4 stycznia 2007

Stomatologia geriatryczna

Zdrowie jamy ustnej to bardzo ważny element jakości życia osób w podeszłym wieku. Ludzie starsi są bardziej podatni na stany chorobowe jamy ustnej i okolicy szczękowo-twarzowej niż osoby młode. Może to prowadzić do:
* problemów z odżywianiem (niedożywienie) * zaburzonej komunikacji z innymi * większej podatności na choroby zakaźne, * znacznie obniżonego komfortu życia.

Wiek sam w sobie nie wpływa na stan zdrowia jamy ustnej, natomiast istotną rolę odgrywają: choroby jamy ustnej, np. próchnica, periodontopatie, choroby błony śluzowej, niewydolność ślinianek, nasilona resorpcja wyrostka/ części zębodołowej szczęk związana z przedwczesną utratą zębów, choroby układowe (np. cukrzyca, udar, choroba Alzheimera), uzależnienie od leków, stany po radioterapii głowy i szyi, które u osób w starszym wieku zwiększają ryzyko chorób gardła i krtani.
Konsekwencje chorób stomatologicznych nie są ograniczone do jamy ustnej – stają się one źródłem patogenów przechodzących do krwi i tą drogą do odległych narządów lub bezpośrednio do płuc, powodując niejednokrotnie ciężkie, zagrażające życiu stany chorobowe.
Osoby starsze częściej korzystają z państwowej i prywatnej opieki stomatologicznej, częściej też poddają się zabiegom higienizacyjnym.

Gerostomatologia różni się od ogólnej praktyki stomatologicznej w sześciu głównych aspektach:

1. Dotyczy populacji powyżej 65. roku życia.
2. 83% osób w tym wieku cierpi przynajmniej na jedną chorobę przewlekłą, tj.: artroza, osteoporoza, zaburzenia oddychania, zaburzania sercowo-naczyniowe, choroby neurologiczne, nowotworowe itp.
3. Wielu starszych ludzi cierpi z powodu utraty słuchu, ograniczenia widzenia, zaburzeń smaku itp.
4. Osoby powyżej 65. roku życia przyjmują zazwyczaj 5 lub więcej leków dziennie, powodujących często kserostomię, prowadzącą do nasilenia próchnicy, periodontopatii i grzybic.
5. Do zaburzeń somatycznych dochodzą zaburzenia osobowości związane z demencją, co wymaga rozszerzenia planu leczenia i specjalistycznej opieki stomatologiczno-medycznej.
6. Zaburzenia somatyczne, psychiczne i mentalne mogą komplikować przyjęty przez stomatologa plan leczenia, zwłaszcza gdy uwzględnimy to, że gojenie się tkanek miękkich i zmineralizowanych może być w podeszłym wieku znacznie utrudnione.

Ogólne zasady leczenia stomatologicznego osób w podeszłym wieku
1. Wizyty nie powinny być odkładane, lecz załatwiane w pierwszej kolejności – w godzinach rannych, gdy pacjent nie jest jeszcze zmęczony.
2. Przed zabiegiem pacjent powinien być konsultowany przez lekarza rodzinnego, internistę bądź kardiologa.
3. Pacjenta należy poinformować o ubocznym działaniu leków na błonę śluzową jamy ustnej, o ryzyku bakteriemii i wpływie ognisk zakażenia zębopochodnego na ogólny stan zdrowia oraz wyjaśnić mu przyczynę stresu.

Andrzej WOJTOWICZ
Autor, prof. n. med., jest kierownikiem
Zakładu Chirurgii Stomatologicznej AM w Warszawie

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza