27 kwietnia 2012

Nowe przepisy prawne

1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, opublikowana w DzU nr 113, poz. 657.
Ustawa określa organizację i zasady działania systemu informacji w ochronie zdrowia. Przetwarzane są w nim dane niezbędne do prowadzenia polityki zdrowotnej państwa, podnoszenia jakości i dostępności świadczeń opieki zdrowotnej oraz finansowania zadań z zakresu ochrony zdrowia.
System informacji obejmuje bazy danych tworzone przez podmioty obowiązane do ich prowadzenia, zawierające informacje o:
1) udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej,
2) usługodawcach i pracownikach medycznych,
3) usługobiorcach.
Bazy danych, o których mowa w pkt 1, prowadzą:
– usługodawcy na podstawie przepisów regulujących ich funkcjonowanie w zakresie określonym w tych przepisach,
– płatnicy, w odniesieniu do usługobiorców, w stosunku do których są obowiązani, na podstawie ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do sfinansowania lub współfinansowania świadczenia opieki zdrowotnej,
– minister zdrowia oraz wojewoda, w zakresie zadań związanych z zapewnieniem równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej,
– podmioty inne, niż wymienione wyżej, zobowiązane do przetwarzania danych o udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej.
Bazy danych, o których mowa w pkt 2, prowadzą:
– organ prowadzący rejestr podmiotów wykonujących działalność leczniczą,
– wojewoda i minister zdrowia, na podstawie ustawy z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym,
– Naczelna Rada Lekarska, w zakresie danych przetwarzanych w Centralnym Rejestrze Lekarzy i Lekarzy Dentystów Rzeczypospolitej Polskiej,
– Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych,
– wojewódzki inspektor farmaceutyczny, w odniesieniu do aptek ogólnodostępnych, punktów aptecznych oraz aptek szpitalnych i zakładowych,
– okręgowe izby aptekarskie,
– Naczelna Rada Aptekarska,
– Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych,
– Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego,
– Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych,
– usługodawcy, w odniesieniu do pracowników medycznych,
– płatnicy, w zakresie danych usługodawców i pracowników medycznych usługodawcy, umożliwiających kontrolę wykonywania umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Bazy danych, o których mowa w pkt 3, prowadzą płatnicy i usługodawcy.
W systemie informacji są przetwarzane informacje dotyczące usługobiorców, które obejmują:
1) dane osobowe: imię (imiona) i nazwisko, nazwisko rodowe, płeć, obywatelstwo, stan cywilny, wykształcenie, numer PESEL, datę urodzenia, serię i numer dowodu osobistego, paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość – w przypadku osób, które nie mają nadanego numeru PESEL, adres miejsca zamieszkania i adres do korespondencji, adres miejsca pobytu na terytorium RP, jeżeli dana osoba nie ma na terytorium RP miejsca zamieszkania, adres poczty elektronicznej, numery ubezpieczenia, stopień niepełnosprawności, rodzaj uprawnień oraz numer i termin ważności dokumentów potwierdzających uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej określonego rodzaju oraz datę utraty tych uprawnień, numery identyfikacyjne i numery ewidencyjne nadawane usługobiorcom przez płatników lub usługodawców datę i przyczynę zgonu,
2) jednostkowe dane medyczne (dane osobowe oraz inne dane osób fizycznych dotyczące uprawnień do udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeń opieki zdrowotnej, stanu zdrowia, a także inne dane przetwarzane w związku z planowanymi, udzielanymi i udzielonymi świadczeniami opieki zdrowotnej oraz profilaktyką zdrowotną i realizacją programów zdrowotnych).
System informacji obejmuje bazy danych funkcjonujące w ramach:
1) Systemu Informacji Medycznej SIM (od 1 marca 2014 r.),
2) dziedzinowych systemów teleinformatycznych:
a) Systemu Rejestru Usług Medycznych Narodowego Funduszu Zdrowia,
b) Systemu Statystyki w Ochronie Zdrowia (od 1 sierpnia 2014 r.),
c) Systemu Ewidencji Zasobów Ochrony Zdrowia (od 1 listopada 2012 r.),
d) Systemu Wspomagania Ratownictwa Medycznego,
e) Systemu Monitorowania Zagrożeń (od 1 sierpnia 2014 r.),
f) Systemu Monitorowania Dostępności do Świadczeń Opieki Zdrowotnej,
g) Systemu Monitorowania Kosztów Leczenia i Sytuacji Finansowo-Ekonomicznej Podmiotów Leczniczych (od 1 sierpnia 2014 r.),
h) Zintegrowanego Systemu Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi (od 1 sierpnia 2014 r.),
i) Systemu Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych (od 1 sierpnia 2014 r.),
3) rejestrów medycznych.
SIM jest systemem teleinformatycznym służącym przetwarzaniu danych, dotyczących udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeń opieki zdrowotnej, udostępnianych przez systemy teleinformatyczne usługodawców.
W powiązaniu z danymi, o których mowa wyżej, w SIM są przetwarzane i udostępniane w postaci elektronicznej: dane osobowe i jednostkowe dane medyczne o usługobiorcach, w zakresie określonym wyżej, dane o usługodawcach, dane o pracownikach medycznych, dane o płatnikach, ceny udzielonych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych lub współfinansowanych ze środków publicznych, dane umożliwiające wymianę dokumentów elektronicznych między usługodawcami oraz usługodawcami a płatnikami.
Administratorem danych przetwarzanych w SIM jest minister zdrowia.
Usługodawca za pośrednictwem SIM może uzyskać dostęp do informacji, w tym danych osobowych i jednostkowych danych medycznych, zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej usługobiorcy, zgromadzonych w systemie teleinformatycznym innego usługodawcy, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ciągłości leczenia lub prowadzonego postępowania diagnostycznego.
Usługodawca zamieszcza w SIM informacje umożliwiające pobranie danych zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej przez innego usługodawcę lub dokumentów elektronicznych niezbędnych do prowadzenia diagnostyki, zapewnienia ciągłości leczenia oraz zaopatrzenia usługobiorców w produkty lecznicze i wyroby medyczne.
Tworzy się następujące rejestry medyczne:
– Centralny Wykaz Usługobiorców
– Centralny Wykaz Usługodawców
W ramach wykazu usługodawca otrzymuje identyfikator, do którego przyporządkowane są następujące dane: nazwa albo firma, adres siedziby, numery identyfikacyjne nadane w rejestrach medycznych (jeżeli dotyczy), numery identyfikacyjne nadane przez płatnika, certyfikat.
Usługodawca przekazuje do Centralnego Wykazu Usługodawców dane o pracownikach medycznych w zakresie określonym w ustawie.
Dane do Centralnego Wykazu Usługodawców są przekazywane przez płatników i podmioty prowadzące rejestry publiczne i rejestry medyczne.
– Centralny Wykaz Pracowników Medycznych
W ramach wykazu do nadanego pracownikowi medycznemu identyfikatora są przyporządkowane dane umożliwiające jego identyfikację, dotyczące imienia (imion) i nazwiska, numeru PESEL albo numeru paszportu lub innego dokumentu tożsamości w przypadku osób, którym nie nadano numeru PESEL, certyfikatu, numeru prawa wykonywania zawodu (jeżeli dotyczy), specjalizacji (jeżeli dotyczy), identyfikatorów nadanych w innych rejestrach medycznych (jeżeli dotyczy).
Pracownik medyczny używa certyfikatu w celu:
– autoryzacji elektronicznej dokumentacji medycznej,
– uzyskania dostępu do danych umożliwiających pobranie z SIM dokumentów elektronicznych wystawionych przez innego usługodawcę oraz pobrania danych z tych dokumentów, w zakresie niezbędnym do prowadzenia diagnostyki, zapewnienia ciągłości leczenia oraz zaopatrzenia usługobiorców w produkty lecznicze i wyroby medyczne,
– uzyskania dostępu do danych zgromadzonych w SIM umożliwiających wymianę między usługodawcami danych zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej.
Administratorem danych gromadzonych w rejestrach medycznych jest minister zdrowia.
Podmiot prowadzący rejestr jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia przetwarzania danych osobowych, poinformować każdą osobę, której dane dotyczą i są przetwarzane w rejestrze, o adresie swojej siedziby i pełnej nazwie, celu, zakresie i sposobie przetwarzania dotyczących jej danych, prawie dostępu do treści swoich danych oraz ich poprawiania, kategoriach odbiorców, którym dane z rejestru są udostępniane, o dobrowolności albo obowiązku podania danych, które są przetwarzane w rejestrze, a jeżeli taki obowiązek istnieje, o jego podstawie prawnej.
W przypadku udostępniania z systemu teleinformatycznego usługodawcy jednostkowych danych medycznych za zgodą usługobiorcy, o zakresie udostępnienia decyduje usługobiorca przez autoryzację dostępu do tych danych.
Podmioty prowadzące bazy danych w zakresie ochrony zdrowia są obowiązane do stworzenia warunków organizacyjnych i technicznych zapewniających ochronę przetwarzanych danych, w szczególności zabezpieczenia ich przed nieuprawnionym dostępem, nielegalnym ujawnieniem lub pozyskaniem, a także modyfikacją, uszkodzeniem, zniszczeniem lub utratą.
Ustawa wprowadza zmiany:
– w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027, ze zm.) (obowiązuje od 1stycznia 2013 r.)
– art. 23a świadczeniodawca prowadzący listy oczekujących na udzielenie świadczenia jest obowiązany umożliwić świadczeniobiorcom umawianie się drogą elektroniczną na wizyty, monitorowanie statusu na liście oczekujących na udzielenie świadczenia oraz powiadamiania o terminie udzielenia świadczenia, świadczeniodawca przekazuje dane zawarte w listach oczekujących na udzielenie świadczenia do systemu informacji w ochronie zdrowia,
– w ustawie z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta (DzU z 2009 r. nr 52, poz. 417 ze zm.)
– art. 24 ust. 1a dokumentację medyczną prowadzi się w postaci elektronicznej (obowiązuje od 1 sierpnia 2014 r.),
– art. 26 w ust. 3 pkt 11 dokumentację medyczną udostępniania się osobom wykonującym czynności kontrolne na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy z 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (DzU nr 113, poz. 657), w zakresie niezbędnym do ich przeprowadzenia,
– art. 27 pkt 1 dokumentacja medyczna jest udostępniana do wglądu, w tym także do baz danych w zakresie ochrony zdrowia, w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych.
Podmiot prowadzący do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy rejestry, ewidencje, listy, spisy albo inne uporządkowane zbiory danych osobowych lub jednostkowych danych medycznych, w zakresie informacji o zachorowaniach, chorobach, stanie zdrowia, metodach leczenia, diagnozowania, monitorowania postępów w leczeniu oraz zagrożeniach związanych z występowaniem niektórych chorób, w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, jest obowiązany przekazać ministrowi zdrowia informacje o ich prowadzeniu oraz zakresie danych w nich zawartych.
W terminie sześciu miesięcy od dnia utworzenia rejestru podmiot go prowadzący jest obowiązany przekazać każdej osobie, której dane są przetwarzane w tym rejestrze, informacje określone w ustawie.
Do 31 lipca 2014 r. dokumentacja medyczna może być prowadzona w postaci papierowej lub elektronicznej. Przepisy dotyczące prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej stosuje się do dokumentacji medycznej wytworzonej po 31 lipca 2014 r.

1 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 23 grudnia 2011 r. w sprawie recept lekarskich, opublikowane w DzU z 2011 r. nr 294, poz. 1739.
Recepta, na której co najmniej jeden z przepisanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych, dla którego wydano decyzję o objęciu refundacją, ma być wydany za odpłatnością, o której mowa w ustawie o refundacji (bezpłatnie, za odpłatnością ryczałtową, za odpłatnością w wysokości 30 proc. albo 50 proc. ich limitu finansowania) obejmuje:
1) dane dotyczące osoby uprawnionej albo świadczeniodawcy, u którego jest zatrudniony lub wykonuje zawód lekarz, lekarz dentysta, felczer albo starszy felczer (nazwę albo firmę, wskazanie siedziby, numer telefonu, identyfikator stanowiący dziewięć pierwszych cyfr numeru identyfikacyjnego REGON),
2) dane dotyczące pacjenta:
a) imię i nazwisko,
b) adres (nazwa miejscowości, ulica, numer domu, numer lokalu, jeżeli nadano):
– miejsca zamieszkania,
– miejsca pełnienia służby wojskowej, jeżeli dotyczy,
– miejsca zamieszkania osoby uprawionej albo siedziby świadczeniodawcy, który udzielił świadczenia opieki zdrowotnej – w przypadku osoby bezdomnej,
c) wiek – w przypadku pacjenta do lat 18, o ile osoba uprawniona nie może go ustalić na podstawie dokumentu potwierdzającego dane, przedstawionego przez pacjenta,
d) kod uprawnień dodatkowych pacjenta, określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia, a jeżeli pacjentowi nie przysługują te uprawnienia – znak „X”,
e) numer poświadczenia, o którym mowa w przepisach ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.) – w przypadku korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, a w razie braku tego poświadczenia – numer dokumentu uprawniającego do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji wystawionego przez właściwą instytucję zagraniczną, w przypadku osoby uprawnionej do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, wymagane są również dane, o których mowa w lit. g,
f) numer PESEL, a w przypadku dziecka do pierwszego roku życia nieposiadającego numeru PESEL lub niemożności ustalenia tego numeru – numer PESEL jednego z opiekunów z odpowiednią adnotacją i podpisem osoby uprawnionej,
g) numer paszportu lub innego dokumentu ze zdjęciem potwierdzającego tożsamość – w przypadku cudzoziemca niebędącego osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, a w przypadku osoby posiadającej Kartę Polaka – numer Karty Polaka,
3) identyfikator płatnika:
a) identyfikator oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, właściwy dla miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy albo miejsca pełnienia służby wojskowej, a w przypadku osoby bezdomnej – miejsca zamieszkania osoby uprawnionej albo siedziby świadczeniodawcy, określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia, albo
b) znak „X” – w przypadku pacjentów nieposiadających dokumentu potwierdzającego prawo do świadczeń opieki zdrowotnej lub pacjentów niebędących osobami uprawnionymi do świadczeń opieki zdrowotnej, o których mowa w pkt 2, 3 i 7 załącznika nr 1 do rozporządzenia, albo
c) symbol instytucji właściwej dla osoby uprawnionej do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia,
4) dane dotyczące przepisanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych,
5) datę wystawienia recepty,
6) datę realizacji recepty „od dnia”, a jeżeli nie dotyczy – znak „X”,
7) dane dotyczące osoby uprawnionej, w tym co najmniej:
a) imię i nazwisko,
b) numer prawa wykonywania zawodu.
Jeżeli osoba uprawniona wystawia receptę dla siebie albo dla małżonka, zstępnych lub wstępnych w linii prostej, dla własnego rodzeństwa oraz osób przysposobionych, w części recepty przeznaczonej na wpisanie danych dotyczących pacjenta wpisuje dodatkowo adnotację: „pro auctore” albo „pro familia”. Na recepcie wystawianej z adnotacją „pro auctore” dane dotyczące pacjenta mogą nie zawierać elementów, które są zamieszczone na pieczątce osoby uprawnionej.
Natomiast dane osoby uprawnionej obejmują:
– imię i nazwisko,
– adres miejsca zamieszkania,
– numer telefonu,
– dziewięciocyfrowy numer identyfikacyjny określony w umowie upoważniającej do wystawiania recept refundowanych, na który składają się:
a) dwie pierwsze cyfry o wartości „98”,
b) dwie następne cyfry będące identyfikatorem oddziału wojewódzkiego NFZ, który zawarł umowę upoważniającą do wystawiania recept refundowanych,
c) pięć pozostałych cyfr będących numerem ustalonym przez oddział wojewódzki NFZ.
Na recepcie zamieszcza się dodatkowo unikalny numer identyfikujący receptę, nadawany przez oddział wojewódzki NFZ, którego sposób budowy określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
Jeżeli na recepcie przepisano wyłącznie leki niepodlegające refundacji, osoba uprawniona zamieszcza na recepcie dane określone w pkt 2 lit. a – c oraz pkt 4 – 7.
Jeżeli na recepcie przepisano leki niepodlegające refundacji, zawierające w swoim składzie środki odurzające lub substancje psychotropowe, osoba uprawniona zamieszcza na recepcie dane określone w pkt 2 lit. a – c, f i g oraz pkt 4 – 7.
Dane dotyczące przepisanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych obejmują:
– międzynarodową lub własną nazwę leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo rodzajową lub handlową nazwę wyrobu medycznego,
– postać, w jakiej lek, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny ma być wydany, jeżeli występuje w obrocie w więcej niż jednej postaci,
– dawkę leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego, jeżeli lek, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny występuje w więcej niż jednej dawce,
– ilość leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego, a w przypadku leku recepturowego – nazwę i ilość surowców farmaceutycznych, które mają być użyte do jego sporządzenia,
– sposób dawkowania w przypadku przepisania:
a) ilości leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego niezbędną pacjentowi do maksymalnie 90-dniowego stosowania,
b) leku gotowego dopuszczonego do obrotu na terytorium RP, który zawiera w składzie środek odurzający lub substancję psychotropową,
c) leku recepturowego zawierającego w składzie środek odurzający lub substancję psychotropową,
– odpłatność leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego oznaczoną następująco:
a) B – dla leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego bezpłatnie,
b) R – dla leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego za odpłatnością ryczałtową,
c) 30 proc. – dla leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego za odpłatnością 30 proc. limitu finansowania,
d) 50 proc. – dla leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego za odpłatnością 50 proc. limitu finansowania,
e) 100 proc. – dla leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego za pełną odpłatnością.
Na recepcie, poza danymi dotyczącymi przepisanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych, można dodatkowo zamieścić:
– polecenie pilnej realizacji, przez zamieszczenie adnotacji „Cito” lub innej, równoznacznej,
– zastrzeżenie o konieczności wydania pacjentowi wyłącznie określonego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego, przez zamieszczenie adnotacji „nie zamieniać” lub „NZ”, przy pozycji leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego, którego dotyczy.
Ilość leku, leku recepturowego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego określa się cyframi arabskimi przez podanie liczby opakowań oraz wielkości opakowania jednostkowego lub łącznej liczby jednostek dawkowania.
Ilość surowca farmaceutycznego przeznaczonego do sporządzenia leku recepturowego określa się cyframi arabskimi, wagowo, w systemie metrycznym lub wykorzystując jednostki międzynarodowe, z tym że ilość surowca:
– płynnego można podawać w kroplach lub jednostkach objętości,
– będącego środkiem obojętnym, przeznaczonym do nadania odpowiedniej postaci leku, można oznaczać wyrazami „ilość odpowiednia”, „quantum satis” lub „q.s.”.
Osoba uprawniona może przepisać dla jednego pacjenta jednorazowo maksymalnie:
1) bez podawania na recepcie sposobu dawkowania (z zastrzeżeniem lit. b i c):
a. dwa najmniejsze opakowania leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego określone:
– w wykazach refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych – w przypadku recept na refundowane leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne, wymienione w tych wykazach,
– dla leku gotowego, dopuszczonego do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – w przypadku recept na leki niepodlegające refundacji albo recept na leki refundowane niewymienione w wykazie leków refundowanych,
b. 100 sztuk strzykawek do insuliny wraz z igłami,
c. 100 sztuk pasków diagnostycznych,
d. ilość doustnego środka antykoncepcyjnego niezbędną do sześciomiesięcznego stosowania,
2) podając na recepcie sposób dawkowania – ilość leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego niezbędną pacjentowi do maksymalnie 90-dniowego stosowania wyliczonego na podstawie określonego na recepcie sposobu dawkowania.
Na jednej recepcie można przepisać pojedynczą ilość leku recepturowego.
Osoba uprawniona może wystawić do trzech recept na następujące po sobie okresy stosowania nieprzekraczające łącznie 90 dni stosowania.
Wzór recepty określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.
Wymiary recepty będącej przedmiotem refundacji nie mogą być mniejsze niż 200 mm długości i 90 mm szerokości, a przed danymi dotyczącymi przepisanych leków musi wystąpić adnotacja „Rp”.
Oddział wojewódzki NFZ na wniosek osoby uprawnionej albo świadczeniodawcy przydziela im zakresy liczb będących unikalnymi numerami identyfikującymi recepty.
Po uzyskaniu wspomnianych zakresów liczb osoby uprawnione albo świadczeniodawcy zaopatrują się w druki recept we własnym zakresie. Możliwy jest również wydruk recepty w trakcie jej wystawiania.
W przypadku leków posiadających kategorię dostępności „Rpw” recepta wystawiana jest na druku w kolorze różowym. Druki tych recept są drukami ścisłego zarachowania. Wymienione recepty są wystawiane z kopią, która pozostaje u osoby uprawnionej.
Na jednej recepcie można przepisać do pięciu leków gotowych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych albo jeden lek recepturowy.
Kontrola wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne obejmuje badanie i ocenę prawidłowości działań osób uprawnionych, w szczególności zgodność danych zamieszczonych na receptach z prowadzoną dokumentacją medyczną, prawidłowość i zasadność wystawienia recepty oraz zgodność jej wystawienia z przepisami.
Jeżeli z danych zamieszczonych na recepcie, wystawionej przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, osoba wydająca nie może jednoznacznie określić odpłatności zgodnie z przepisami ustawy o refundacji, a osoba uprawniona wstawiła na recepcie w części choroby przewlekłe znak „P” zgodnie z dotychczasowymi zasadami, osoba wydająca pobiera najniższą odpłatność przewidzianą dla leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego.
Dopuszcza się stosowanie druków recept zgodnych z dotychczasowym wzorem, jednak nie dłużej niż do 30 czerwca 2012 r., z wyłączeniem możliwości wskazania na takiej recepcie w części choroby przewlekłe znaku „P” z uwzględnieniem konieczności uzupełnienia recepty o odpłatność.

8 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 5 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu kierowania i kwalifikowania pacjentów do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 14.

10 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 30 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 24.

13 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 40.
Załącznik do rozporządzenia określa wykaz rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności.

16 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 2 stycznia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie komisji lekarskich orzekających o stopniu zdolności do czynnej służby wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 50.
W skład powiatowej komisji lekarskiej wchodzi jeden lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu lekarza i co najmniej I stopień specjalizacji w dziedzinie chirurgii ogólnej lub I stopień specjalizacji w dziedzinie chorób wewnętrznych, będący jednocześnie przewodniczącym tej komisji, sekretarz oraz jeden pracownik średniego personelu medycznego wyznaczony do tej komisji.
W przypadku braku możliwości wyznaczenia do składu powiatowej komisji lekarskiej lekarza posiadającego specjalizacje, o których mowa w ust. 1, wyznacza się innego lekarza, uwzględniając w pierwszej kolejności lekarzy posiadających specjalizację lub tytuł specjalisty w pokrewnej dziedzinie medycyny.
W skład wojewódzkiej komisji lekarskiej wchodzi dwóch lekarzy posiadających prawo wykonywania zawodu lekarza i tytuł specjalisty w podstawowej dziedzinie medycyny (w tym chorób wewnętrznych lub chirurgii ogólnej), spośród których wojewoda wyznacza przewodniczącego tej komisji, oraz sekretarz.
Do zadań lekarza – członka wojewódzkiej komisji lekarskiej należy:
1) badanie stanu zdrowia osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej,
2) występowanie, w uzasadnionych przypadkach, z wnioskami o skierowanie osób na badania specjalistyczne, w tym psychologiczne, lub na obserwację szpitalną,
3) prowadzenie księgi orzeczeń lekarskich,
4) promowanie wśród tych osób zdrowia i honorowego krwiodawstwa.
Lekarz wchodzący w skład wojewódzkiej komisji lekarskiej występuje do przewodniczącego tej komisji lekarskiej z wnioskiem o skierowanie osoby na badania specjalistyczne, w tym psychologiczne lub na obserwację szpitalną, w przypadku gdy po przeprowadzeniu badań oraz oceny stanu zdrowia tej osoby nie może ustalić jej zdolności do czynnej służby wojskowej.

24 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 5 stycznia 2012 r. w sprawie służby medycyny pracy, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 53.
Zadania odpowiednie do zadań służby medycyny pracy wykonują jednostki organizacyjne podmiotów leczniczych utworzonych i nadzorowanych przez ministra spraw wewnętrznych.
Jednostkami organizacyjnymi są:
1) poradnie badań profilaktycznych, które są jednostkami podstawowymi,
2) poradnie medycyny pracy, które wykonują zadania określone w ustawie z 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy dla wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy.
Do wykonywania zadań służby medycyny pracy uprawnieni są m.in.:
1) lekarze, którzy posiadają specjalizację w jednej z następujących dziedzin: medycyna pracy, medycyna przemysłowa, medycyna morska i tropikalna, medycyna kolejowa, medycyna transportu, medycyna lotnicza lub higiena pracy,
2) lekarze, którzy byli zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej sześciu lat jako:
a) lekarze poradni medycyny pracy lub poradni dla młodocianych, działających w przemysłowych zakładach opieki zdrowotnej,
b) lekarze zakładowi w zakładach opieki zdrowotnej, którzy sprawowali opiekę wyłącznie nad pracownikami tych zakładów
– i ukończyli kurs doskonalący organizowany przez instytut badawczy w dziedzinie medycyny pracy lub ośrodek wyznaczony przez tę jednostkę,
3) lekarze, którzy pełnili służbę lub byli zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej trzy lata jako lekarze w podmiotach leczniczych utworzonych przez MSW i sprawowali opiekę nad osobami zatrudnionymi lub pozostającymi w stosunku służbowym w podległych MSW lub nadzorowanych przez nie zakładach pracy i innych jednostkach organizacyjnych,
– zatrudnieni w jednostkach służby medycyny pracy.
Kierownik poradni medycyny pracy powinien posiadać specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny pracy lub medycyny transportu oraz odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa.
Badania profilaktyczne funkcjonariuszy i pracowników narażonych na działanie promieniowania jonizującego mogą przeprowadzać lekarze, o których mowa wyżej, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia w instytucie badawczym w dziedzinie medycyny pracy.
Badania profilaktyczne funkcjonariuszy pełniących służbę i pracowników wykonujących pracę w warunkach tropikalnych, morskich i podwodnych oraz funkcjonariuszy i pracowników wyjeżdżających do służby lub pracy albo powracających ze służby lub pracy w warunkach tropikalnych mogą przeprowadzać lekarze, o których mowa wyżej, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia w Międzywydziałowym Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego lub Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej Wojskowego Instytutu Medycznego.

24 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 5 stycznia 2012 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 52.

25 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra skarbu państwa z 22 grudnia 2011 r. w sprawie określenia wzoru kwestionariusza samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej przeznaczonego do przekształcenia w spółkę kapitałową oraz wykazu dokumentów niezbędnych do sporządzenia aktu przekształcenia, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 26.

28 stycznia 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra skarbu państwa z 22 grudnia 2011 r. w sprawie określenia ramowego wzoru aktu przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 44.

3 lutego 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra obrony narodowej z 4 stycznia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie postępowania w razie wypadku lub ujawnienia choroby, pozostających w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 72.

4 lutego 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 5 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu postępowania ze środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi, ich preparatami, prekursorami kategorii 1 oraz środkami zastępczymi gromadzonymi w celach naukowych przez jednostki naukowe prowadzące badania nad problematyką narkomanii, opublikowane DzU z 2012 r., poz. 73.

4 lutego 2012 r. weszło w życie rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 16 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu przeprowadzania badań na obecność alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie skazanego lub sprawcy oddanego pod dozór lub zobowiązanego do powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania środków odurzających lub substancji psychotropowych, ich dokumentowania oraz weryfikacji, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 104.

6 lutego 2012 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 2 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania dodatkowego wynagrodzenia osób wchodzących w skład komisji lekarskich oraz pracowników średniego personelu medycznego wyznaczonych do powiatowych komisji lekarskich orzekających o stopniu zdolności do czynnej służby wojskowej osób stawiających się do kwalifikacji wojskowej, opublikowane w DzU z 2012 r., poz. 51.
Osobom wchodzącym w skład komisji lekarskich przysługuje dodatkowe wynagrodzenie obliczone jako iloczyn:
1) dla przewodniczącego komisji lekarskiej – kwoty ustalanej corocznie przez wojewodów, nie mniejszej niż 180 zł i nie większej niż 200 zł, oraz liczby posiedzeń, którym przewodniczył,
2) dla lekarza – członka wojewódzkiej komisji lekarskiej – kwoty ustalanej corocznie przez wojewodów, nie mniejszej niż 130 zł i nie większej niż 150 zł, oraz liczby posiedzeń, w których uczestniczył.

9 lutego 2012 r. weszła w życie ustawa z 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w DzU z 2012 r., poz. 95.
W art. 48 uchyla się ust. 8, który stanowił, że osoba uprawniona jest obowiązana do zwrotu NFZ kwoty stanowiącej równowartość kwoty nienależnej refundacji wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia dokonania refundacji, w przypadku:
1) wypisania recepty nieuzasadnionej udokumentowanymi względami medycznymi,
2) wypisania recepty niezgodnej z uprawnieniami świadczeniobiorcy,
3) wypisania recepty niezgodnie ze wskazaniami zawartymi w obwieszczeniach, zawierających wykazy leków refundowanych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.
Uchyla się również ust. 9, który stanowił, że przepisu ust. 8 nie stosuje się w przypadku, w którym recepta lub dokument poświadczający prawo do świadczeń opieki zdrowotnej zostały sfałszowane przez świadczeniobiorcę lub osobę trzecią.
Ponadto, zgodnie z ust. 10, NFZ rozwiązuje umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku:
1) uniemożliwiania czynności kontrolnych,
2) niewykonania w terminie zaleceń pokontrolnych.
Jeżeli jest to niezbędne dla ratowania życia i zdrowia świadczeniobiorców, w przypadku braku innych możliwych do zastosowania w danym stanie klinicznym procedur medycznych finansowanych ze środków publicznych, minister zdrowia, po zasięgnięciu stosownych opinii, może wydać z urzędu decyzję administracyjną o objęciu refundacją leku przy danych klinicznych, w zakresie wskazań do stosowania lub dawkowania lub sposobu podawania odmiennych niż określone w Charakterystyce Produktu Leczniczego w rozumieniu ustawy z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne.
Lekarz może wystawiać recepty na leki osobom szczególnie uprawnionym, o których mowa w art. 43-46 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.), na zasadach określonych w tej ustawie oraz w ustawie z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Lekarz jest obowiązany do odnotowania uprawnień tych osób na recepcie w sposób określony w przepisach rozporządzenia w sprawie recept lekarskich.
W przypadku wystawiania recept na refundowane leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne określone w wykazach lekarz jest obowiązany do odnotowania na recepcie, w sposób określony w przepisach rozporządzenia w sprawie recept lekarskich, odpłatności, jeżeli lek, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny występuje w tych wykazach w co najmniej dwóch odpłatnościach, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.
Postępowań w związku z naruszeniem art. 48 ust. 8 przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy nie wszczyna się, a wszczęte umarza.
Rozporządzenie ministra zdrowia z 23 grudnia 2011 r. w sprawie recept lekarskich zachowuje moc do dnia wejścia w życie nowego aktu wykonawczego, jednak nie dłużej niż przez okres miesiąca od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza