2 lipca 2019

Leczenie przeciwbólowe chorób narządu ruchu cz. 3

Dr hab. n. med. Małgorzata Malec-Milewska

Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CMKP, Warszawa

Paracetamol (acetaminofen)

Mimo że paracetamol został odkryty ponad 100 lat temu i jest szeroko stosowany w lecznictwie od ponad 50 lat, mechanizm jego działania w dalszym ciągu nie został do końca wyjaśniony. Prawdopodobnie działa on głównie ośrodkowo, przez: hamowanie syntazy tlenku azotu, aktywowanie układu opioidowego, serotoninowego i kanabinoidowego (CB1). Nadal dyskutowany jest wpływ paracetamolu na syntezę prostaglandyn na poziomie OUN.

Paracetamol jest popularnym na całym świecie lekiem przeciwgorączkowym i przeciwbólowym, głównie ze względu na niewielkie ryzyko działań niepożądanych na przewód pokarmowy w porównaniu z występującymi w przypadku stosowania NLPZ. Głównymi wskazaniami do podawania paracetamolu są: ból ostry pooperacyjny i pourazowy, ból towarzyszący chorobie nowotworowej oraz ból w narządzie ruchu o podłożu somatycznym mechanicznym o natężeniu poniżej 5 w 11-punktowej skali (NRS), jeżeli lek jest stosowany w monoterapii. W bólu o wyższym natężeniu musi być połączony z opioidami, a w bólu zapalnym – z NLPZ. Paracetamol jest lekiem nieskutecznym w bólu zapalnym, trzewnym i neuropatycznym.

Bezpieczeństwo stosowania/przeciwwskazania

Paracetamol przyjmowany w dawce terapeutycznej przez pacjenta z wydolną wątrobą jest dobrze tolerowany i ma niewielkie działania uboczne. Działanie toksyczne występuje przede wszystkim w następstwie przedawkowania lub przewlekłego stosowania, bowiem metabolizm paracetamolu odbywa się głównie w wątrobie (lek metabolizowany jest przez 6 CYP-ów, zwłaszcza CYP1A2).

Należy zachować ostrożność w podawaniu paracetamolu osobom z czynną chorobą wątroby, długotrwale nadużywającym alkoholu, z niedoborami glutationu (wygłodzonym, niedożywionym) i zakażonym HIV. Pamiętajmy, że dawka 4 g na dobę może być zbyt wysoka dla pacjentów z niską masą ciała, a także chorych, u których występuje zwiększone ryzyko hepatotoksycznego działania paracetamolu po zastosowaniu łącznym leku z induktorami enzymów CYP450 (rifampicyną, fenytoiną, karbamazepiną, barbituranami i flukonazolem).

Ryzyko powikłań toksycznych po zastosowaniu paracetamolu jest wyższe u osób z chorobą nowotworową, zapaleniem wątroby typu C, marskością wątroby, chorobą alkoholową, niedożywionych, zakażonych HIV. Nie można zapominać o znacznym ryzyku interakcji między paracetamolem i warfaryną, której skutkiem jest wzrost ryzyka krwawień. Paracetamol wchodzi też w niekorzystne interakcje ze środkami antykoncepcyjnymi, które skracają jego okres półtrwania do 30 minut (brak efektu przeciwbólowego). Wykorzystywany jest również w leczeniu gorączki. Należy jednak zachować ostrożność w przypadku chorych odwodnionych, ponieważ może dojść do upośledzenia diurezy (paracetamol hamuje aktywność reninową osocza, dlatego można go zastosować dopiero po nawodnieniu chorego).

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza