7 marca 2018

Szwedagon – Złota Pagoda

Ciekawe miejsca

Jacek Walczak

W micie znanym ze starych źródeł syngaleskich i lankijskich pojawiają się bracia Tapus i Palika. Pewnego razu bracia dotarli do lasu Kiripalu, gdzie Budda Goutama oddawał się medytacji. Przywieźli 500 wozów rozmaitych darów. Wręczając je Buddzie, poprosili w zamian o relikwie. Budda wyrwał z głowy osiem włosów i dał je im. Tapus i Palika przekazali relikwie do skromnej stupy w wiosce Dagon (dzisiaj świątynia Szwedagon w dawnej stolicy Birmy Rangunie).

Republikę Związku Mjanmy (wcześniej kraj zwany Birmą) tworzą oficjalnie 129 narody. Najliczniejsi, bo stanowią blisko 70 proc. z niemal 60 mln obywateli, są Birmańczycy. Nieliczny (2 proc. ludności kraju) lud Mon jako pierwszy przyniósł na tę ziemię cywilizację, kulturę, a przede wszystkim buddyzm. Monowie właśnie zawiadywali wzgórzem Dagon, gdzie umieszczono pierwsze relikwie Buddy. Założyli miasta Thaton, Martabam, Pegu i nie mniej ważne Lopburi, Nakhom Phatom, U Thong w Syjamie (dzisiejszej Tajlandii). Ich język pali rozprzestrzenił się w południowo-wschodniej Azji, zapisano w nim najstarszą wersję tripitaki, tzw. kodeksu palijskiego, a także wszystkie zasady klasycznej odmiany buddyzmu therawada. Władca pierwszego birmańskiego imperium, król Anawrahta, wykorzystał w XI w. therawadę jako spoiwo nowej dynastii. W XVII w. założyciele ostatniej dynastii birmańskiej Konbuaug doprowadzili do definitywnego kresu królestwa Monów. Wkrótce przybyli Anglicy i zaprowadzili nowe porządki.

Opierając się na mitycznej historii, Birmańczycy oceniają wiek świątyni w Szwedagon na 2600 lat. To dość swobodny szacunek, badania archeologiczne pozwalają stwierdzić, że pierwszą stupę zbudowano między VI a X w. Liczne z czasem świątynie (zedi) były wielokrotnie niszczone przez trzęsienia ziemi, rzadziej odbudowywane. Największa stupa zyskała niespotykanie bogaty wystrój w połowie XV w., kiedy królowa Shin Sawbu przeznaczyła na zdobienia złoto, którego ciężar był równy wadze jej ciała. Następni władcy także byli hojni. Dziś trudno określić ilość użytego kruszcu (można by ją mierzyć w tonach). Co kilka lat większość powierzchni jest pokrywana nową warstwą złota. Cały kompleks zajmuje 46 ha, a blisko stumetrowej wysokości centralna budowla jest widoczna w dzień i w nocy praktycznie z każdego miejsca Rangunu. Jej kopułę wieńczy hti, rodzaj parasola inkrustowanego 5448 diamentami i 2317 rubinami, a szczyt iglicy zdobi 76-karatowe diamentowe oko. Dookoła stoją 64 mniejsze stupy i liczne posągi słoni, lwów, węży i istot mitycznych.

Po pierwszej wojnie angielsko-birmańskiej w 1824 r. angielscy żołnierze przez dwa lata stacjonowali w Szwedagon, po drugiej wojnie, w 1852 r. – 77 lat. Po odzyskaniu przez Birmę niepodległości wojskowa dyktatura przez kilka dekad odcisnęła swoje piętno na wielu dziedzinach życia, ale święte miejsca zachowały specjalny status. Po trzęsieniach ziemi były pieczołowicie odbudowywane. W ostatnich latach świątynia Szwedagon stała się także miejscem aktywności politycznej. Do historii przeszło przemówienie noblistki Aung San Suu Kyi wygłoszone tam w 1988 r. do wielomilionowego tłumu. A w 2007 r. wojskowa junta krwawo rozprawiła się z protestem buddyjskich mnichów.

W Birmie wszędzie zaskakują niezliczone złocone stupy. W całym kraju bogactwo otacza bezgraniczną biedę. Złota ziemia ciągle rodzi łzy. 

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza