1 czerwca 2007

Tradycja „Mariańskiej”

W przedwojennej Warszawie budynek przy ul. Mariańskiej 1 był bardzo okazały. Dziś, wciśnięty między współczesne wieżowce ze stali i szkła, stracił tę okazałość, ale zachował elegancję stylu późnej secesji.
W zachodniej części Śródmieścia, gdzie pozostało niewiele zabytków, jest czymś niezwykłym.

Burzliwe dzieje tego obiektu są związane z historią służby zdrowia od prawie stu lat. Zbudowano go w 1925 r. z funduszy Kasy Chorych i na jej użytek. Nowoczesny, pięciopiętrowy budynek, o bogatym wystroju stał się pierwszą w stolicy, prawdopodobnie także w kraju, siedzibą Kasy Chorych, a po jej reorganizacji – Ubezpieczalni Społecznej. Ponadto znajdowało się tu duże ambulatorium, gabinety lekarskie i apteka.
W czasie okupacji budynek znalazł się na terenie getta. Luba Blum-Bielicka, żona żydowskiego działacza Abrama Bluma, zorganizowała w nim Szkołę Pielęgniarek Getta Warszawskiego, w której uczyło się ok. 60 żydowskich dziewcząt. Szkoła była wzorowo prowadzona, a uczennice czuły się bezpieczne w jej murach, mimo grozy otaczającego je getta. Luba Blum po wojnie została odznaczona Orderem Florence Nightingale.
W czasie Powstania Warszawskiego w murach „Mariańskiej” powstał Szpital Polowy Zgrupowania AK Chrobry II. Leczono w nim ponad 500 rannych powstańców. Komendantem szpitala był dr „Obst”, Ryszard Petzel. On i cały personel z oddaniem opiekowali się rannymi, o czym świadczą wspomnienia powstańców, zamieszczone m.in. w książkach Władysława Bartoszewskiego „Dni walczącej Stolicy – kronika Powstania Warszawskiego” i Normana Daviesa „Warszawa ’44”.

W latach 1945-1946, a potem w 1980 r. przeprowadzano remont budynku (obecnie jest niższy o 2 piętra). W 1975 r. wpisano go do rejestru zabytków. Nadal służył lecznictwu otwartemu. W 2002 r., mimo statusu zabytku, jego istnienie znów zostało zagrożone. Właściciel chciał sprzedać plac inwestorom budującym w sąsiedztwie ogromne biurowce. Tylko energiczna akcja personelu przychodni i pacjentów zrzeszonych w Stowarzyszeniu „Zdrowie Mariańska”, wspomaganych przez Towarzystwa: Miłośników Warszawy i Ochrony Zabytków, Społeczno-Kulturalne Towarzystwo Żydów w Polsce oraz prasę, ocaliła obiekt przed zniszczeniem.

Od 1 stycznia 2001 r. w budynku mieści się Niepubliczny ZOZ „Mariańska”, utworzony w ramach restrukturyzacji SPZ ZOZ Warszawa Śródmieście. Placówka świadczy usługi podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistyczne w zakresie chirurgii ogólnej, ginekologii, geriatrii i okulistyki oraz pielęgniarskiej opieki długoterminowej.
Znaczna część pacjentów ZOZ-u to ludzie w zaawansowanym wieku, w tym również dawni powstańcy z „Chrobrego”, cierpiący na choroby przewlekłe, a więc często korzystający z porad medycznych. Z tego względu liczba zatrudnionych lekarzy o 40 proc. przewyższa normę wyznaczoną przez NFZ. Stały i znający swoich pacjentów personel sprawia, że nikt w tej przychodni nie jest anonimowy. Zespół pracowników wydaje kolorowy kwartalnik „Mariańska – Nasza Przychodnia” zawierający informacje o zakresie świadczeń placówki oraz porady medyczne.
W 2006 r. w NZOZ-ie udzielono ponad 29 tys. porad z dziedziny podstawowej opieki zdrowotnej oraz ok. 10 tys. porad specjalistycznych. Tych drugich placówka mogłaby udzielać więcej, ale obowiązują ją limity NFZ. Od 2 lat NZOZ ma Certyfikat Jakości ISO 9001:2001.
Dyrektorem jest chirurg Stanisław Jakubowski, a jego zastępcą mgr Maria Piątkowska, która poza pracą menedżera wiele starań wkłada w ocalenie pamiątek z dziejów budynku. Nie traktują prowadzonej placówki jako biznesu, ale przez tworzenie klimatu przyjaznego i pacjentom, i swoim pracownikom, chcą „kultywować tradycję tego miejsca”.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza