13 kwietnia 2017

Bez znieczulenia

Marek Balicki

8 maja w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbędzie się I Kongres Zdrowia Psychicznego. Wezmą w nim udział zarówno profesjonaliści, jak i osoby korzystające z pomocy psychiatrycznej oraz ich rodziny. To bezprecedensowe wydarzenie jest reakcją na dramatyczny stan psychiatrycznej opieki zdrowotnej w Polsce i ciągłe odkładanie przeprowadzenia jej systemowej reformy. Pacjenci są nadal leczeni w warunkach urągających ludzkiej godności, a w wielu miejscach kraju właściwa pomoc nie jest dostępna. Kongres ma na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na ten problem i zobligowanie władz do konkretnych działań. Patronat honorowy nad kongresem objął prezydent Andrzej Duda, a inicjatywę od początku wspiera rzecznik praw obywatelskich. W organizacji wielkiego spotkania pomagają też władze Warszawy. Nadzieję na zmianę w psychiatrii obudził przyjęty w 2010 r. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011–2015. Poprzedziło go prawie jednomyślne przyjęcie przez Sejm w 2008 r. nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, która dała programowi umocowanie prawne. Głównym jego celem była reforma psychiatrii polegająca na odejściu od tzw. modelu azylowego, opartego na dużych szpitalach psychiatrycznych, na rzecz opieki środowiskowej, realizowanej przez lokalne (powiatowe, miejskie, dzielnicowe) centra zdrowia psychicznego. Centra, przewidziane na 50–200 tys. mieszkańców, powinny oferować skoordynowaną opiekę ambulatoryjną, domową, dzienną i całodobową. Wiadomo było, że kluczowe znaczenie będzie miał sposób finansowania opieki. Doświadczenia innych krajów dowodzą, że model środowiskowy sprawdza się, jeśli lokalne centrum otrzymuje określoną roczną „stawkę na mieszkańca” objętego opieką obszaru, np. powiatu lub miasta, a nie w zależności od liczby wykonanych usług, jak jest obecnie. Niestety, realizacja programu zakończyła się fiaskiem. Taką ocenę potwierdziła na początku tego roku Najwyższa Izba Kontroli. Z jej raportu wynika, że wyznaczonych na lata 2011–2015 celów i przewidzianych zadań nie zrealizowała ani administracja rządowa, ani samorządowa. Nie udało się podnieść jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich. Nie poprawiła się dostępność opieki psychiatrycznej. Na psychiatrię przeznaczamy zaledwie 3,4 proc. wydatków NFZ (bez leków), podczas gdy średnia europejska wynosi 5 proc. Aż 70 proc. środków wydawanych jest na leczenie szpitalne, a tylko 30 proc. na pozostałe formy opieki, tymczasem proporcje powinny być odwrotne. Przyczyn porażki programu jest wiele, ale z pewnością decydujący był brak woli politycznej przeprowadzenia zmian. I o tę wolę kongres będzie się teraz dopominał. Na zakończenie trzeba podkreślić, że to inicjatywa w pełni społeczna, finansowana ze składek osób wspierających i crowdfundingu. Działa strona internetowa www.kongreszp.pl. Ciężar organizacji dźwiga warszawska Fundacja eF Kropka. Obrady mają zakończyć się przyjęciem manifestu i marszem uczestników pod Ministerstwo Zdrowia. Będzie to „Marsz o godność

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza