18 listopada 2019

Wspomnienia

ANNA NOWAKOWSKA (1931–2019)

Dr n. med. Anna Nowakowska była pionierką leczenia mukowiscydozy w Polsce. Jej praca kliniczna i naukowa sięga początków rozpoznawania tej choroby w naszym kraju.
Z garstką pasjonatów stworzyła podwaliny opieki nad pacjentami z mukowiscydozą. Była nauczycielką wielu lekarzy, którzy kontynuują Jej dzieło. Całe życie zawodowe poświęciła tej nieuleczalnej chorobie, oddając serce i czas małym pacjentom oraz ich rodzicom w czasach, kiedy możliwości medycyny były bardzo ograniczone.

Przez długi okres związana była z Instytutem Matki i Dziecka w Warszawie. Po studiach pracowała w poradni przy ul. Karmelickiej w Warszawie, ale Jej marzeniem była praca w klinice. W 1961 r. rozpoczęła pracę w nowo powstałej Klinice Pediatrii IMiD pod kierownictwem prof. Krystyny Bożkowej. Jako najmłodszemu lekarzowi w zespole, przypadło Jej w udziale zajęcie się mukowiscydozą. W tamtych czasach była to choroba „nowa i nieznana”. W podręcznikach, z których czerpała wiedzę podczas studiów i w pierwszych latach pracy, opisane były jedynie pojedyncze przypadki.

Praca zawodowa była wielką miłością i pasją dr Anny Nowakowskiej. Zawsze najpóźniej wychodziła z kliniki. Zostawała nie tylko na swoich, ale i na dyżurach innych lekarzy, aby służyć umierającym pacjentom. Włożyła ogromny wkład w poprawę przeżywalności chorych na mukowiscydozę w naszym kraju. Kiedy zaczynała pracę, większość pacjentów umierała w dzieciństwie, a tylko około 20 proc. dożywało 18 lat. Obecnie te wyniki pozytywnie się zmieniły.

Dr Anna Nowakowska zapoczątkowała m.in. wykonywanie testów potowych metodą jontoforezy pilokarpinowej, wprowadziła złożoną anbiotykoterapię dożylną zaostrzeń choroby oskrzelowo-płucnej. W latach 60. brała udział w badaniach Instytutu Matki i Dziecka oceniających częstość występowania tej choroby w polskiej populacji. Ich owocem była praca, która ukazała się w 1971 r. na łamach „Pediatrii Polskiej”. Na początku lat 60. XX w. współpracowała z prof. Janem Rudnikiem oraz dr. Jerzym Żebrakiem z Instytutu Chorób Płuc w Rabce Zdroju będącego w tamtym czasie Oddziałem Terenowym IMiD.

W 1973 r. uczestniczyła w organizacji IV Spotkania Europejskiej Grupy Roboczej Mukowiscydozy, które odbyło się w Jadwisinie nad Jeziorem Zegrzyńskim.

Dr Anna Nowakowska poświęciła się pracy klinicznej i nie miała czasu na pracę naukową. Doktorat na poziomie habilitacji obroniła niedługo przed odejściem na emeryturę. W 1996 r. badała odległe wyniki leczenia ponad 100 dzieci z mukowiscydozą na podstawie przebiegu choroby.

Większości specjalistów związanych z leczeniem mukowiscydozy towarzyszyła w początkach pracy zawodowej, bardzo pilnowała rozwoju naukowego swoich najbliższych współpracowników. Z cierpliwością i spokojem uczyła nie tylko medycyny, ale i podejścia do drugiego człowieka. Zawsze koleżeńska, pomocna, służąca radą, myśląca nie o sobie, lecz o innych. Nauczyła swoich uczniów prawdziwej pracy zespołowej oraz konsyliarnego podejścia do trudnych pacjentów.

Wspierała i dopingowała cały zespół do uzyskiwania kolejnych stopni naukowych, twierdząc, że aby był postęp, uczeń musi pójść dalej niż mistrz. Monografia „Mukowiscydoza – choroba wieloukładowa” wydana w 2018 r. została zadedykowana przez prof. Dorotę Sands  „Nieocenionej Nauczycielce, która przekazała zarówno warsztat kliniczny, jak i nauczyła szacunku do Człowieka”.

Nawet po przejściu na późną emeryturę (dr Anna Nowakowska pracowała do 80. roku życia!) chciała być na bieżąco w zakresie mukowiscydozy. W styczniu 2017 r. uczestniczyła w otwarciu Centrum Leczenia Mukowiscydozy w Dziekanowie Leśnym. Powiedziała, że to ośrodek XXII w. i chętnie by w nim jeszcze popracowała.

Zawsze z ogromnym zaangażowaniem brała udział w konferencjach naukowych. Ostatnio w czerwcu była na konferencji w Dziekanowie Leśnym, poświęconej nowym lekom przyczynowym. Mówiła, że chciała dożyć czasów, kiedy chorzy będą wreszcie mieli skuteczne leki. Jej życzenie się spełniło.

Dr Anna Nowakowska pracowała społecznie, biorąc udział w początkach organizacji profesjonalistów zajmujących się mukowiscydozą w Polsce. Uczestniczyła w działalności powstałej w 1970 r. Sekcji Mukowiscydozy, a następnie powołanej w 1992 r. Polskiej Grupy Roboczej Mukowiscydozy przy Polskim Towarzystwie Pediatrycznym. Była współautorem wydanych w 1997 r. „Zasad rozpoznawania i leczenia mukowiscydozy” oraz ich aktualizacji w 2002 r. W 2006 r. Polska Grupa Robocza Mukowiscydozy została przekształcona w Polskie Towarzystwo Mukowiscydozy, którego została honorowym członkiem. Wspierała działalność towarzystw pacjenckich: Polskiego Towarzystwa Walki z Mukowiscydozą oraz Fundacji MATIO.

Dr Anna Nowakowska z pokorą przyjmowała trudy związane z wiekiem, dzielnie radząc sobie z wieloma przeciwnościami. Zawsze młoda duchem, umysłem, sercem, imponowała uporem, ciągłą ciekawością drugiego człowieka. Wrażliwa na krzywdę, mimo własnych problemów zdrowotnych, starała się cały czas pomagać innym. Całe Jej życie to troska o drugiego człowieka.

Odeszła 19.08.2019 r., pogrążając całe środowisko mukowiscydozy w głębokim smutku.

Na zawsze pozostanie w naszych sercach i pamięci. 

Dr n. med. Katarzyna Walicka-Serzysko,dr hab. n. med. Dorota Sands Zakład i Klinika Mukowiscydozy Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie Polskie Towarzystwo Mukowiscydozy

 

ELŻBIETA GRABOWSKA-PIASECKA (1921–2019)

Elżbieta Grabowska-Piasecka urodziła się w 1921 r. w Warszawie. Jej ojciec był inżynierem rolnictwa i specjalistą hodowli koni, matka córką znanego lekarza chirurga z Lublina. Te dwie pasje: konie i medycyna, wypełniły Jej życie. Podczas wojny obronnej w 1939 r. była sanitariuszką ochotniczką w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. W konspiracji była od początku okupacji; zdała maturę, potem studiowała medycynę na kompletach Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich (Wydział Lekarski). Wstąpiła do Armii Krajowej, przybrała pseudonim „Doktor Pokrzywińska”. W latach 1942–1944 brała udział w organizowaniu i szkoleniu służby sanitarnej dla Armii Krajowej.

Zaraz po wybuchu Powstania Warszawskiego prowadziła punkt sanitarny na Woli, następnie w Batalionie Chrobry I pełniła obowiązki lekarza w Pasażu Simonsa przy ul. Długiej. Całymi dniami operowała rannych, brała też udział w ewakuacji rannych z pola walki. 27 sierpnia została ranna podczas bombardowania kościoła św. Jacka przy ul. Freta, dokąd przyszła z Pasażu Simonsa z grupą rannych. Ze Starówki ewakuowana kanałami do Śródmieścia, była w szpitalu przy Wspólnej 27 do upadku powstania. Po kapitulacji została wywieziona jako jeniec do obozu Gross Lübars, a potem do stalagu Oberlangen. Po wyzwoleniu w tym obozie zorganizowała ambulatorium i izbę chorych dla kobiet – byłych jeńców wojennych.
W roku 1945 wyjechała do Włoch, po wcieleniu do Armii Andersa została oddelegowana na studia medyczne na uniwersytecie w Bolonii, gdzie uzyskała dyplom lekarza.

Zdemobilizowana w 1947 r., wróciła do Polski i podjęła pracę w Szpitalu Klinicznym w Szczecinie, początkowo na Oddziale Chirurgii Dziecięcej, a następnie w I Klinice Chirurgicznej Pomorskiej Akademii Medycznej. Pracowała tam do kwietnia 1958 r. Była asystentem, a następnie ordynatorem oddziałów kobiecego, męskiego i urazowego. Dodatkowo prowadziła ambulatorium chirurgiczne w Pogotowiu Ratunkowym. W 1950 r. Pomorska Akademia Medyczna przyznała Jej tytuł doktora medycyny,
w 1953 drugi stopień specjalizacji chirurgicznej.

W Szczecinie założyła rodzinę, urodziła synów.

W roku 1958 w Klinice Chirurgii Dziecięcej w Warszawie przy ul. Litewskiej 16 uzyskała drugi stopień specjalizacji z chirurgii dziecięcej.

Przeniosła się z dziećmi do Żyrardowa i w 1959 r. objęła stanowisko ordynatora Oddziału Chirurgii Dziecięcej w Szpitalu Miejskim. Prowadziła oddział aż do wcześniejszej emerytury. Pracowała również w Pogotowiu Ratunkowym w Żyrardowie.

W latach 1947–1971 publikowała prace naukowe dotyczące chirurgii, m.in. leczenia naczyniaków skóry, słoniowacizny.

Ponad 40 lat temu kupiła gospodarstwo rolne pod Warszawą i założyła niewielką stadninę, która istnieje do dziś. Do ostatnich tygodni życia poświęcała się swojej drugiej wielkiej pasji – hodowli koni.

Elżbieta Grabowska-Piasecka po wojnie została awansowana do stopnia porucznika Wojska Polskiego. Odznaczona Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym i innymi medalami.

Kobieta niezłomna, odważna, prawa, dobra. Gromadziło się wokół Niej grono ludzi, szczególnie młodych, zafascynowanych Jej osobowością, energią i siłą woli. 

Jan Krzysztof Piasecki, syn

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza