12 maja 2011

Tendencje w telemedycynie

Telemedycyna to umiejętność leczenia, opieka zdrowotna na odległość, w oparciu o najnowocześniejsze technologie elektromedyczne, telekomunikacyjne, wideo oraz Internet.
Władze wielu krajów (głównie USA, Kanady, Szwecji, Norwegii, Włoch, Indii, Nowej Zelandii, Australii), doceniając znaczenie szerokopasmowego Internetu dla przyspieszenia szerokiego zastosowania telemedycyny, przeznaczają na ten cel znaczne fundusze.
Stany Zjednoczone zainwestowały ok. 4 mld dol. na budowę odpowiedniej infrastruktury. W planie jest realizacja 230 projektów telemedycznych łączących odległe tereny i umożliwiających lekarzom specjalistom diagnozowanie, leczenie i prowadzenie telekonsultacji dla pacjentów mieszkających z dala od większych ośrodków medycznych. Projekty telemedyczne służą również edukacji prozdrowotnej i profilaktyce.

Istotną zaletą tych projektów będzie też zachęcenie klinik, szpitali i lekarzy praktykujących indywidualnie do powszechnego stosowania elektronicznego systemu zapisów medycznych (EMR – electronic medical records).
W National Institute of Standards and Technology (NIST) w Waszyngtonie, we współpracy z wiodącymi ośrodkami medycznymi, opracowywane są standardy w technologii telemedycznej, systemach pomiarowych i aparaturze, które w niedalekiej przyszłości będą obowiązywać producentów i użytkowników. Nie należy obawiać się standaryzacji w medycynie, a szczególnie w elektromedycynie i telemedycynie. Wraz z wprowadzaniem nowych technologii, nanotechnologii, sensorów, robotów, nowych metod pomiarowych i operacyjnych, zwłaszcza nieinwazyjnych zastępujących tradycyjne – inwazyjne, pewne standardy są absolutnie konieczne.
Jednym z przykładów innowacyjnych zastosowań telemedycyny jest nowy program telemedyczny w systemie więziennym w stanie Illinois w USA. Zadaniem tego pilotażowego programu jest zapewnienie lepszej opieki zdrowotnej więźniom chorującym na HIV i Hepatitis C. Program ten, uruchomiony we współpracy z Uniwersytetem Illinois w Chicago, obejmuje na razie dwa więzienia, ale w ciągu roku ma zostać wprowadzony we wszystkich w stanie Illinois. W wydzielonym pomieszczeniu znajduje się terminal wideokonferencyjny HD z podstawowym zestawem instrumentów telemedycznych, na który składają się: monitor sygnałów życiowych, EKG, USG, spirometr, stetoskop elektroniczny.
W pomieszczeniu wraz z więźniem przebywa personel medyczny, który wykonuje badania i zalecenia lekarza specjalisty z odległego centrum. Wstępna ocena funkcjonowania systemu telemedycznego wykazuje, że badania kliniczne są wykonywane bez problemu, urządzenia pracują niezawodnie. Wyraźnie poprawił się obieg dokumentacji medycznej, zwiększyła się systematyczność i efektywność opieki zdrowotnej nad więźniami.
Innym przykładem jest telemedycyna polarna umożliwiająca opiekę medyczną nad badaczami przebywającymi przez długi okres w warunkach ekstremalnych w Arktyce, na Antarktydzie lub w rejonach wysokogórskich. Stacje polarne wyposażone są w zestawy telemedyczne oraz mobilne terminale satelitarne zapewniające łączność ze specjalistycznymi centrami medycznymi.

Europejski projekt telemedyczny „Renewing Health”
1 lutego 2011 r. 9 regionów europejskich rozpoczęło wspólny pilotażowy projekt telemedyczny „Renewing Health”. Jego celem jest zebranie danych, które umożliwią powszechne stosowanie telemedycyny w opiece nad chronicznie chorymi. Projekt obejmuje badania kliniczne 8 tys. pacjentów – podzielonych na grupy: choroby serca i układu krążenia, chroniczne obstrukcyjne choroby płuc oraz cukrzyca – z regionów: Wenecji, południowej Danii, północnej Norwegii, Norrbotten, Katalonii, południowej Karelii, centralnej Grecji, Karyntii oraz Berlina. Podkreśla się, że telemedycyna jest obiecującym sposobem na optymalne użycie środków na opiekę zdrowotną społeczeństw europejskich, szczególnie w dobie ekonomicznego kryzysu i gwałtownych zmian demograficznych. Przesunięcie leczenia i opieki nad przewlekle chorymi ze szpitali do ich domów polepszy jakość życia pacjentów i zmniejszy koszty systemu opieki zdrowotnej. To istotne uzasadnienie dla szerszego stosowania telemedycyny. W projekcie „Renewing Health” nie chodzi o rozwój nowych technologii telemedycznych. Rezultaty mają pomóc określić ekonomiczne korzyści zastosowania telemedycyny. Analizowane będą m.in. liczba wizyt w szpitalu, czas pobytu, liczba nagłych wezwań itp. Dane te pomogą bardziej racjonalnie inwestować w opiekę zdrowotną i infrastrukturę telemedyczną w krajach UE. Ze względu na dużą liczbę pacjentów z różnych krajów, projekt ten z pewnością będzie bardziej wszechstronny i statystycznie wiarygodny od dotychczasowych, przeprowadzanych niezależnie w różnych krajach. Oczekiwane dane i konkluzje będą zatem rzeczywiście zbliżone do warunków i potrzeb ogólnoeuropejskich.

Marian R. Baraniecki

Autor jest prezesem Sekcji Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, prezesem zarządu „Telemed”, członkiem „American Telemedicine Association”.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza