3 lutego 2004

Wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich

Dostęp do leczenia uzdrowiskowego
W 2001 r. Rzecznik Praw Obywatelskich kilkakrotnie występował do Ministerstwa Zdrowia w sprawie dostępu ubezpieczonych do lecznictwa uzdrowiskowego. Postulował wprowadzenie do regulacji prawnej z zakresu ochrony zdrowia – przepisu zobowiązującego lekarzy specjalistów oddziałów wojewódzkich NFZ do stosowania wytycznych krajowego konsultanta w dziedzinie balneologii, zawierających wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego. W styczniu 2002 r. otrzymał od Ministerstwa informację, że harmonogram prac legislacyjnych MZ, obejmujący przygotowanie zmian w szeregu aktów normatywnych, przewiduje zmiany w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, dotyczące m.in. świadczeń lecznictwa uzdrowiskowego. Rzecznik podaje jednak, że postulowana przez niego zmiana, dotycząca potwierdzania skierowań na leczenie uzdrowiskowe, nie została wprowadzona. W związku z tym w październiku 2003 roku ponowił swoje wystąpienie do ministra zdrowia.
Zdaniem RPO, dookreślenie przepisów w tej sprawie jest konieczne – wskazane wytyczne limitują prawo do korzystania ze świadczenia zdrowotnego w formie leczenia uzdrowiskowego. Jest to niezgodne z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Ograniczenia w zakresie korzystania z przyznanego przez Konstytucję RP prawa mogą być ustanawiane tylko w drodze ustawowej.
W poprzednich wystąpieniach RPO podkreślał, że przy stosowaniu wytycznych niewystarczające jest powoływanie się na ogólne zasady wykonywania zawodu lekarza, wynikające z przepisów Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza, oraz „standardy pracy” lekarza i kwalifikacje lekarza specjalisty w dziedzinie balneologii i medycyny fizykalnej lub rehabilitacji medycznej, działającego w imieniu oddziałów wojewódzkich NFZ. Stanowisko to zostało przez niego podtrzymane.
Za koniecznością wprowadzenia przedmiotowego przepisu przemawiają także liczne skargi kierowane do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wynikają one przede wszystkim z niezrozumienia podstaw odmowy potwierdzenia skierowania i braku możliwości odwołania się od takiej decyzji. Według RPO, uregulowanie tego problemu rozwiązałoby wiele nieporozumień między ubezpieczonymi, oddziałami wojewódzkimi Funduszu i lekarzami wystawiającymi skierowanie.

Świadczenia dla uzależnionych
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się w sierpniu 2003 r. do ministra zdrowia o informację na temat stanu prac legislacyjnych oraz o przedstawienie stanowiska wobec problemu dostępności świadczeń dla osób uzależnionych. RPO wystąpił też o informację na temat zapewniania standardów dotyczących ochrony praw osób dobrowolnie poddających się procesowi leczenia i rehabilitacji oraz osób leczonych przymusowo, a także o usunięcie zaniedbań w tym względzie.
Rzecznik już wcześniej zwracał uwagę na to, że niektóre z przepisów dotyczących przeciwdziałania narkomanii są niekonstytucyjne. Jednak dotychczas projekt nowelizacji tych aktów prawnych nie wpłynął do Sejmu. Powoduje to, zdaniem RPO, sytuację, w której nie może być wydany akt wykonawczy, określający warunki, jakie powinny spełniać podmioty zajmujące się leczeniem i rehabilitacją osób uzależnionych. Nie można zgodzić się z twierdzeniem, że w takiej sytuacji prawa pacjentów są zabezpieczone przez regulaminy porządkowe zakładów opieki zdrowotnej. Rzecznik ma też wątpliwości co do istnienia pełnej, aktualnej informacji o placówkach prowadzących leczenie i terapię narkomanów. Placówki nieznane Ministerstwu Zdrowia i Krajowemu Biuru ds. Przeciwdziałania Narkomanii pozostają poza jakimkolwiek nadzorem. Projekt rozporządzenia ministra zdrowia, opracowany na podstawie upoważnienia z art. 82 § 1 ustawy z dnia 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, do tej pory nie stał się obowiązującym prawem. Problemem jest również brak miejsc do leczenia i rehabilitacji w trybie stacjonarnym najmłodszych uzależnionych.

AK

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza