6 kwietnia 2018

O ochronie danych pacjentów

KONFERENCJA OIL W WARSZAWIE – patronat „Pulsu”

„Tajemnica medyczna. Praktyczne dylematy ochrony danych pacjentów” to tytuł drugiej konferencji zorganizowanej przez Zespół ds. Studiów Strategicznych Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie 5 marca 2018 r. Izbowy think tank podejmuje ważne, aktualne zagadnienia związane z funkcjonowaniem systemu ochrony zdrowia. W związku ze zbliżającym się terminem wejścia w życie RODO, czyli rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, placówki ochrony zdrowia stanęły przed prawdziwym wyzwaniem, którym jest dostosowanie baz danych i systemów informatycznych do nowych regulacji.

Konferencja była okazją do omówienia najważniejszych zagadnień związanych z ochroną danych pacjentów, do spojrzenia na problematykę zachowania tajemnicy medycznej z punktu widzenia przedstawicieli zawodów medycznych oraz pacjentów, a także określenia zadań informatycznych, jakie wiążą się z wprowadzeniem RODO. Nowe regulacje, które zaczną obowiązywać 25 maja 2018 r., rodzą liczne obawy operatorów systemu ochrony zdrowia i pytania dotyczące codziennej praktyki związanej z pracą z pacjentem. Ale zdaniem ekspertów zajmujących się systemowo ochroną danych stwarzają też okazję do głębokiej analizy celowości dotychczas zbieranych i przetwarzanych informacji oraz wyboru opcji, które pozwolą na przygotowanie się do nowych zadań.

Wątpliwości związane z prawidłowym operowaniem danymi osobowymi pacjenta mają zarówno lekarze, pielęgniarki, położne, jak i menedżerowie ochrony zdrowia. Uczestnicy konferencji debatowali o aspektach ochrony danych i prawie do prywatności pacjenta w kontekście ogólnych założeń związanych z zachowaniem tajemnicy medycznej i na bazie konkretnych przykładów. Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich, odniósł się do interwencji, które podejmował w sprawie monitoringu wizyjnego na szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz ujawnienia danych z systemów informatycznych placówek medycznych. Zwrócił też uwagę, podobnie jak sędzia TK Marek Zubik, na zagrożenia związane z cyberprzestępczością. Edyta Bielak-Jomaa, generalny inspektor ochrony danych osobowych, podkreśliła, że warto zastanowić się, jakie dane są potrzebne do zrealizowania celu, dla którego są zbierane. Wskazała również, że konieczne jest stosowanie zabezpieczeń technicznych i organizacyjnych, gdyż z praktyki GIODO wynika, że najczęściej za błąd w ochronie danych odpowiada człowiek. Andrzej Sawoni, prezes ORL w Warszawie, zwracał uwagę na problem związany z ochroną dokumentacji medycznej pacjentów zmarłego lekarza. Pytał, czy samorząd lekarski powinien przyjmować postawę aktywną i poszukiwać spadkobierców zmarłego lekarza, który prowadził własną praktykę, w celu przejęcia dokumentacji, czy czekać, aż rodzina przekaże dokumenty do izby. Malina Wieczorek z fundacji SM Walcz o Siebie mówiła, że lekarze często rozmawiają o diagnozie
z pacjentem w obecności obcych osób, że informacje dotyczące spraw osobistych, związanych z leczeniem, przekazywane są bez zachowania wymaganej intymności. Na problem braku intymności pacjenta zwróciła uwagę również Zofia Małas, prezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych. Bartłomiej Chmielowiec, rzecznik praw pacjenta, podał, że wśród skarg, które wpłynęły w 2016 r. do jego biura, 7 proc. związanych było z naruszeniem godności i intymności. Dotyczyły m.in. przyjmowania wielu pacjentów w jednym pomieszczeniu i monitoringu wizyjnego w miejscu świadczeń medycznych.

Dyskutujący wskazywali również zagrożenia ochrony danych i tajemnicy medycznej związane z wykorzystywaniem mediów elektronicznych. Jarosław Pinkas, sekretarz stanu
w KPRM, podkreślał, że dawna relacja pacjenta z lekarzem uległa zachwianiu, gdyż często pacjenci sprawdzają diagnozy w Internecie, na portalach społecznościowych omawiają swoje dolegliwości i w ten sposób sami upubliczniają informacje o stanie swojego zdrowia.

Na praktyczny aspekt przygotowywania się do przyjęcia nowych regulacji zwróciła uwagę Monika Krasińska, dyrektor Departamentu Orzecznictwa, Legislacji i Skarg w Biurze GIODO. Przekonywała, że zespół ds. RODO powinien dokonać oceny, jakie dane są przetwarzane, a procedury dotyczące ochrony danych należy sformułować tak, by były zrozumiałe dla pracowników.

Eksperci podkreślali znaczenie edukacji społeczeństwa w zakresie praw pacjenta i ochrony jego danych. Zrozumienie znaczenia tajemnicy medycznej i wiedza o regulacjach związanych z udzielaniem zgody na udostępnianie danych oraz celowości tego działania ułatwi ochronę informacji zgromadzonych w procesie leczenia. Uczestnicy konferencji pytali, jak postępować w przypadku przekazywania dokumentacji medycznej, udostępniania jej po śmierci pacjenta, a także w sytuacji, gdy pacjent odmawia podania danych.

O prywatności pacjenta jako dobru osobistemu mówiła Dorota Karkowska, profesor UŁ, przewodnicząca Zespołu ds. Studiów Strategicznych OIL w Warszawie. Eksperci zwracali również uwagę, że wiedza o regulacjach dotyczących ochrony danych pacjentów i ich udostępniania ważna jest nie tylko dla administratorów baz danych, ale również dla osób wykonujących zawody medyczne. W przypadkach sporów między pacjentem a pracownikiem medycznym może być bardzo przydatna. Prokurator Ewa Kiec, doradca prezesa ORL w Warszawie ds. biegłych, omawiała zagadnienie ochrony danych pacjenta w postępowaniu karnym, a Bartłomiej Chmielowiec wyjaśniał kwestię ich udostępniania w postępowaniu cywilnym.

Konferencja została objęta honorowym patronatem generalnego inspektora ochrony danych osobowych. Razem z OIL w Warszawie organizowali ją: Naczelna Izba Lekarska, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Warszawska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych, Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Radomiu oraz Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej. 

ach

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza