Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Maciej Hamankiewicz 28 października 2016 roku złożył zgodnie z decyzją Naczelnej Rady Lekarskiej wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów ograniczających ochronę tajemnicy lekarskiej oraz uniemożliwiających pacjentowi decydowanie o osobach uprawnionych do dostępu do tajemnicy lekarskiej po jego śmierci.
Ograniczenia te zostały wprowadzone do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ustawą z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej już w toku prac legislacyjnych nad ww. ustawą negatywnie oceniło przewidziane w projekcie rozwiązania godzące w podstawy tajemnicy lekarskiej zgłaszając w stanowisku Nr 27/16/P-VII z dnia 20 maja 2016 r. szereg zastrzeżeń do projektu ustawy. W toku prac legislacyjnych nie zostały także uwzględnione negatywne opinie: Ministra Zdrowia, Sądu Najwyższego oraz Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
W związku z powyższym, Naczelna Rada Lekarska na posiedzeniu w dniu 2 września 2016 r. podjęła uchwałę Nr 17/16/VII w sprawie wystąpienia w przedmiotowej sprawie z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów wprowadzonych do porządku prawnego ustawą z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Na podstawie ww. uchwały sporządzony został wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przepisów:
1) art. 40 ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. 2015 r. poz. 454 z późn. zm.), w brzmieniu nadanym przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2016 r. poz. 1070),
2) art. 40 ust. 3a ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. 2015 r. poz. 454 z późn. zm.), w brzmieniu nadanym przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2016 r. poz. 1070),
3) art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2016 r. poz. 186, z późn. zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2016 r. poz. 1070),
4) art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (DZ. U. z 2016 r. poz. 186 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2016 r. poz. 1070),
z art. 30, art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 8 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Zaskarżone przepisy nałożyły na lekarza obowiązek udzielenia osobie bliskiej w rozumieniu przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta informacji dotyczących zmarłego pacjenta, objętych tajemnicą lekarską, o ile sprzeciwu w tym zakresie nie wyrazi inna osoba bliska. Naczelna Rada Lekarska wskazała we wniosku, że przewidziane dotychczas rozwiązania prawne umożliwiały pacjentowi wskazanie osób uprawnionych do dostępu do informacji objętych tajemnicą lekarską tak za życia pacjenta, jak i na wypadek jego śmierci.
Za niezgodne z Konstytucją RP Naczelna Rada Lekarska uznała pozbawienie pacjenta możliwość decydowania o kręgu osób uprawnionych do dostępu do informacji objętych tajemnicą lekarską po jego śmierci. W świetle kwestionowanych przepisów wyrażona pisemnie wola pacjenta, aby osobie należącej do kręgu osób bliskich w rozumieniu ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, nie udostępniać informacji objętych tajemnicą lekarską po śmierci pacjenta, nie jest dla lekarza w żaden sposób wiążąca. Kwestionowanymi przepisami ustawodawca zdecydował za wszystkich pacjentów o tym, kto po ich śmierci będzie uprawniony do dostępu do informacji objętych tajemnicą lekarską, bez możliwości odmiennego uregulowania tej kwestii przez samego pacjenta.
Zdaniem NRL ograniczenie prawa pacjenta do prywatności oraz nałożenie na lekarzy obowiązku łamania tego prawa, poprzez ujawnienie tajemnicy lekarskiej nawet wbrew jednoznaczniej woli zmarłego pacjenta nie znajduje uzasadnienia w treści w art. 31 ust. 3 Konstytucji i stanowi zbyt daleko idącą, nieuzasadnioną i nieproporcjonalną ingerencję ustawodawcy w sferę praw i wolności obywateli. W ocenie NRL brak możliwości określenia przez pacjenta kręgu osób uprawnionych do dostępu do informacji objętych tajemnicą lekarską po jego śmierci oznacza zerwanie więzi zaufania łączącej pacjenta z lekarzem, która jest niezbędna dla prawidłowego leczenia.
źródło: komunikat NIL
Tagi: Naczelna Rada Lekarska, tajemnica lekarska, Trybunał Konstytucyjny
