3 czerwca 2021

Wokół epidemii COVID-19

Filip Niemczyk, adwokat

Od przeszło roku aktywność legislacyjna ministra zdrowia oraz Rady Ministrów w zakresie prawa medycznego koncentruje się wokół kwestii epidemii COVID-19. W ciągu ostatnich dwóch miesięcy oba organy wydały wiele rozporządzeń, które modyfikują dotychczas obowiązujące reguły reżimu sanitarnego i funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Omówię najważniejsze i najbardziej aktualne.

9 kwietnia 2021 r. wydane zostało rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badania kwalifikacyjne i szczepienia ochronne przeciwko COVID-19.1 Wskazano w nim, kto poza lekarzem może przeprowadzać badania kwalifikacyjne do wspomnianego szczepienia, a także kto może szczepić. Otóż badania ma prawo wykonywać lekarz dentysta, pielęgniarka, położna, felczer, ratownik medyczny i higienistka szkolna, a nadto fizjoterapeuta, farmaceuta i diagnosta laboratoryjny, którzy ukończyli szkolenie teoretyczne na platformie e-learningowej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. Badanie kwalifikacyjne może wykonać również osoba, która kształci się na piątym albo szóstym roku studiów na kierunku lekarskim lub na trzecim roku studiów I stopnia na kierunku pielęgniarstwo i uzyskała dokument potwierdzający posiadanie umiejętności kwalifikowania do szczepień, wydany przez uczelnię prowadzącą to kształcenie, oraz przeprowadza badanie kwalifikacyjne pod nadzorem osób wymienionych wcześniej. Zgodnie z omawianym rozporządzeniem, fizjoterapeuci, farmaceuci, higienistki szkolne i diagności  laboratoryjni są upoważnieni do wykonywania szczepień przeciwko COVID-19, jeżeli uzyskali dokument potwierdzający ukończenie szkolenia teoretycznego i praktycznego.

5 maja 2021 r. wydane zostało rozporządzenie ministra zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie metody zapobiegania COVID-19.2 W akcie tym rozszerzono względem dotychczas obowiązującego rozporządzenia3 listę miejsc, gdzie wykonywane są szczepienia przeciw COVID-19. Poza gabinetami diagnostyczno-zabiegowymi, pomieszczeniami spełniającymi określone przepisami wymagania higieniczno-sanitarne i miejscami pobytu osobób podlegających szczepieniu, których stan zdrowia uniemożliwia samodzielne dotarcie do gabinetu, mogą być nimi również szpitale psychiatryczne dla osób tam przebywających i jednostki penitencjarne dla osadzonych. W uzasadnieniu nowej regulacji4 wskazano, że w zakładach karnych i aresztach śledczych przebywa około 70 tys. osób, a organizacja konwoju do punktu szczepień dla każdej osadzonej osoby jest nieracjonalna i nieefektywna. Może również wzbudzać kontrowersje ze względu na dowożenie grup osadzonych do publicznych podmiotów leczniczych oraz konieczność udzielania im świadczeń poza kolejnością. W szpitalach psychiatrycznych istnieje natomiast możliwość zorganizowania szczepienia przez wyjazdowy zespół lub zakwalifikowania szpitala jako punktu szczepień tylko dla pacjentów w nim przebywających. Liczba takich pacjentów wynosić może 15–20 tys.

6 maja 2021 r. wydane zostało obszerne rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.5 10 maja 2021 r. wydane zostało rozporządzenie,6 mocą którego wprowadzono pewne modyfikacje. We wspomnianych aktach zaproponowano harmonogram luzowania obostrzeń epidemicznych. Zrezygnowano także z regionalizacji, wprowadzając jednolite zasady bezpieczeństwa na terenie całego kraju. 8 maja otwarto obiekty sportowe na świeżym powietrzu z zachowaniem limitu 50 osób. W reżimie sanitarnym udostępniono galerie sztuki i muzea, z limitem 1 osoby na 15 mkw. Klienci wrócili do galerii handlowych i sklepów budowlanych, a goście mogą korzystać z usług hoteli (przy 50-proc. obłożeniu).

15 maja 2021 r. zniesiony został obowiązek noszenia maseczek na świeżym powietrzu. Bez zmian pozostaje jednak nakaz zakrywania nosa i ust za pomocą maseczki w pomieszczeniach zamkniętych, m.in.: w transporcie zbiorowym, sklepach, kościołach, kinach i teatrach. Zaczęła działać gastronomia zewnętrzna (na świeżym powietrzu), a odstęp między stolikami musi wynosić co najmniej 1,5 m. Kina, teatry, opery, filharmonie na świeżym powietrzu mogą funkcjonować z maksymalnie 50-proc. obłożeniem. Zajęcia w domach i ośrodkach kultury oraz świetlicach, a także działalność edukacyjna i animacyjna organizowana przez instytucje kultury na otwartym powietrzu mogą być prowadzone z zachowaniem reżimu sanitarnego. Wprowadzona została nauka hybrydowa dla uczniów klas 4–8 szkół podstawowych i klas 1–4 szkół średnich. Obiekty sportowe na świeżym powietrzu są dostępne dla maksymalnie 25 proc. publiczności, a zajęcia i zawody sportowe poza obiektami sportowymi odbywać się mogą z limitem 150 osób.

Od 21 maja 2021 r. działalność rozpoczęły kina, teatry, opery, filharmonie przy obłożeniu 50-proc. i reżimie sanitarnym, polegającym m.in. na zachowaniu dystansu, nakazie dezynfekcji rąk, noszenia maseczki, zakazie spożywania napojów i posiłków. Dozwolona została również działalność domów i ośrodków kultury, świetlic, działalność edukacyjna i animacyjna prowadzona przez instytucje kultury w pomieszczeniach.

Od 28 maja 2021 r. dozwolona jest działalność gastronomiczna wewnętrzna przy maksymalnie 50 proc. obłożenia lokalu i dystansie między stolikami. Można organizować imprezy okolicznościowe dla maksymalnie 50 osób, przy czym do limitu nie są wliczane osoby w pełni zaszczepione przeciw COVID-19. Otwarte zostały kryte obiekty sportowe i baseny przy 50-proc. obłożeniu, a w zajęciach i zawodach poza obiektami sportowymi ma prawo wziąć udział 250 osób. Otwarto także siłownie, kluby fitness, solaria z zastrzeżeniem limitu: 1 osoba na 15 mkw. Od 29 maja wszyscy uczniowie szkół podstawowych i średnich uczą się stacjonarnie, z zachowaniem reżimu sanitarnego polegającego na wietrzeniu sal na przerwach i dezynfekcji placówek w weekendy.

Warto odnotować, że 24 marca 2021 r. opublikowany został Komunikat Rady Medycznej ds. COVID-19 przy Prezesie Rady Ministrów sygnowany przez prof. Andrzeja Horbana,7 w którym podzielono pacjentów z COVID-19 w zakresie, w jakim powinni być zwalniani z izolacji po przebyciu zakażenia. W grupie pierwszej znaleźli się pacjenci bezobjawowi, bez obniżonej odporności, którzy po 10 dniach od pozytywnego wyniku testu mogą być zwolnieni z izolacji. W grupie drugiej są pacjenci objawowi, bez obniżonej odporności, którzy mogą być zwolnieni po co najmniej 10 dniach od pojawienia się objawów oraz co najmniej 24 godzinach bez gorączki i bez przyjmowania leków przeciwgorączkowych, z poprawą kliniczną. Trzecia grupa to pacjenci z głębokim deficytem odporności, którzy powinni być zwolnieni po co najmniej 20 dniach od wystąpienia objawów. Mimo medycznej zasadności zaleceń dziwi nieco rozbieżność między nimi a tym, czego w zakresie zwolnienia z izolacji wymaga rozporządzenie ministra zdrowia z 25 lutego 2021 r. w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego.8 Ogłaszanie kolejnych regulacji dotyczących stanu epidemii zazwyczaj ma miejsce tuż przed ich wejściem w życie i podczas konferencji prasowych. Dodatkowe źródło rządowych zaleceń potęguje niestety informacyjny chaos.

Aktem prawnym, który nie dotyczy bezpośrednio stanu epidemii, a o którym warto wspomnieć, jest Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 marca 2021 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025,9 wydane na podstawie ustawy o zdrowiu publicznym.10 Strategicznym celem programu jest zwiększenie liczby lat przeżytych przez Polaków w zdrowiu dzięki profilaktyce i promowaniu postaw prozdrowotnych. Przy realizacji programu będą brane pod uwagę skutki COVID-19. Autorzy aktu zauważają, że choroba ta przyczyniła się do największego kryzysu zdrowotnego w Polsce po zakończeniu II wojny światowej. Nakłada się na epidemię chorób cywilizacyjnych, takich jak nadwaga i uzależnienia oraz problemy zdrowia psychicznego. Program ma być realizowany przez profilaktykę w kluczowych obszarach, polegającą m.in. na prowadzeniu ogólnopolskiej edukacji żywieniowej, promocji aktywności fizycznej, pracy nad systemem przyjaznego etykietowania żywności, profilaktyce uzależnień, promocji zdrowia psychicznego, w tym kompleksowych badań stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa i jego uwarunkowań, działaniach edukacyjnych dotyczących wpływu środowiska życia na zdrowie, monitorowaniu zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych w miejscu pracy, kreowaniu postaw prozdrowotnych oddziałujących na zdrowie prokreacyjne oraz podnoszeniu kompetencji kadr medycznych w zakresie zdrowia prokreacyjnego itd. Program ma być realizowany we współpracy wielu instytucji administracji centralnej, a na jego wdrożenie w latach 2021–2025 przeznaczono około 140 mln zł.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza