O opiece i postępowaniu terapeutycznym nad pacjentem w schyłkowym momencie jego życia, potrzebie empatii i emocjach, które towarzyszą choremu, jego rodzinie i lekarzowi oraz dobrych praktykach w relacji lekarz – pacjent – rodzina rozmawiali uczestnicy II konferencji poświęconej umieraniu i śmierci. Wydarzenie 29 października organizowały Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie we współpracy z Instytutem Dobrej Śmierci.
Gospodarzami konferencji szkoleniowej byli dr Agata Malenda, specjalistka chorób wewnętrznych i hematologii, z pasji lekarka hospicjum domowego, członkini Instytutu Dobrej Śmierci oraz dr Tomasz Imiela, wiceprezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie.
Po doświadczeniach z poprzedniej edycji wiemy, jak ważne jest stworzenie bezpieczniej przestrzeni do rozmów o umieraniu i śmierci wśród pracownika ochrony zdrowia. Z tego powodu wracamy i mamy nadzieję, że to wydarzenie stanie się naszą tradycją. (…) Bardzo się cieszę, że tak wiele osób skorzystało z naszego zaproszenia i chce w tej przestrzeni z nami przebywać. Mamy nadzieję, że znajdziemy czas, abyśmy wspólnie mogli zastanowić się nad jakością opieki nad pacjentami w stanie paliatywnym lub terminalnym. Będziemy zastanawiali się, czy możemy pomóc pacjentom umierającym oraz ich rodzinom zachować godność, czy możemy przyjąć ich cierpienie i niedojadać do niego więcej. (…) W porównaniu do wcześniejszej edycji zmodyfikowaliśmy program konferencji tak, by jeszcze szerzej zająć się tematem opieki końca życia – zapowiedziała na początku wydarzenia Agata Malenda.
II konferencja z cyklu „Empatia a umieranie i śmierć” poruszała kwestie omawiane przez przedstawicieli zawodów medycznych i osoby związane na co dzień z osobami zmagającymi się z ciężkimi chorobami i ich rodzinami.
Wykłady rozpoczęła prelekcja o opiece końca życia, dbaniu o jakość życia psychicznego, potrzebie rozmowy i aktywności oraz o tym. jak powinny wyglądać takie rozmowy, w jaki sposób przekazywać pacjentowi niepomyślne informacje i jak radzić sobie z różnymi reakcjami wygłoszona przez Agatę Malendę. Filip Tarachowicz, prezes Fundacji Panda Team im. Michałka Tarachowicza, którą założył po odejściu syna na nowotwór mózgu w październiku 2021 r., odwołując się do doświadczenia swojej rodziny, omówił kwestie dotyczące komunikacji lekarza z bliskimi umierającego pacjenta. Na temat strat w okresie okołoporodowym mówiła Katarzyna Skorupska, psycholożka, psychoterapeutka, wykładowczyni, od 10 lat skupiona wokół pracy z osobami doświadczającymi kryzysów okołoporodowych, szczególnie straty okołoporodowej, w ramach indywidualnych spotkań, grup wsparcia, warsztatów.
Drugi panel rozpoczęła prelekcja online, podczas której Michał Błoch, lekarz hospicjum dla dzieci i zakładów opiekuńczo leczniczych dla dzieci, przybliżył uczestnikom konferencji perspektywę lekarza pracującego na co dzień w hospicjum dziecięcym. O potrzebie empatii w codziennej pracy lekarza hospicjum dziecięcego oraz jego kontakcie z rodzicami mówiła zaś Eugenia Szuszkiewicz, lekarz 5 roku szkolenia specjalizacyjnego z pediatrii, dla której głównym obszarem zainteresowań jest medycyna paliatywna, psychoonkologia oraz tanatoedukacja. Na temat relacji lekarza z pacjentami hospicjów dla dzieci oraz alternatywnych sposobach wyrażania emocji przez najmłodszych opowiedziała Aleksandra Kurowska-Susdorf, Edukatorka i badaczka w zakresie tanatologii. Nauczycielka języka angielskiego, przewodnik po Kaszubach i Trójmieście oraz adiunkt i badacz w Instytucie Studiów Edukacyjnych na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni.
Trzecią turę wykładów otworzyła Anja Franczak, założycielka Instytutu Dobrej Śmierci, towarzyszka w żałobie, doula umierania i mistrzyni świeckich ceremonii pogrzebowych. Opowiedziała istocie przeżywania czasu między śmiercią a pogrzebem bliskiej osoby w kontekście przebiegu żałoby po stracie najbliższego. Lekarka anestezjolożka w trakcie szkolenia spec. Anna Łotowska-Ćwiklewska opowiedziała o zwalczaniu bólu w medycynie paliatywnej. Prof. Zbigniew Żylicz, spec. chorób wewnętrznych, onkologii oraz med. paliatywnej w swoim wykładzie omówił pojęcia i sposoby postepowania w kwestii żywienia pacjenta paliatywnego.
Ostatni panel rozpoczął się prelekcją Magdaleny Flagi-Łuczkiewicz, psychiatry, psychoterapeutki, prowadzącej grupy Balina, pełnomocnik ds. zdrowia lekarzy i lekarzy dentystów OIL w Warszawie, która opowiedziała o sposobach na radzenie sobie z emocjami po śmierci pacjenta. Tomasz Imiela przybliżył słuchaczom definicje testamentu życia, przedstawił przykłady zastosowania tej instytucji na Zachodzie oraz sposoby zastosowania jej w Polsce. Ostatnią prelekcję wygłosiła Agnieszka Wernik, radca w Departamencie Prawnym Biura Rzecznika Praw Pacjenta, która omówiła przykłady zastosowania praw pacjenta w schyłkowym okresie jego życia oraz zaprezentowała prace powołanego przez Rzecznika Praw Pacjenta Zespołu ds. opracowania standardów postępowania w terapiach medycznych stosowanych w okresie kończącego się życia.
Konferencję zakończyła debata prelegentów, podczas której poruszyli kwestie związane z lękiem pacjentów w obliczu leczenia paliatywnego, braku zaufania rodziny chorego do systemu ochrony zdrowia, o postępowaniu terapeutycznym w obliczu sprzeciwu na prowadzenie leczenia przez pacjenta oraz nowoczesnych standardach opieki hospicyjnej.
Wykładom towarzyszyły komentarze uczestników, którzy na platformie streamingowi dzielili się swoimi opiniami o sposobie omawiania przedstawionych wyżej kwestii. Również uczestniczący słuchacze na sali podzielili się z nami swoimi spostrzeżeniami.
Mój znajomy, który chorował na nowotwór w końcowym stadium, wiedząc, że jestem lekarzem, chciał potwierdzenia ode mnie, że przeżyje. Wiedziałam, że to nie będzie możliwe, ale w sytuacjach, kiedy dochodziło do rozmowy o tym, milczałam, nie potrafiłam sformułować swoich wypowiedzi w obliczu jego doświadczenia. Jestem tu m.in. po to, by wiedzieć, jak rozmawiać z chorym, kiedy wyniki badań i wiedza medyczna wskazuje, że umiera — podzieliła się swoim spostrzeżeniem jedna z uczestniczek konferencji.
Konferencja szkoleniowa została objęta patronatem przez fundację Rak’n’roll, Fundacja Gajusz, Fundacja Nagle Sami, Stowarzyszenie Unicorn, Fundacja Hospicjum Onkologiczne oraz kwartalnik „Więź”.
