30 stycznia 2020

Pierwsze doby dziecka

Łukasz Durajski, przewodniczący Zespołu ds. Szczepień OIL w Warszawie

W gabinecie każdy pediatra chociaż raz usłyszał od rodziców pytanie: dlaczego nadal szczepimy przeciwko gruźlicy?

 Czy gruźlica jest groźna?

Przez wiele stuleci była główną przyczyną zgonów pacjentów. Najczęściej śmierć powodowały jej ostre postacie:

gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR)

serowate zapalenie płuc gruźlicze zapalenie mózgu.

Szczepienie przeciwko gruźlicy wykonujemy zgodnie z kalendarzem szczepień (PSO 2020) „przed wypisaniem dziecka z oddziału noworodkowego”.

Czy gruźlica jest częsta w Polsce?

W 2017 r. zapadalność na gruźlicę płuc u osób z dodatnim wynikiem badania bakterioskopowego plwociny wynosiła 6,4 na 100 tys. Roczne ryzyko zakażenia obliczone metodą Karola Stybli – 0,13 proc.; w latach 2013–2017 na gruźlicze ZOMR zachorowało dwoje dzieci (w 1. roku życia i w wieku 3 lat).

Zapadalność na gruźlicę we wszystkich postaciach w 2018 r. sięgnęła 14,3 na 100 tys. mieszkańców. W większości krajów Unii Europejskiej była niższa i wyniosła:

Niemcy – 5,3 Czechy – 4,8 Słowacja – 7,4.

Większa zapadalność niż w Polsce występuje w Rumunii (83,5), na Litwie, Łotwie i w Bułgarii.

Kiedy zrezygnujemy ze szczepień?

Gdy zapadalność na gruźlicę płuc z dodatnim wynikiem bakterioskopii plwociny wyniesie 5 na 100 tys. w trzech poprzedzających latach,

gdy liczba zachorowań na gruźlicze ZOMR u dzieci <5 lat spadnie do <1 przypadek na 10 mln osób z całej populacji w ciągu poprzednich pięciu lat,

gdy przeciętne roczne ryzyko zakażenia prątkiem gruźlicy wyniesie 0,1 proc.

PYTANIA OD PEDIATRÓW

Przypadek I. Podczas wizyty w gabinecie POZ rodziców z 10-dniowym noworodkiem lekarz stwierdził brak szczepień przeciwko gruźlicy i WZW B, bo rodzice nie wyrazili zgody. Zmienili jednak zdanie. Gdzie ich skierować z dzieckiem na wykonanie brakujących szczepień?

Pacjent obie szczepionki powinien otrzymać w przychodni lekarza POZ. Są bezpłatne i dostępne. Należy wyznaczyć wizytę szczepienną w najbliższym możliwym terminie, zgłosić zapotrzebowanie na szczepionki (zarówno przeciwko WZW B, jak i gruźlicy) w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Po zużyciu jednej dawki (z ampułki) resztę utylizujemy.
Nie ma powodu do kierowania pacjenta do punktu konsultacji szczepień.

Przypadek II. Do poradni POZ zgłosili się rodzice z 5-letnim pacjentem, który przyjechał z kraju, gdzie szczepienie przeciwko gruźlicy nie jest wykonywane. Czy i jak należy uzupełnić to szczepienie?

Szczepienie przeciwko gruźlicy obowiązkowo wykonujemy bezpłatnie u pacjentów do ukończenia 15. roku życia.

Przypadek III. Na wizytę umówiony jest pacjent 6-tygodniowy. Czy podczas tej wizyty można jednocześnie podać dziecku szczepionkę 6w1 (zgodnie z wyborem rodziców) oraz przeciwko gruźlicy?

Nie zaleca się łączenia szczepienia przeciwko BCG ze szczepionkami innymi niż WZW B. Nie ma badań potwierdzających bezpieczeństwo i skuteczność tego typu cyklu szczepień.

Czy infekcja wirusowym zapaleniem wątroby jest groźna?

U jednego na czterech zakażonych bezobjawowo zakażenie HBV trwające dłużej niż 6 miesięcy może przekształcić się w przewlekłe zapalenie wątroby, a następnie marskość wątroby i raka wątroby. Pierwsza dawka szczepienia podstawowego jest podawana w ciągu 24 godzin po urodzeniu (najlepiej w ciągu 12 godzin).

Powszechne szczepienia niemowląt przeciw WZW B prowadzone są w Polsce od 1996 r., co oznacza, że pokolenie obecnych 20-latków jest już uodpornione. Zbliżamy się więc powoli do momentu, kiedy będziemy mogli zrezygnować ze szczepień przeciw WZW B w pierwszej dobie życia i przesunąć je na okres niemowlęcy.

PYTANIA OD PEDIATRÓW

Przypadek I. Dziecko po urodzeniu zostało zaszczepione engeriksem. Rodzice chcą je teraz zaszczepić w cyklu 6w1 i pytają, czy to dobra decyzja, czy powinni wybrać 5w1 i kontynuować szczepienie engeriksem?

Mogą wybrać i realizować cykl 6w1.

Przypadek II. Jaki jest schemat WZW B dla wcześniaka z masą urodzeniową poniżej 2 kg?

Schemat 0-1-2-12 miesięcy. 

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza