10 lipca 2007

Wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich – CBA przekracza uprawnienia

W maju br. Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie, że: przepisy § 6 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 17 listopada 2006 r. w sprawie środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego (Dz. U. nr 214, poz. 1575) są niezgodne z art. 15 ust. 3 ustawy z 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2006 r. nr 104, poz. 708, nr 158, poz. 1122, nr 218, poz. 1592), a tym samym z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 41
ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Rzecznik stwierdził, że analiza treści upoważnienia ustawowego, zawartego w art. 15 ust. 3 ustawy o CBA stanowiącego podstawę do wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia w sprawie środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariuszy tego Biura, prowadzi do wniosku, iż nie zawiera ono umocowania prawnego do uregulowania w rozporządzeniu dalszych, nieprzewidzianych w ustawie sytuacji, w których funkcjonariusze CBA mają prawo do stosowania środków przymusu bezpośredniego.
Za niezgodne z przepisami RPO uznał udzielenie CBA uprawnienia do stosowania kajdanek lub prowadnic. Ponadto w § 6 ust. 2 rozporządzenia został wprowadzony obowiązek stosowania kajdanek lub prowadnic, podczas gdy z przepisów ustawy o CBA wynika, że stosowanie środków przymusu bezpośredniego jest zawsze fakultatywne. Nie można też uznać za wykonywanie przepisów ustawy o CBA zapisu § 6 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia, oddającego decyzję o stosowaniu środków przymusu bezpośredniego organowi innemu niż przewidziany w tej ustawie.
Zdaniem RPO, w tej sytuacji zaskarżone przepisy należy uznać za sprzeczne z art. 15 ust. 3 ustawy o CBA, a tym samym z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, regulującym kwestie relacji pomiędzy ustawą a rozporządzeniem wykonawczym.
Ponadto rzecznik podniósł, iż stosowanie kajdanek lub prowadnic stanowi daleko idącą ingerencję w sferę nietykalności i wolności osobistej, pozostającą pod ochroną art. 41 Konstytucji RP. Artykuł ten w ust. 1 powtarza zasadę wynikającą z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, mówiącą, że ograniczenie w zakresie korzystania z wolności konstytucyjnej (w tym przypadku wolności i nietykalności osobistej) wymaga formy ustawy. Czyni ponadto wyłącznie materią ustawową zasady i tryb pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej. Tymczasem zakwestionowane przepisy, będąc przepisami niższej rangi, określają sytuacje, w których dozwolone jest zastosowanie środków przymusu bezpośredniego w postaci kajdanek lub prowadnic poza ramami nakreślonymi przepisami ustawy o CBA, w szczególności zezwalając na ich użycie prewencyjne, dla zapobieżenia określonym niepożądanym zachowaniom osoby, wobec której zostają podjęte, nie zaś – jak to stanowi art. 15 ust. 1 ustawy o CBA – jako reakcję na niepodporządkowanie się wydanym na podstawie ustaw poleceniom. Z tego też względu przepisy te, zdaniem RPO, są niezgodne z art. 41 ust 1 Konstytucji RP w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

AK

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza