2 lipca 2021

Psychiatria Środowiskowa

Marek Balicki

Na początku czerwca odbył się w Warszawie III Kongres Zdrowia Psychicznego. Było to jedno z pierwszych tego typu spotkań po poluzowaniu antycovidowych obostrzeń związanych z trzecią falą. W amfiteatrze na warszawskiej Woli zgromadziło się blisko 500 uczestników kongresu, a kilkakrotnie więcej obserwowało jego przebieg za pośrednictwem Internetu. Kongres odbywa się co dwa lata, uczestniczą w nim zarówno profesjonaliści opieki psychiatrycznej i pomocy społecznej, jak i osoby z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego oraz ich bliscy. Jego celem jest działanie na rzecz nowoczesnej i dostępnej opieki psychiatrycznej w lokalnej społeczności. Nie tylko zapewnia prowadzenie dyskusji, ale także jest sposobem wywierania nacisku na władze.

Temat tegorocznego kongresu: „Od instytucji do środowiska – dostępność i szacunek”, dobrze odzwierciedlał jego przebieg. Motywem przewodnim dyskusji były zmiany w opiece psychiatrycznej mające na celu wprowadzenie modelu środowiskowego. Debatowano o problemach psychiatrii dorosłych, młodzieży i dzieci. W wypowiedziach uczestników przewijał się niepokój o dalszy przebieg i tempo reform. Sygnały płynące z instytucji odpowiadających za ochronę zdrowia są bowiem niejednoznaczne, zwłaszcza w odniesieniu do psychiatrii dorosłych. Z jednej strony przedstawiciele władz przy każdej okazji deklarują poparcie dla rozpoczętych zmian, m.in. dla pilotażu centrów zdrowia psychicznego, z drugiej słyszymy o możliwych zmianach w sposobie i wysokości finansowania centrów. Wiemy, że diabeł tkwi w szczegółach. Nawet pozornie niewielkie korekty niespójne z całościową koncepcją mogą obrócić wniwecz dotychczasowe wysiłki budowania w Polsce psychiatrii środowiskowej. Ciągle nie znamy też terminu objęcia całego kraju siecią centrów zdrowia psychicznego. Z dotychczasowego tempa wynikałoby, że potrzeba na to 30 lat.

Przy okazji kongresu po raz pierwszy przedstawiono polskie tłumaczenie europejskiego dokumentu „Konsensus w sprawie podstawowych zasad środowiskowej ochrony zdrowia psychicznego” (do pobrania w wersji elektronicznej na stronie czp.org.pl). Został opracowany w 2017 r. z inicjatywy europejskiej sieci placówek opieki psychiatrycznej EUCOMS przez zespół reprezentujący badaczy, usługodawców i użytkowników. Kluczowe elementy opieki środowiskowej zostały przedstawione z sześciu perspektyw. Od perspektywy etycznej przez perspektywę zdrowia publicznego po perspektywę ekspertyzy rówieśniczej. W tej ostatniej chodzi o ekspertów, którzy sami przebyli kryzys zdrowia psychicznego i po odpowiednim przeszkoleniu mogą wspierać profesjonalistów, dzieląc się własnym doświadczeniem. Dla pacjentów są żywym dowodem, że powrót do zdrowia jest możliwy.

Autorzy „Konsensusu…” podkreślają, że przejście do modelu środowiskowej ochrony zdrowia psychicznego może być utrudnione przez dotychczasowy sposób finansowania, faworyzujący tradycyjną opiekę instytucjonalną, np. w formie nagradzania w zależności od  liczby zajmowanych przez pacjentów łóżek. Dlatego zalecają finansowanie prospektywne, niepowiązane z rozliczaniem punktów czy procedur. I takie właśnie jest finansowanie pilotażowych centrów zdrowia. Każde z nich otrzymuje ryczałt będący iloczynem określonej stawki (obecnie to około 88 zł rocznie) i liczby mieszkańców obszaru jego działania. Pozwala to na optymalne organizowanie opieki w wymiarze społeczności lokalnej. Należy mieć nadzieję, że minister zdrowia tego nie zmieni. Takie oczekiwanie wyrazili uczestnicy kongresu w przyjętej „Deklaracji warszawskiej”.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza