30 października 2019

E-recepty zmiany

mec. Adam Twarowski

dr n. praw. Janusz Jaroszyński

7 września 2019 r. weszła w życie ustawa z 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem rozwiązań w obszarze e-zdrowia (DzU z 2019 r., poz. 1590), która wprowadziła wiele zmian związanych z wykonywaniem zawodów medycznych, w szczególności w zakresie wystawiania recept.

Najważniejsze są zmiany:

1) w ustawie o wykonywaniu zawodu lekarza i lekarza dentysty polegające na umożliwieniu lekarzom i lekarzom dentystom udzielania upoważnień asystentom medycznym do wystawiania w ich imieniu e-recept i e-skierowań na wzór rozwiązania w zakresie zwolnień lekarskich,

2) w zakresie wystawiania recept, w tym elektronicznych oraz recept 75+,

3) w zakresie prowadzenia list oczekujących.

Upoważnienie do wystawiania e-recept i e-skierowań przez asystentów medycznych

Lekarz oraz lekarz dentysta mogą udzielić upoważnienia do wystawiania recept lub skierowań w swym imieniu osobie wykonującej:

1) zawód medyczny, o której mowa w przepisach ustawy o działalności leczniczej, a więc m.in. pielęgniarce, położnej, fizjoterapeucie, ratownikowi medycznemu,

2) czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, a także czynności związane z utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewnieniem bezpieczeństwa tego systemu, na podstawie upoważnienia administratora danych, o których mowa w przepisach ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta, np. asystentce stomatologicznej, rejestratorce medycznej.

Udzielenie upoważnienia następuje za pośrednictwem systemu informatycznego – Rejestru Asystentów Medycznych, prowadzonego przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Trzeba zalogować się do Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą i pobrać „uprawnienia RAM” oraz założyć odpowiednie konto.

Należy pamiętać, że to lekarz decyduje o treści recepty i skierowania przez dokonanie wpisu w dokumentacji medycznej, natomiast asystent medyczny wystawia receptę lub skierowanie na podstawie decyzji lekarza i powinny być one zgodne z wpisem w dokumentacji medycznej.

Osoby upoważnione do wystawiania recept i skierowań mogą być dopuszczone do przetwarzania danych osobowych zawartych w tych dokumentach po wydaniu im przez podmiot wykonujący działalność leczniczą upoważnienia. Nie ma możliwości udzielenia upoważnienia z ograniczeniami, zatem asystent medyczny będzie uprawniony do wystawiania wszystkich kategorii recept (również Rpw), a także wszystkich rodzajów skierowań, do wystawiania których uprawniony będzie dany lekarz.

Upoważnienie do wystawiania recept lub skierowań może być udzielone na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Po upływie tego okresu można udzielić kolejnych upoważnień na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Upoważnienie może być w każdym momencie cofnięte przez lekarza lub podmiot wykonujący działalność leczniczą. Cofnięcie upoważnienia do wystawiania recept lub skierowań przez podmiot wykonujący działalność leczniczą następuje po uzgodnieniu z lekarzem. Upoważnienie obowiązuje od dnia udzielenia do dnia cofnięcia lub wygaśnięcia.

Asystent medyczny może być obecny przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych i jest obowiązany do zachowania poufności wszelkich informacji oraz danych uzyskanych
w związku z wystawianiem recepty lub skierowania.

Zmiany w zakresie wystawiania e-recept

  1. Obowiązkowe jest wystawianie recept w postaci elektronicznej od 8 stycznia 2020 r. oraz wystawianie skierowań w postaci elektronicznej od 8 stycznia 2021 r.
  2. Lekarz, lekarz dentysta, felczer, starszy felczer mogą przepisać jednemu pacjentowi jednorazowo maksymalnie ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego niezbędną do 360-dniowego stosowania obliczonego na podstawie określonego na recepcie sposobu dawkowania. Na jednej recepcie w postaci papierowej ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego nie może przekraczać ilości niezbędnej do 120-dniowego stosowania.

Ponadto osoby te mogą wystawić do 12 recept w postaci papierowej na następujące po sobie okresy stosowania nieprzekraczające łącznie 360 dni.

Termin realizacji recepty nie może przekroczyć

– 30 dni od daty jej wystawienia albo naniesionej na recepcie daty realizacji „od dnia”, a w przypadku recepty w postaci elektronicznej – 365 dni,

– 30 dni od daty jej wystawienia dla recepty na środki odurzające, substancje psychotropowe, preparaty zawierające te środki lub substancje oraz prekursory kategorii 1.

Natomiast pielęgniarka i położna – w przypadku recepty w postaci elektronicznej – może przepisać jednemu pacjentowi jednorazowo maksymalnie ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego niezbędną do 180-dniowego stosowania obliczonego na podstawie określonego na recepcie dawkowania.

  1. Zmiany wprowadzono też w zakresie recepty elektronicznej. Polegają na tym, że:

po upływie 30 dni od daty wystawienia albo naniesionej na recepcie elektronicznej daty realizacji „od dnia” recepta jest realizowana z wyłączeniem dni stosowania, które już upłynęły, licząc je od daty wystawienia recepty albo naniesionej na niej daty realizacji „od dnia”,

jednorazowo pacjent może otrzymać maksymalnie ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego niezbędną do 180-dniowego stosowania obliczonego na podstawie określonego na recepcie sposobu dawkowania

– przy czym w przypadku produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego w opakowaniach, których wielkość uniemożliwia wydanie go w ilości niezbędnej do stosowania przez obliczony okres, dopuszcza się wydanie w ilości przekraczającej tę ilość, jednak nie więcej niż o jedno najmniejsze opakowanie.

  1. Kolejnym ułatwieniem dla lekarzy jest wprowadzenie rozwiązania polegającego na tym, że CSIOZ udostępni nieodpłatnie narzędzie informatyczne przeznaczone do określania odpłatności, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o refundacji, na recepcie w postaci elektronicznej. Minister zdrowia będzie zamieszczał w Biuletynie Informacji Publicznej dane pozwalające na utworzenie w systemie teleinformatycznym usługodawcy tego rozwiązania, a następnie jego aktualizowanie. W przypadku skorzystania przez lekarza lub pielęgniarkę ze wspomnianego narzędzia lekarz, pielęgniarka i świadczeniodawca nie będą ponosić odpowiedzialności za skutki błędnego działania owego narzędzia, polegającego na nieprawidłowym określeniu odpłatności w związku z rozbieżnością między danymi zawartymi w tym narzędziu a przepisami prawa, w szczególności z wykazami, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy o refundacji.
  2. Zmiany dotyczą też wystawiania recept „pro auctore” i „pro familia”.

Zniesione zostaje ograniczenie czasowe (do 31 grudnia 2025 r.) w zakresie wystawiania tych recept w postaci papierowej. Zatem po 31 grudnia 2025 r. nadal będzie istniała możliwość wystawiania tych recept w postaci papierowej.

  1. Niektóre zmiany wchodzą w życie później:

  od 1 grudnia 2019 r. obwieszczenia refundacyjne ministra zdrowia, zawierające wykazy refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, będą ogłaszane raz na dwa miesiące w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia co najmniej na siedem dni przed dniem, na który ustala się wykazy, co ułatwi dokonywanie aktualizacji list refundacyjnych;

  od 1 lipca 2020 r. – umożliwienie lekarzowi dokonywania wyboru między refundowanymi odpowiednikami w przypadku leków określonych w obwieszczeniu refundacyjnym wydawanym przez ministra zdrowia w ramach kategorii dostępności refundacyjnej określonej w art. 6 ust. 1 pkt. 1 lit. a ustawy o refundacji. W takim przypadku lekarz, wystawiając receptę, będzie mógł przyjąć jako zakres zarejestrowanych wskazań wskazania określone dla wszystkich odpowiedników refundowanych w ramach ww. kategorii dostępności refundacyjnej;

 od 1 stycznia 2021 r.:

– zniesione zostanie ograniczenie, że recepty „pro auctore” oraz „pro familia” będą wystawiane wyłącznie w formie papierowej, będzie możliwe ich wystawianie w formie papierowej albo elektronicznej,

– rozszerzona zostanie możliwość wystawiania recept „pro familia” na dodatkowe grupy osób: osoby pozostające we wspólnym pożyciu oraz krewnych lub powinowatych w linii prostej, a w linii bocznej do stopnia pokrewieństwa między dziećmi rodzeństwa osoby wystawiającej „recepta pro familia” (zamiast wstępnych, zstępnych i rodzeństwa) oraz dopuszczona będzie możliwość wystawiania tych recept w postaci papierowej i elektronicznej. Najwięcej wątpliwości będzie budzić określenie, kogo należy rozumieć przez osobę pozostającą we wspólnym pożyciu z osobą wystawiającą receptę „pro familia”. Pojęcie: „wspólne pożycie” ma charakter nieostry i nie zostało zdefiniowane w ustawie, zatem w praktyce może stanowić przedmiot sporu między lekarzami a podmiotami ich kontrolującymi. Z innych przepisów prawa oraz orzecznictwa wynika, że chodzi tutaj o osobę, którą łączy z osobą wystawiającą receptę szereg więzi (emocjonalne, fizyczne oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego), które mają charakter stały (muszą trwać przez jakiś czas). W praktyce chodzi więc o osoby pozostające w związkach nieformalnych (konkubinatach);

– następujące osoby: lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, położne, felczerzy, starsi felczerzy, fizjoterapeuci, farmaceuci, technicy farmaceutyczni oraz osoby wykonujące czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej, uzyskają dostęp do informacji o uprawnieniach dodatkowych oraz o posiadaniu orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Zmiany w zakresie wystawiania recept dla pacjentów, którzy ukończyli 75. rok życia

Podobnie jak w przypadku recept „pro familia” krąg osób uprawnionych do otrzymania takiej recepty rozszerzono o osoby pozostające we wspólnym pożyciu oraz krewnych lub powinowatych w linii prostej, a w linii bocznej do stopnia pokrewieństwa między dziećmi
rodzeństwa osoby wystawiającej „recepta pro familia”. Zmiana ta weszła w życie 7 września 2019 r.

Od 1 lipca 2020 r. poszerzona zostanie grupa osób uprawnionych do wystawiania tych recept – oprócz lekarzy i pielęgniarek POZ oraz lekarzy wystawiających recepty „pro familia”, prawo to uzyskają:

1) lekarz lub pielęgniarka udzielający świadczeń opieki zdrowotnej:

  1. a) w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub
  2. b) z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w ramach sieci szpitali oraz

2) lekarz udzielający świadczeń opieki zdrowotnej:

  1. a) w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia szpitalnego lub
  2. b) z zakresu leczenia szpitalnego w ramach sieci szpitali

– w związku z zakończeniem leczenia szpitalnego.

Osoby uprawnione do wystawiania recept na leki 75+ przed wystawieniem recepty będą obowiązane do dokonywania za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych weryfikacji ilości oraz rodzaju przepisanych świadczeniobiorcy leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych pod względem bezpieczeństwa oraz konieczności ich stosowania, biorąc pod uwagę recepty wystawione oraz zrealizowane dla tego świadczeniobiorcy.

Podsumowanie:

Do końca 2019 r. obowiązek zarejestrowania się w systemie informatycznym umożliwiającym realizację recept mają wszyscy wykonujący działalność leczniczą: zarówno placówki ochrony zdrowia, jak i lekarze.

Zgodnie z ustawą z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne od 8 stycznia 2020 r. wszystkie recepty będą wystawiane obowiązkowo w postaci elektronicznej. Dotyczy również recept pełnopłatnych (100 proc.). Wyjątkami (określonymi w art. 95b) są m.in.: recepty „pro auctore”, „pro familia”, transgraniczne, na leki z importu docelowego, dla osób o nieustalonej tożsamości oraz w sytuacji braku dostępu do platformy e-zdrowie (P1).

Podmiot leczniczy (właściciel, kierownik, osoba uprawniona do logowania się do konta podmiotu w Rejestrze Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą) składa wniosek o założenie konta w platformie e-zdrowie (P1) i generuje certyfikat przez RPWDL. Aby rozpocząć pracę z e-receptą, placówka musi oprogramowanie gabinetowe rozszerzyć o funkcję „e-recepty”.

Praktyki lekarskie posiadające system gabinetowy, podobnie jak placówki medyczne, składają wniosek o założenie konta na platformie e-zdrowie (P1), generują certyfikat przez RPWDL oraz rozszerzają oprogramowanie o funkcję „e-recepty”. 

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza