejszyć ilość leku do opakowań najmniejszych. Upierając się przy wypisywaniu leków w opakowaniach i ich wielkości, należy zawsze połączyć liczbę opakowań z ich wielkością łącznikiem „a” lub „po”, np. 2 op. po 90 sztuk.
Nie można łączyć liczby opakowań i ich sumarycznej liczby sztuk, np. 2 op. 180 sztuk, apteka musi wydać 2 najmniejsze opakowania po 30 sztuk;

7d – zawsze sprawdzić i wpisać właściwą postać leku, gdyż coraz częściej rejestrowane są te same nazwy leków w innych postaciach, np. w tabletkach, gdy refundowane są np. tylko kapsułki. Gdy lekarz wpisze nierefundowane tabletki, apteka nie może tego zamienić na refundowane kapsułki. Uniwersalnym sposobem byłoby wpisanie tylko skrótu sztuk (szt.), a farmaceuta dobierze właściwą postać np. leku doustnego w postaci tabletek lub kapsułek, gdy lekarz nie wpisze postaci;

7e – zawsze wpisać dawkę leku, gdyż coraz więcej rejestrowanych jest leków w mniejszych dawkach niż dotychczasowe; brak wpisanej dawki zmusza aptekę do wydania dawki najmniejszej zarejestrowanej w danej chwili; czasami są to mniejsze dawki niż te refundowane i mniejsze od tych, do których przyzwyczaił się lekarz i które miał na myśli, wypisując receptę;

7f – zawsze wpisać dawkowanie; w szczególności jest to obowiązek przy lekach odurzających, psychotropowych lub robionych w aptece z substancją bardzo silnie działającą;

7g – przy lekach odurzających i psychotropowych zawsze dodatkowo wpisać w pełni słownie sumaryczną ilość przepisanej substancji czynnej, a przy przekraczaniu dawki jednorazowej lub dobowej dodatkowo tę dawkę słownie, wykrzyknik, czytelny podpis lekarza i pieczątka;

7h – zawsze 22-cyfrowy kod kreskowy unikalnego numeru recepty;

8 – kolumna – Odpłatność – najlepiej zawsze sprawdzić i wpisać właściwą odpłatność i pamiętać, że brak wpisania odpłatności spowoduje wydanie danego leku z listy leków refundowanych i zawsze jako refundowanego, ale w odpłatności mniej korzystnej dla pacjenta, gdy jest ich kilka dla danego leku. Zamiast konkretnej odpłatności można postawić znak P, by refundacja była najkorzystniejsza z kilku możliwych. Gdy lek ma być pełnopłatny, musi pojawić się oznaczenie 100 proc. lub znak „X”;

9 – miejsce – Dane podmiotu drukującego – nazwę i adres lub numer REGON podmiotu drukującego receptę, a w przypadku, gdy wydruku dokonuje osoba wystawiająca receptę – zwrot „wydruk własny”;

10 – pole – Dane i podpis lekarza – imię i nazwisko lekarza i numer PWZ, także dodatkowo kodem kreskowym. Gdy dane lekarza już wydrukowano na recepcie, to tylko się podpisać, a nie nabijać te same dane pieczątką, która uniemożliwia odczytanie czegokolwiek. Na recepcie muszą być wymagane dane, ale nie musi być żadnej pieczątki, wystarczy, że wszystko jest nadrukowane i podpisane;

11 – data wystawienia – datę wystawienia recepty;

12 – data realizacji „od dnia”: wpisać X lub wypełnić datą tylko wtedy, gdy lekarz rozpisuje kurację na 2 lub 3 kolejne recepty, w sumie leku nie może być więcej niż na 90 dni;

13 – stosować tylko nowe wzory recept, czyli takie bez pola „Choroba przewlekła”. Obecnie leki można wypisywać tylko na nowych wzorach recept oznaczonych Rp lub Rpw. Stosowanie starych recept różowych Rpw dopuszczono do końca marca 2013 r.;

14 – numeracja recept: od 2013 r. można stosować tylko 22-cyfrowe numery recept o budowie określonej przez obecne rozporządzenie i rozpoczynające się od 01 lub 02, z tym że numery rozpoczynające się od 01 można stosować tylko do końca marca 2013 r. W numeracji recept refundowanych na 21. miejscu musi być numer 8 dla recept Rp i numer 9 dla recept Rpw. Na receptach refundowanych oczywiście mogą być leki nierefundowane, jednak lekarze niewystawiający w ogóle recept refundowanych Rpw mogą pobrać numerację rozpoczynającą się od 07 dla recept Rpw pełnopłatnych z inspekcji farmaceutycznej.

Inne ważne szczegóły:
Recepta nie musi mieć żadnych pieczątek, może być całości wydrukowana, a tylko podpis lekarza musi być wykonany ręcznie i osobiście. Dane świadczeniodawcy i pacjenta mogą być naniesione nieusuwalną naklejką.
Przy jakiejkolwiek i każdej poprawce z osobna postawić pieczątkę i podpis.
Na jednej recepcie nigdy nie więcej niż 5 leków. Przy lekach odurzających lub psychotropowych lub robionych w aptece – na jednej recepcie tylko jeden lek. Przy przekraczaniu dawki leków odurzających lub psychotropowych postawić pieczątkę, wykrzyknik, czytelny podpis i napisać przekroczoną dawkę w całości słownie. Na jednej recepcie tylko taka ilość leku recepturowego, która jest sprzedawana za jeden ryczałt – pojedyncza ilość określona w rozporządzeniu o wycenie receptury. Gdy będzie więcej, apteka zmniejszy.
Chcąc prawidłowo i bezpiecznie wystawiać recepty, proszę nie sugerować się tym, że apteki Państwa recepty realizują, gdyż rozporządzenie w sprawie recept dało aptekom wiele możliwości realizacji źle wystawianych recept, co jest szczególnym zagrożeniem dla lekarzy, a wynika z ewentualnych roszczeń o zwrot refundacji za leki wydane w aptekach na podstawie źle wystawionych recept.

Informacje aktualne od 1.01.2013 r.

dr farm. Stanisław Piechula,
wiceprezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza