27 stycznia 2023

Aktualności prawnomedyczne (luty 2023)

Rządowy projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej, działania rzecznika praw obywatelskich ws. kancelariach odszkodowawczych, lekarze w reklamach, nowelizacja ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty – to kilka z najważniejszych zagadnień prawnomedycznych ostatniego miesiąca.

Rządowy projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej

Po wielu miesiącach prac i zapowiedzi, na kilka dni przed świętami, do Sejmu skierowany został rządowy projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. Proponowane przepisy zawierają wiele nowych rozwiązań, m.in.:

  • Autoryzację podmiotów wykonujących działalność leczniczą, która dotyczy udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Autoryzacji udzielać będzie prezes NFZ z udziałem dyrektorów oddziałów wojewódzkich NFZ na 5 lat. Od rozstrzygnięć będzie przysługiwało odwołanie do prezesa NFZ. Okres przejściowy dla podmiotów podlegających autoryzacji na dostosowanie się do nowych wymagań wyniesie 36 miesięcy od wejścia w życie ustawy.
  • Wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem – obowiązkowy dla placówek, które wykonują działalność leczniczą, niezależnie od korzystania ze środków publicznych.
  • Zewnętrzny rejestr zdarzeń niepożądanych – prowadzony przez ministra zdrowia. Nie będzie zawierał danych osobowych, ale podmioty, które wykonują działalność leczniczą, będą publikowały informację o liczbie zdarzeń niepożądanych oraz wdrożonych działaniach korygujących i naprawczych.
  • Proces akredytacji w ochronie zdrowia – jego celem będzie zbadanie, czy dany podmiot spełnia standardy akredytacji. Oceny dokonywać będzie minister zdrowia we współpracy z NFZ. Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia zostanie zlikwidowane. Minister zdrowia, w zależności od wyników procesu, udzieli lub odmówi udzielenia akredytacji, a także będzie mógł ją cofnąć.
  • Dwuinstancyjny, pozasądowy system rekompensaty szkód z tytułu zdarzeń medycznych – ma być obsługiwany przez rzecznika praw pacjenta, który zastąpi w tym zakresie wojewódzkie komisje ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. Procedura zakłada wprowadzenie rekompensat bez orzekania o winie personelu medycznego. Wysokość świadczenia kompensacyjnego z tytułu jednego zdarzenia medycznego wynieść ma od 2 tys. do 200 tys. zł. Środki na ten cel pochodzić będą z nowo powstałego Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.

autor: FILIP NIEMCZYK, adwokat

Stanowisko wobec projektu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej zajęło Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie.  Wskazano w nim, że proponowane zmiany mają bardzo szeroki zakres, w związku z czym niezbędne są gruntowne konsultacje społeczne, w szczególności z udziałem środowisk medycznych i kadry zarządzającej placówkami ochrony zdrowia. Zdaniem autorów stanowiska nowe rozwiązania nie zostały sprawdzone w praktyce, a oznaczają nałożenie na podmioty wykonujące działalność leczniczą zbyt wielu obowiązków organizacyjno-finansowych. Placówki ochrony zdrowia są w kryzysie, ale remedium nie jest dalsza biurokratyzacja systemu. Należy poddać pod publiczną dyskusję rozwiązanie polegające na skupieniu w obrębie NFZ zarówno procesu autoryzacji, jak i akredytacji jednostek ochrony zdrowia. Autorzy stanowiska wskazują też, że projektowana ustawa nie przewiduje udziału Naczelnej Rady Lekarskiej, jako podmiotu konsultacyjnego, w procesie stanowienia przepisów wykonawczych do ustawy. Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie trafnie podnosi również, że zaproponowane przez rząd przepisy dotyczące systemu zgłaszania zdarzeń niepożądanych oraz procedur kompensacyjnych nie uwzględniają postulatów samorządu lekarskiego w zakresie systemu no-fault, a na personelu medycznym nadal ciążyć będzie ryzyko odpowiedzialności karnej.

Rzecznik praw obywatelskich o kancelariach odszkodowawczych

Rzecznik praw obywatelskich skierował do ministra sprawiedliwości wystąpienie o działalności tzw. kancelarii odszkodowawczych, zajmujących się m.in. sprawami dotyczącymi zdarzeń medycznych.

Oto problemy, na jakie zwrócił uwagę rzecznik:

  • działalność kancelarii odszkodowawczych nie jest uregulowana w przepisach prawa,
  • podmioty te pobierają zbyt wygórowane wynagrodzenia,
  • zawierają umowy z poszkodowanymi w sytuacji, gdy ich stan uniemożliwia świadome podjęcie takiej decyzji,
  • usługodawcy przetrzymują na własnych rachunkach wypłacone odszkodowania,
  • reklama usług jest zbyt nachalna.

Zdaniem rzecznika konieczne jest takie uregulowanie działalności, by zwiększyć bezpieczeństwo poszkodowanych. W odpowiedzi Ministerstwo Sprawiedliwości zapewniło, że prace legislacyjne w tej sprawie zostały niedawno rozpoczęte. Nie zadeklarowano jednak konkretnego terminu ich zakończenia.

Koniec z udawanymi lekarzami w reklamach

Pierwszego dnia nowego roku weszły w życie przepisy ustawy o wyrobach medycznych, określające reguły reklamowania wyrobów medycznych i produktów leczniczych. Zakazana jest obecnie taka reklama, w której występuje lekarz, farmaceuta lub też inna osoba, która na potrzeby promocyjne stwarza pozory wykonywania zawodu medycznego. Zakazana jest także reklama, która zawiera bezpośrednie wezwanie dzieci do nabycia reklamowanych wyrobów lub nakłonienie rodziców lub innych osób dorosłych do kupienia reklamowanych wyrobów. Dodatkowo reklama musi być sformułowana w sposób zrozumiały dla laika, tzn. podmiotu nieprofesjonalnego: pacjenta, konsumenta, przeciętnego użytkownika Internetu.

Wprowadzono też nowe reguły dotyczące reklamy bezpośredniej. Wizytowanie osób wykonujących zawód medyczny w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych w celu reklamy może odbywać się:

  • wyłącznie po uzgodnieniu terminu spotkania,
  • poza godzinami pracy,
  • po uzyskaniu zgody kierownika danego podmiotu leczniczego, a w przypadku praktyki zawodowej – zgody osoby wykonującej zawód medyczny w ramach tej praktyki.

Nad przestrzeganiem przepisów dotyczących reklamy nadzór sprawują prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz minister zdrowia.

Zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty bez weta prezydenta

1 stycznia 2023 weszły w życie zmiany w najważniejszej z punktu widzenia lekarzy ustawie, czyli ustawa z 16 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw. Prezydent RP podpisał przyjętą przez parlament ustawę, mimo wystosowanego 16 grudnia przez Naczelną Radę Lekarską apelu o weto. Nowelizację omówiłem szerzej w poprzednim numerze „Pulsu”. Zdaniem samorządu lekarskiego zaproponowane zmiany, które nie wiążą się z gwarancją adekwatnego zwiększenia budżetu NFZ, narażają zdrowie, a nawet życie pacjentów i prowadzą publiczną ochronę zdrowia w kierunku dalszej zapaści.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza