3 września 2018

Skandal na peryferiach

Służąc zdrowiu

Hanna Odziemska

lekarz specjalista chorób wewnętrznych POZ, absolwentka Wydziału Zarządzania UW

Dawno temu w odległej galaktyce emitowano czechosłowacki serial pt. „Szpital na peryferiach”. Jak na produkt propagandy czasów przed transformacją, było to nie najgorsze studium naszego środowiska. W sposób możliwy do tolerowania przez ówczesną cenzurę twórcy obnażyli nasze odwieczne (i wciąż aktualne) problemy: trudną ścieżkę zawodową lekarza, konflikty ambicjonalne między kolegami po fachu, sztywność hierarchii, pułapki zarządzania szpitalem, wreszcie koszt emocjonalny bycia lekarzem i jego konsekwencje dla naszego życia prywatnego. Jeśli dobrze rozejrzeć się wokół, serial można oglądać dalej. I to w wersji „na żywo”, z dużo lepszym tempem akcji i barwniejszymi postaciami.

W wersji live szpital na peryferiach jest dużym,  specjalistycznym szpitalem w sieci, wyremontowanym i wyposażonym w nowoczesny sprzęt. Od pierwszego rzutu oka robi wrażenie inwestycji z rozmachem. Wchodzimy do środka. Zaczynamy zwiedzanie od pomieszczeń dla dyrekcji i administracji. I tu niespodzianka: do kontuaru, przy którym urzędują sekretarki, nie można tak po prostu podejść. Szklane drzwi oddzielające korytarz dostępny dla wszystkich od sekretariatu są zamknięte. Można popatrzeć przez szybę na sekretariat i drzwi dyrektorskich gabinetów. Wejścia za szklane drzwi są limitowane, trzeba się umówić albo zostać wezwanym. Rozmiar części administracyjnej budzi większy respekt niż zestaw z powiększoną colą i popcornem w kinie. Cóż, to w końcu duży szpital, w mieście, które kiedyś było miastem wojewódzkim.

Zwiedzamy oddziały. Zabiegowe są naprawdę na najwyższym poziomie, zachowawcze też mają wszystko, co trzeba, oprócz dostatecznej obsady lekarskiej i pielęgniarskiej, ale to bolesny problem większości naszych szpitali. Rozmawiamy z lekarzami, pielęgniarkami, a nawet kapelanem szpitalnym. Mówimy, że jesteśmy lekarzami i chcielibyśmy tu pracować. Reakcja naszych rozmówców wygląda na odruch bezwarunkowy – maksymalne poszerzenie źrenic i automatyczne pytanie: „A po co?”. Jedynie ksiądz okazuje nam odrobinę życzliwego zainteresowania, ale niezbyt długo, bo przygotowuje się do mszy.

Próbujemy ustalić, co właściwe jest nie tak w tym pięknym szpitalu na peryferiach naszego województwa, wyglądającym z pozoru jak hybryda czechosłowackiej produkcji z popularnym serialem „Dynastia”. Wiele mówi polityka zamkniętych drzwi dyrekcji.

– Nie chodzi tylko o wynagrodzenia. Pomimo zaniżonych stawek, dałoby się tu pracować, gdyby nie atmosfera w zespole i relacje międzyludzkie – słyszymy. – Kierownictwu jakby nie zależy, żeby nam się tu dobrze pracowało. Organizacja pracy fatalna, dyżury 12-godzinne są dobre dla dyrekcji, ale nie dla lekarzy, zwłaszcza zabiegowych. Jeden chirurg jest na dyżurze w szpitalu, a drugi w domu pod telefonem i dojeżdża na wezwanie. To już nie tylko dyskomfort, to stres. Szefowie oddziałów prowadzą karty oceny pracownika, które musimy podpisywać po zapoznaniu się z treścią. Odwołanie nam rzekomo nie przysługuje. O biurokracji szkoda nawet gadać. Z niej w pierwszej kolejności jesteśmy rozliczani, pacjent znajduje się na samym dole piramidy, choć odpowiadamy za jego życie.

Chwilę później okazuje się, że pierwsze wrażenie nowoczesności po dokładniejszym przyjrzeniu się zdecydowanie blednie.

– Jest problem ze sprzętem do podtrzymywania czynności życiowych i transportu najmłodszych pacjentów w stanach zagrożenia życia, a i nowy laparoskop też by się przydał.

– A tam co się znajduje? – pytamy, wskazując spory segment z przestronnym korytarzem i szeregiem jednakowych drzwi.

– Nic – słyszymy. – Tam jest martwa przestrzeń.

Zaglądamy z ciekawości: martwa przestrzeń jest wyposażona w nowoczesną aparaturę medyczną, która kurzy się pod pierzynką z flizeliny. Na pytanie dlaczego, nikt nie potrafi nam udzielić odpowiedzi.

Akcja nabiera tempa, kiedy zagłębiamy się w obecną sytuację szpitala. Okazuje się, że aktualny odcinek serialu to „Szpital na wirażu”. Wiemy z ogólnie dostępnych sprawozdań finansowych placówki, że miesięcznie generuje około 2 mln zł długu. Za kilka tygodni odchodzi dyrektor szpitala, skazany za działania korupcyjne.

– Czyli będzie konkurs na nowego dyrektora? – pytamy.

– Konkurs już jest. Ogłoszony dyskretnie, oferty można było składać tuż przed długim weekendem. To dobry moment, żeby nie robić tłoku – uśmiechają się nasi rozmówcy.

– Ale ktoś chyba złożył ofertę? – drążymy.

Udało nam się ustalić, że do konkursu stanęli: pielęgniarka pani Lucynka, lekarz z Warszawy, jakiś pan niebędący lekarzem oraz poseł o regionalnych korzeniach i wykształceniu humanistycznym. Lekarza z Warszawy wyeliminowano z przyczyn formalnych. Pierwszy pasażer za burtę, jak mawiają starzy żeglarze, i płyniemy dalej.

W naszych rozmówcach coś nagle pęka i zaczynają wylewać gorycz, która ich zatruwa:

– A ustępujący pan dyrektor ma się dobrze, chodzi po szpitalu i rozpowiada, że wcale nie odchodzi i nawet gabinetu nie będzie zmieniał, bo zostanie asystentem nowego dyrektora. Ma zakaz pełnienia funkcji kierowniczych przez pięć lat, ale przecież asystent dyrektora to nie jest funkcja kierownicza. To niezła fucha – nadal będzie tu rządził, mimo zarzutów, ale nie będzie już za nic odpowiadał.

W tej sytuacji prawdopodobnie poseł z wykształceniem humanistycznym jest najlepszym kandydatem. Będzie potrzebował asystenta, który zna szpital jak własną kieszeń, ma klientelę, know-how i umie się poruszać w skomplikowanym labiryncie funkcjonowania dużej publicznej jednostki opieki zdrowotnej.

– Szukamy nowej pracy – mówią bohaterowie naszego odcinka serialu. – Niektórzy pewnie w ogóle wyprowadzą się z miasta. To poważna życiowa decyzja, ale nie chcemy dłużej pracować w taki sposób. Chirurdzy już złożyli wypowiedzenia. Prawie wszyscy, oprócz ordynatora. Ustępujący dyrektor pomimo swojej pewności, że zostanie, nadal ich lekceważy. Jak szpital zostanie bez chirurgii, to wypada z sieci. A pozyskać nowych specjalistów i budować zespół od początku nie jest łatwo. Zresztą po co, skoro są, i to dobrzy, tylko trzeba ich było traktować jak ludzi, czyli szanować i rozmawiać z nimi. Słuchać, czego potrzebują, i spróbować się dogadać. Niestety, relacje międzyludzkie to nie jest specjalność zakładu obecnej dyrekcji.

To już koniec naszego odcinka serialu. Ostatni, zatrzymany kadr pozostawia w pamięci zmęczone i pozbawione nadziei twarze lekarzy ze szpitala na peryferiach. Napisy końcowe pominiemy, ponieważ bojąc się odwetu, prosili o anonimowość (jednak chcieliby tu pracować nadal). Wypada jeszcze przywołać formułę: „Wszystkie osoby i wydarzenia przedstawione w filmie są fikcyjne, a ich ewentualne podobieństwo do osób i wydarzeń prawdziwych jest przypadkowe”.

No i sakramentalne: To be continued.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza