Rozmawiamy dzisiaj o dwóch projektach, które mają fundamentalne znaczenie dla nas wszystkich. Każdy z nas był, być może jest, a prawie na pewno będzie pacjentem. Rozmawiamy o dwóch ustawach, które dotykają wartości, których broni konstytucja Rzeczpospolitej – powiedział Piotr Pawliszak, prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie podczas konferencji prasowej zorganizowanej przez OIL w Warszawie wspólnie z Centrum oceny skutków Regulacji Uniwersytetu Warszawskiego. Konferencja prasowa poświęcona była istotnym słabościom w przyjętej ustawie o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta oraz zmienionej ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. O tych aspektach traktuje raport sporządzony przez COSR, który omówiono podczas spotkania z mediami.
W dyskusji wzięli udział przedstawiciele samorządu lekarskiego:
- Piotr Pawliszak, prezes ORL w Warszawie, przewodniczący Zespołu ds. reformy systemu zgłaszania i rejestrowania zdarzeń niepożądanych w ochronie zdrowia NRL, członek z ramienia NRL Zespołu ds. opracowania rekomendacji wdrożenia systemu no-fault działającego przy Ministerstwie Zdrowia
- dr n. med. Klaudiusz Komor – wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej
oraz eksperci Centrum Oceny Skutków Regulacji Uniwersytetu Warszawskiego i autorzy raportu:
- dr hab.n.pr. Krzysztof Koźmiński – kierownik Zakładu Ekonomicznej Analizy Prawa, a także kierownik Centrum Oceny Skutków Regulacji oraz kierownik Podyplomowego Studium Zagadnień Legislacyjnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
- dr n. pr. Michał Jabłoński – pracownik naukowo-dydaktyczny w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Koordynator Ekspertyz i Analiz Centrum Oceny Skutków Regulacji. Nominowany w rankingu Rising Stars – Prawnicy Liderzy Jutra 2019
- dr n. pr. Dawid Ziółkowski – adiunkt w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego WPiA UW, starszy asystent sędziego w Sądzie Najwyższym (jeden z autorów opinii)
- dr n. pr. Miłosz Kłosowiak – adiunkt w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, absolwent aplikacji legislacyjnej (jeden z autorów opinii)
Konferencję rozpoczął prezes ORL Piotr Pawliszak:
Rozmawiamy dzisiaj o dwóch projektach, które mają fundamentalne znaczenie dla nas wszystkich. Każdy z nas był, być może jest, a prawie na pewno będzie pacjentem. Rozmawiamy o dwóch ustawach, które dotykają wartości, których broni konstytucja Rzeczpospolitej.
Następnie omówił samo zagadnienie i pojęcie jakości w ochronie zdrowia, na którą składa się: sprawiedliwy dostęp, bezpieczeństwo, koordynacja, wydajność, skuteczność i szybka dostępność.
Relacja lekarz pacjent jest swego rodzaju umową dwustronną, w której pacjent ma za zadanie współpracować z lekarzem, przestrzegać zaleceń, natomiast lekarz zobowiązuje się do należytej staranności, ale mimo jej dochowania nie zawsze te efekty są pożądanymi. Jest to problem ogólnoświatowy, z którym nikt na świecie sobie nie poradził. Ale swoistym egzaminem dojrzałości społecznej danej populacji jest to, w jaki sposób sobie radzimy z tym problemem i w jaki sposób zapobiegamy ich występowaniu w przyszłości. – podsumował prezes ORL.
Po prezesie głos zabrał wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej, dr Klaudiusz Komor, który opowiedział, jak wyglądały prace nad przyjętą ustawą ze strony samorządu lekarskiego:
Kwestia jakości dla samorządu lekarskiego jest kwestią kluczową, zarówno z punktu widzenia pracy medyków, jak i przede wszystkim bezpieczeństwa pacjenta. Rządowy projekt nie zawierał żadnego istotnego elementu, który miałby wpływ na poprawę tej jakości i na bezpieczeństwo pracy medyków. Środowisko lekarskie i samorządowe podjęło własne inicjatywy, powierzając bardzo trudną i odpowiedzialną rolę przygotowania takiego projektu zespołowi wybitnych fachowców pod kierownictwem dr Piotra Pawliszaka prezesa ORL w Warszawie. W efekcie do sejmu wróciły dwa projekty, które tak naprawdę zapoczątkowały proces zmian w kierunku jakości. Wprowadzenie w Polsce zasady no-fault jest kluczowe. To czas, aby działać, proponować i przekonywać do naszego samorządowego projektu tej ustawy. I dodał: – Nie mamy takiej prawdziwej zasady no fault – zasady poprawy jakości, która opiera się na ewentualnym znajdowaniu błędów, analizowaniu a nie szukaniu winnych.
Jak podkreśla COSR –Impulsem do stworzenia opracowania było spotkanie merytoryczne ekspertów COSR z przedstawicielami Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie. Strona samorządowa, pod przewodnictwem prezesa ORL w Warszawie – Piotra Pawliszaka, przekazała informacje, które stały się istotną częścią projektu.
Dr hab.n.pr. Krzysztof Koźmiński przedstawił rolę i cele Centrum Oceny Skutków Regulacji Uniwersytetu Warszawskiego.
Nauka to nie tylko i wyłącznie rozważania teoretyczne, abstrakcyjne, to nie tylko publikacje uniwersyteckie ale to również to co środowisko naukowe mogą dać społeczeństwu. To co mogą dać dzisiaj prawnicy to m.in. poprawa jakości stanowienia prawa. Poprawa tego co nazywamy legislacją, otoczeniem legislacyjnym. – podkreślił doktor Koźmiński.
O samej wydanej opinii i współpracy koordynator Ekspertyz i Analiz COSR, dr. n.pr Michał Jabłoński:
Doświadczenia zachodnie, które znamy, pokazują, że ocena skutków regulacji, tzw. impact assessments służy jako narzędzie dla społeczeństwa, aby w sposób celny i trafny pokazywać rządzącym na etapie powstawania nowego prawa, jakie są jego mankamenty. W ostateczności może też służyć, jako skuteczny argument podważający legalność danej regulacji. Opinia, jaka została przygotowana między COSR a izbą, może służyć jako źródło argumentów albo na rzecz określonych rozwiązań, albo przeciwko temu, co proponują rządzący. Myślę, że to jest przyszłość oceny skutków regulacji w Polsce, a dzięki takim pionierskim współpracom, jak z Okręgową Izbą Lekarską liczę na to, że będzie dawać przykład podobnym inicjatywom w przyszłości.
O samym raporcie oraz wyniku analizy porównawczej z przyjętą ustawą o jakości i bezpieczeństwie pacjenta oraz zmianach w ustawie o Rzeczniku Praw Pacjenta mówili jego autorzy: dr. n. pr. Dawid Ziółkowski oraz dr n. pr. Miłosz Kłosowiak:
Gro rozważań w naszym raporcie dotyczy tła regulacji, o którym mówimy. Konieczność identyfikacji pewnych zjawisk. Ustawy które tutaj oceniliśmy w chwili ich procedowania, tego końcowego etapu następnie i ich wchodzenie w życie, są bardzo rozległe i skomplikowane. Jeśli idzie o całe tło problemu, to zagadnienia należy pamiętać o tym, że opieka medyczna, lekarze to dobro narodowe, ale też trudno jest uciec od statystyki od tego, że zdarzają się przypadki błędów medycznych. Mniej więcej co dziesiąty pacjent doznaje jakiegoś uszczerbku na zdrowiu. Należy w związku z tym stworzyć pewien system kompensacji tych szkód, których z jednej strony będzie korzystny dla pacjentów bo to jest istota sprawy, z drugiej strony nie spowoduje też destrukcji dla samorządów lekarskich i dla lekarzy bezpośrednio a przede wszystkim będzie w miarę efektywny i sprawny. Obecnie przeciętne postępowanie sądowe w sprawie odszkodowania trwa 10 lat. To już jest samo w sobie czymś skandalicznym. Koncepcja przyjęcia tych ustaw, oceniliśmy w raporcie pozytywnie. Wskazaliśmy szereg błędów, które wymagają jednak korekt ustaw. Mamy nadzieję, że właśnie nasz raport będzie przyczynkiem do podjęcia dyskusji na temat koniecznych zmian. Zmiana ministra zdrowia spowoduje konieczność ewaluacji tych projektów z nowej perspektywy politycznej. Ustawa niestety stanowi przejaw niskiego poziomu zaufania, do samorządu lekarskiego i wnioskujemy o to by go zwiększyć. – komentował dr Ziółkowski, a dr Kłosowiak podkreślił: W ustawie przyjęto pojęcie wskaźników. Jednym z nich jest wskaźnik kliniczny, który odnosi się do sytuacji, kiedy dokonywana będzie ocena śmiertelności, a ta nigdy nie jest taka sama i zależy od punktu wyjścia. Problem więc z tym wskaźnikiem jest taki, że inaczej będziemy oceniać ośrodki, które zajmują się przypadkami trudniejszymi, a inaczej te, gdzie przypadki są z natury łagodniejsze. Tego ustawodawca nie dostrzegł. A to właśnie narusza zasadę równości i w naszej opinii stanowi daleko idącą wątpliwość.
W ocenie ekspertów Centrum Oceny Skutków Regulacji UW, przyjęcie ustaw zasadniczo przyczyniło się do poprawy jakości systemu opieki zdrowotnej, w tym bezpieczeństwa pacjentów. W przygotowanej analizie wykazano jednak istotne słabości regulacji (m.in. nieścisłości definicyjne, naruszenie zasady równości, zbyt dużą rolę Prezesa NFZ, niskie świadczenia kompensacyjne dla pacjentów oraz brak objęcia przez system przychodni, oraz prywatnej opieki medycznej).
Pod koniec konferencji głos zabrał ponownie Piotr Pawliszak, prezes ORL w Warszawie:
Raport jest dla nas wartością dodaną choć samo zajęcie się tym tematem było inspirowane przez samorząd lekarski. Ustawy, które zostały przyjęte przez Sejm, choć niedoskonałe one są znakomitym szkieletem do dalszej pracy. Nowy rząd, nowa kadencja dają nadzieję na ewentualną reewaluację tych przepisów, jako samorząd pozostajemy gotowi na dialog. Również na głosy krytyki, na poszerzanie grona ekspertów, którzy wypowiadają się w tej kwestii, tak aby te przepisy były zgodne z intencją i z nazwą, aby służyły pacjentom. Różnice pomiędzy ustawą samorządową a ustawami, które zostały przyjęte, na które chciałbym zwrócić uwagę. Rzecznik praw pacjenta wysłuchał części naszych uwag i zaadaptował do finalnej wersji: dostęp bez kolejki do świadczenia opieki zdrowotnej dla pacjentów u których wystąpiły poważne konsekwencje medyczne niepożądanych zdarzeń medycznych waloryzacja świadczeń co roku alternatywne źródło finansowania polegające na składkach od podmiotów leczniczych objęcie placówek prywatnych, placówek nie szpitalnych również, ale objęcie również państwowego systemu ratownictw medycznego koordynator leczenia poważnych następstw zdrowotnych, jesteśmy mocno przywiązani do tej idei Co do ustawy o jakości, kilka różnic: Możliwość anonimowego zgłaszania Większy nacisk na gromadzenie i analizę danych, łączenie konsultantów krajowych wojewódzkich, towarzystw naukowych, samorządów zawodowych w proces analiz i wypracowywania rekomendacji bezpieczeństwa Stworzenie dodatkowego systemu rejestracji zdarzeń niepożądanych Modyfikacja zasad odpowiedzialności karnej, bo ratowanie życia to nie przestępstwo.
Konferencję zakończono wyświetleniem filmu samorządu lekarskiego, powstałego kilka miesięcy temu, ,,Ratowanie życia to nie przestępstwo” w reżyserii Łukasza Palkowskiego z aktorami Tomaszem Kotem i Katarzyną Dąbrowską.
Raport Centrum Oceny Skutków Regulacji Uniwersytetu Warszawskiego
