29 października 2021

„Za czym kolejka ta stoi?” Relacja z konferencji eksperckiej poświęconej dostępności świadczeń zdrowotnych

Dyskusja ekspertów, podczas której poruszano temat kolejek do specjalistów, odbyła się 1 października w siedzibie Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie. Konferencję zorganizowała Fundacja Watch Health Care. Kluczowym punktem było ogłoszenie wyników najnowszego Barometru WHC.

Dwa lata temu nasza izba zainaugurowała kampanię społeczną pod hasłem „Polska to chory kraj. Narodowy Kryzys Zdrowia”. Mówiąc wówczas o kłopotach m.in. z dostępnością leczenia, posługiwaliśmy się danymi Barometru WHC. Rok temu akcją #niezapominaj przypominaliśmy o pogłębiających się w pandemii problemach. Dziś zobaczymy, czy zmieniła się sytuacja, jeżeli chodzi o liczby i kolejki, i zastanowimy się, dlaczego jest tak, jak jest – mówiła rzecznik OIL w Warszawie Renata Jeziółkowska, otwierając konferencję. Założyciel tworzącej Barometr Fundacji Watch Health Care, współprowadzący konferencję Krzysztof Łanda przekonywał: – W Polsce nie ma problemu z jakością, tylko z dostępnością świadczeń zdrowotnych i na to głównie skarżą się pacjenci.

Konferencja składała się z trzech części. Pierwsza została poświęcona wpływowi pandemii na ową dostępność. Swoje opinie wyrażali: Łukasz Jankowski – prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie, Leszek Borkowski – farmaceuta, były prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Nienke Feenstra – prezes zarządu Infarmy, Jacek Krajewski – prezes Porozumienia Zielonogórskiego, Dorota Korycińska – prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej i były prezes NFZ Andrzej Jacyna. Ponadto w tym segmencie dyskusji odtworzono wystąpienie prof. Krzysztofa Jamroziaka z Kliniki Hematologii i Transplantologii oraz Chorób Wewnętrznych WUM dotyczące skuteczności szczepień przeciwko COVID-19 u osób przechodzących terapię immunosupresyjną.

Prezes ORL w Warszawie zwrócił uwagę na fatalne skutki braku odgórnej koordynacji pracy różnych placówek medycznych dla dostępności leczenia podczas pandemii. – Odbieraliśmy w szpitalu telefon, czy możemy przyjąć niecovidowego pacjenta właśnie w momencie, gdy nasza placówka była przekształcana w szpital covidowy. Potem wprawdzie wypracowaliśmy praktyczne rozwiązania współpracy POZ ze szpitalami, ale nie w wyniku odgórnej strategii, lecz dzięki staraniom konkretnych ludzi – przekonywał Łukasz Jankowski, a do jego opinii przychylił się Jacek Krajewski. – Nie mieliśmy gotowych procedur, więc dominowało przerażenie i chaos. Gdyby nie to, że mieliśmy możliwość wypisywania e-recept, e-zwolnień, gdyby nie teleporady, dostępność lekarza dla pacjentów byłaby niewielka – stwierdził prezes PZ.

Leszek Borkowski zwracał uwagę na problem o charakterze długotrwałym, który także w czasie pandemii dawał się we znaki pacjentom: – Wielu leków brak, ciągle walczymy o pozyskanie jakiegoś produktu leczniczego. Mam dosyć walki. Ta sytuacja zmusza do głębszej refleksji – powinny być podjęte konkretne działania.

Renata Jeziółkowska podkreśliła, że znaczącemu pogorszeniu uległa dostępność świadczeń dla pacjentów onkologicznych, którzy są w grupie wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu koronawirusa. Zjawisko to wyjaśniała Dorota Korycińska: – Na początku epidemii pacjenci onkologiczni posłuchali apelu do społeczeństwa, by zostać w domach. A potem, latem ubiegłego roku, „oberwało im się”, że się przestraszyli koronawirusa. Ja twierdzę, że ich przestraszono koronawirusem. Nie dano im praktycznie informacji, jak mają postępować. Były prezes NFZ Andrzej Jacyna, obecnie kontynuujący karierę lekarską, zauważył, że w najgorszym okresie pandemii ważna była osobista postawa pracowników ochrony zdrowia. – Byłem zbudowany postawą współpracowników, nikt nie poszedł na zwolnienie, wszyscy brali na siebie dużo większy ciężar niż do tej pory. Nawet kiedy personel mojego oddziału był zdziesiątkowany przez COVID-19, działaliśmy pełną parą, bo pracowaliśmy po prostu dużo więcej – wspominał.

Po krótkiej przerwie kolejna grupa prelegentów: Arkadiusz Grądkowski – dyrektor generalny Izby Polmed, Maciej Miłkowski – wiceminister zdrowia, Robert Mołdach – prezes Instytutu Zdrowia i Demokracji, Paulina Kieszkowska-Knapik – adwokat, prof. Krzysztof Giannopoulos – kierownik Zakładu Hematologii Doświadczalnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz uczestniczący także w tej części dyskusji Andrzej Jacyna, omawiała wyniki tegorocznego Barometru WHC. Krzysztof Łanda na początku dyskusji przedstawił najważniejsze dane. – Średni czas oczekiwania na gwarantowane świadczenia zdrowotne skrócił się w porównaniu z notowanym w 2019 r. W 2021 wynosił 3,4 miesiąca. Skrócił się jednak minimalnie. System tkwi w miejscu – ocenił. Andrzej Jacyna wyjaśnił, skąd jego zdaniem wzięła się owa zmiana. – Trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim zmniejszoną liczbę pacjentów zgłaszających się na badania z uwagi na obawę przed COVIDEM. Nie było przecież realizacji świadczeń w zwiększonym wymiarze, nie było też znaczącej poprawy stanu zdrowia Polaków – argumentował. Podobnego zdania był wiceminister Maciej Miłkowski, który zwrócił uwagę na pewne zjawisko: – Teraz mamy sytuację dziwną – w wielu podmiotach są listy oczekujących i jeszcze niedowykonania. Niedowykonania z ubiegłego roku powinny być już dawno zlikwidowane.

Robert Mołdach wyjaśniał natomiast: – Pacjent, nawet jeśli przeszedł określoną ścieżkę, a więc został zdiagnozowany i skierowany do szpitala, musi sam się do niego zgłosić. Póki tam nie pójdzie, nie występuje w statystykach. Na prawne aspekty utrudnionego korzystania z usług medycznych zwracała uwagę Paulina Kieszkowska-Knapik: – Mamy w Sejmie zalew ustaw, które w ogóle nie są konsultowane, także zdrowotnych. I te zmiany źle wpływają na rzeczywistość ochrony zdrowia. To jest matnia, którą nazywam ośmiornicą ustaw. Heroizm lekarzy powoduje, że system się jeszcze nie rozwalił.

Ostatnia część konferencji składała się z rekomendacji ekspertów w kontekście wyników nowego Barometru WHC. Głos zabierali: Marcin Czech – były wiceminister zdrowia, Andrzej Horban – doradca prezesa Rady Ministrów do spraw COVID-19, Krzysztof Jakubiak – prezes Modern Healthcare Institute, ponownie prezes ORL w Warszawie Łukasz Jankowski, Tadeusz Jędrzejczyk – dyrektor Zakładu Zdrowia Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i dyrektor Departamentu Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego oraz Paweł Kowal – poseł, profesor Instytutu Studiów Politycznych PAN.

Dyskusję rozpoczął Łukasz Jankowski. – Raport wskazał, że zmiany długości kolejek nie są znaczące dla pacjentów, bo nadal czekają w nich przez wiele miesięcy. Nie wykorzystujemy efektywnie tego, co mamy, m.in. narzędzi telemedycznych. Ponadto trzeba postawić na myślenie nie tylko o chorobie. Zacząć mówić o historii zdrowia i choroby, skupić się na profilaktyce, wzmocnić POZ w diagnostyce, wyprowadzić ją ze szpitali, umożliwić lekarzowi POZ stały kontakt ze specjalistą np. przez Skype – radził prezes ORL w Warszawie. Szansę na zmniejszenie kolejek dzięki szczepieniom przeciwko COVID-19 widział Tadeusz Jędrzejczyk. – Wiemy, że poziom korzystania ze szczepień jest niewystarczający, rząd nie zastosował wszystkich metod zachęcania. Dzięki szczepieniom mniej osób by zachorowało, mniej by się ustawiło w kolejkach do specjalistów, do rehabilitacji – przekonywał. Odnosząc się do skuteczności szczepień, Marcin Czech zauważył: – Ja mam taki mikromodel badawczy w instytucie – zaszczepiliśmy 94 proc. pracowników. I o ile podczas drugiej fali zamykaliśmy oddziały z powodu braku personelu, o tyle podczas trzeciej fali, już po szczepieniach – nie zachorował nikt.

Andrzej Horban natomiast zacytował przykład z początku epidemii: – Dlaczego w zeszłym roku na wiosnę praktycznie nie było w Polsce epidemii? To dowód na to, jak działają interwencje niefarmakologiczne – wszyscy siedzieli w domu, chodzili w maskach nawet w parkach, starsi ludzie nie byli zakażani. Paweł Kowal przedstawił zaś nieco inne, bardziej polityczne spojrzenie na szanse poprawy dostępności usług medycznych: – Zdrowie nie ma barw politycznych, ale bardzo lubi politykę w kluczowych momentach, dlatego że najwięcej dla zdrowia można zrobić, kiedy są kampanie wyborcze. Politycy zauważyli, że o zdrowie warto walczyć.

Kończąc spotkanie, Renata Jeziółkowska podkreśliła, że miejsce konferencji nie było przypadkowe. – Mamy tu, w Okręgowej Izbie w Warszawie, dobrą przestrzeń do merytorycznych dyskusji, do poruszania tematów ważnych dla lekarzy i oczywiście dla pacjentów. Po prostu jesteśmy „zawsze z sercem po stronie zdrowia” – podsumowała.

Całą konferencję można obejrzeć na naszym kanale na YouTube.

Michał Niepytalski

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza