Zabieg leczniczy bez zgodny pacjenta – art. 192
Art. 192. [Zabieg leczniczy bez zgody]
- 1. Kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
- 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Zagrożenie karami:
Przestępstwo to zagrożone jest grzywną, karą ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności. W przypadku popełnienia tego przestępstwa może zostać wymierzony poza karami środek karny np. przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa (art. 44 § 2 KK), zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności gospodarczej (art. 41 § 1 i § 2 KK), czy też podanie wyroku do publicznej wiadomości (art. 50 KK) lub obowiązek naprawienia szkody (art. 46 KK).
Znamiona przestępstwa
Brak jest ustawowej definicji zabiegu leczniczego. To pojęcie doczekało się także wielu interpretacji. Najbardziej zasadną wydaje się jednak koncepcja wskazująca na szerokie rozumienie tego pojęcia. Zgodnie z nią zabieg leczniczy to postępowanie służące zachowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia osoby leczonej zgodnie z zamysłem leczącego przez podejmowanie wobec niej działań diagnostycznych, terapeutycznych, a także profilaktycznych i rehabilitacyjnych, łączące się przeważnie z naruszeniem integralności cielesnej pacjenta.
Zgoda pacjenta na zabieg może być wyrażona:
- tylko przez osobę uprawnioną do jej udzielenia,
- dotyczyć tylko tych czynności, które nie sprzeciwiają się ustawie lub zasadom współżycia społecznego (nie obejmują zatem eutanazji lub sterylizacji),
- musi być wynikiem integralnej i swobodnej decyzji osoby zgadzającej się
- po uprzednim zapoznaniu się z warunkami przeprowadzanego zabiegu, jak i poinformowaniu o związanym z jego przeprowadzeniem ryzyku.
- wyrażona przed przystąpieniem do zabiegu (ex ante),
Ze względu na różny stan fizyczny i psychiczny pacjenta zgoda na czynność medyczną występować może w następujących postaciach:
- samodzielnej zgody pacjenta, który zdolny jest do jej wyrażenia z należytym rozeznaniem;
- zgody zastępczej wyrażonej przez przedstawiciela ustawowego pacjenta, a w niektórych przypadkach jego opiekuna faktycznego;
- podwójnej czy równoległej zgody przedstawiciela ustawowego pacjenta oraz jego samego, gdy spełnia on pewne ustawowo określone warunki, np. w przypadku małoletnich powyżej 13 roku życia;
- zgody sądu opiekuńczego orzekającego na wniosek lub z urzędu;
- zgody wyrażanej w szczególnej kwalifikowanej postaci na niektóre rodzaje czynności medycznych.
