24 kwietnia 2019

Dwie strony barykady cz. 4

Przemysław Rawa-Klocek, adwokat

Poprzedni artykuł, dotyczący cywilnoprawnych możliwości ochrony dóbr osobistych lekarzy, został skonstatowany twierdzeniem, że w przypadku zachowań szkalujących dobre imię medyka przysługiwać mu mogą roszczenia pieniężne od osób dopuszczających się niepożądanych zachowań. Zasadniczo, zgodnie z art. 24 §1 zdanie trzecie k.c., lekarz, którego dobra osobiste zostały naruszone, może żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Chociaż użyte przez ustawodawcę pojęcie „zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny” nie powinno budzić większych wątpliwości, należałoby się zastanowić, co wyznacza granicę wysokości „odpowiedniej sumy pieniężnej” i czym jest „zadośćuczynienie pieniężne”.

Przede wszystkim zadośćuczynienie pieniężne, w przeciwieństwie do odszkodowania, stanowi rekompensatę za szkodę niemajątkową. Zasadniczą rolą tej instytucji prawa cywilnego jest naprawienie krzywdy, której doznał lekarz w związku z zachowaniem naruszającym jego dobra osobiste. Krzywda, zgodnie z doktryną i orzecznictwem, może przybrać postać zarówno fizycznych dolegliwości, jak i psychicznych cierpień pokrzywdzonego. Krzywda, a precyzyjniej rzecz ujmując – jej rozmiar będzie wyznaczał nie tylko zasadność dochodzonego roszczenia o zadośćuczynienie, ale również m.in. wysokość zadośćuczynienia pieniężnego. Zatem, jak ustalić wysokość dochodzonego zadośćuczynienia? Po pierwsze, trzeba wziąć pod uwagę rozmiar i charakter krzywdy, której doświadczył poszkodowany lekarz. Istotne są przeżyty ból i cierpienia. Po drugie, wysokość zadośćuczynienia winna być odczuwalna dla pokrzywdzonego i powodować złagodzenie i rekompensatę doznanej krzywdy. Ponadto powinna przywracać poszkodowanemu równowagę emocjonalną naruszoną przez doznaną krzywdę. Po trzecie, suma zadośćuczynienia nie może prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia się uprawnionego. Z tego płynie oczywisty wniosek, że każdy przypadek ustalenia wysokości zadośćuczynienia pieniężnego należy oceniać indywidualnie. Błędem przy ustalaniu wysokości omawianego roszczenia jest sugerowanie się „jeden do jednego” wydawanymi przez sądy powszechne wyrokami w innych sprawach dotyczących obowiązku zapłaty zadośćuczynienia. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego: „sąd, ustalając wartość zadośćuczynienia, powinien opierać się na obiektywnych i sprawdzalnych kryteriach, przy jednoczesnym uwzględnieniu indywidualnej sytuacji stron” (zob.: wyrok Sądu Najwyższego z 12 września 2002 r., IV CKN 1266/00). Zadośćuczynienie jest więc sposobem naprawienia krzywdy, która powinna być, poza ograniczeniem wynikającym z zasady równości, oceniana indywidualnie w każdym przypadku (zob.: wyrok Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2017 r., sygn. akt: I CSK 595/16). Wspomniana indywidualizacja jest wynikiem kilku czynników. Mianowicie pokrzywdzeni lekarze różnie radzą sobie z traumą powstałą w wyniku naruszeń dóbr osobistych. Innym problemem jest to, że nawet w przypadku takiego samego czy też podobnego naruszenia dobra osobistego różne dla konkretnej osoby mogą być jego skutki. Niezależnie od tego zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować przede wszystkim cierpienia psychiczne, trudne do zrekompensowania i oddziałujące nie tylko na sferę uczuciową osoby pokrzywdzonej. Podsumowując, wysokość dochodzonego przez lekarza zadośćuczynienia zależy przede wszystkim od chronionego dobra, wielkości szkody i jej charakteru.

Zgodnie z treścią art. 24 §2 k.c., oprócz żądania zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny lekarz, którego dobra osobiste zostały naruszone, może żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych, jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, co zostanie szczegółowo poruszone w kolejnym artykule. 

Lekarzu! Od porozumienia z Ministerstwem Zdrowia minęło 14 miesięcy. Jeżeli nadal nie otrzymujesz wynagrodzenia zgodnego z rozporządzeniami, zgłoś się do Moniki Potockiej, rzecznika praw lekarza w Okręgowej Izbie Lekarskiej w Warszawie, tel.: 512-33-12-30.

Obrona Twoich praw jest naszym celem.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza