29 kwietnia 2022

W pigułce (maj 2022)

W „Pulsie” tym razem dużo miejsca poświęcamy Mazowieckim Spotkaniom Stomatologicznym – konferencji współorganizowanej przez naszą izbę. To nie tylko okazja do wymiany doświadczeń, ale także do zapoznania się z dentystycznymi nowinkami naukowymi. By dać przedsmak czerwcowego spotkania, naszą popularnonaukową rubrykę poświęcamy doniesieniom z dziedziny stomatologii w pigułce.

Guma do żucia a zdrowie jamy ustnej to temat, który interesuje pacjentów. Tym razem jednak do tego zagadnienia podejdziemy od innej strony – zdrowia lekarza dentysty. Zdaniem badaczy z University of Pennsylvania guma do żucia może pomóc chronić stomatologów przed transmisją wirusa SARS-CoV-2 od pacjentów. Oczywiście, nie każda, ale opracowana przez zespół specjalistów z pensylwańskiej School of Dental Medicine. Naukowcy czekają na zgodę na przeprowadzenie badań klinicznych. Guma do żucia wymyślona na Penn State zawiera liofilizowane białka, które zatrzymują wirusy. Nie znaczy to rzecz jasna, że leczą zakażenie koronawirusem, lecz przynajmniej pozwalają ograniczyć liczbę wirusów w ślinie pacjenta, co w perspektywie może korzystnie wpłynąć na bezpieczeństwo lekarza. Jeśli założenia badaczy się potwierdzą, żucie gumy ma szansę stać się elementem przygotowania do wizyty w gabinecie stomatologicznym.

Zęby mądrości z faktyczną mądrością mają niewiele wspólnego, co nie znaczy, że zęby nie mogą mieć nic wspólnego ze zdolnościami poznawczymi. Wiele wskazuje na to, że zdrowe uzębienie wpływa na jakość pamięci. Metaanaliza 14 badań obejmujących 34 tys. dorosłych osób, przeprowadzona na New York University, ujawniła wyraźną korelację między tymi dwoma zagadnieniami. Jednym z prawdopodobnych wyjaśnień zjawiska jest rodzaj diety. Znacznie ciekawszy trop stanowi jednak teoria naukowa mówiąca o impulsach nerwowych generowanych w wyniku ruchu szczęk. Mózg stymulowany nimi dłużej zachowuje „świeżość”. Tymczasem moc owych impulsów znacznie słabnie, jeśli szczęka pozbawiona jest zębów. Tę neurologiczną koncepcję może potwierdzić metaanaliza. Wskazuje ona, że osoby z protezami statystycznie mają mniejsze problemy z pamięcią niż pacjenci z nieuzupełnionymi brakami uzębienia.

Nawiasem mówiąc, zęby też mają swoistą pamięć, która zapisuje się w szkliwie. Mowa tu o tzw. liniach neonatalnych. Na University of Bristol prowadzone są badania związków ukształtowania owych linii u dziecka z kondycją psychiczną matki podczas ciąży. Zespół naukowców zbadał zęby mleczne od 70 dzieci przekazane przez rodziców. Sprawdzana była szerokość linii neonatalnych. Różnorodność tych rozmiarów została potem skonfrontowana z wynikami ankiet przeprowadzonych wśród matek, mających na celu ocenę poziomu stresu, jakiego doświadczały podczas ciąży. Wniosek był jednoznaczny. Wysoki poziom stresu korelował z grubszymi liniami neonatalnymi. Niski – z wąskimi. Nie wiadomo jednak, co dokładnie powoduje zróżnicowanie, choć podstawowym „prowodyrem” wydawać się może kortyzol. Badacze uważają, że odkrycia dotyczące tej emocjonalnej pamięci zębów mogą w przyszłości pomóc w identyfikowaniu dzieci, które miały traumatyczne doznania, i w efekcie ułatwić profilaktykę zaburzeń psychicznych.

Choć komórki macierzyste mają już swoje zastosowanie w stomatologii, wciąż zajmująca się nimi dziedzina ma przed sobą świetlaną przyszłość. Nad wykorzystaniem komórek macierzystych z dziąseł pracują naukowcy z Poznania, Warszawy i Torunia. „Jeśli nam się uda, z pobranych z własnego dziąsła komórek będzie można wytwarzać zawiązki zębów, odbudowywać strukturę nerwów obwodowych dla tych, którzy potrzebują ich przeszczepu, albo chrząstkę np. dla sportowców, którzy doznali poważnych kontuzji w obrębie stawów” – mówiła w wywiadzie dla serwisu Nauka w Polsce dr hab. inż. Agnieszka Gadomska-Gajadhur z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. Jedną z pobocznych korzyści z projektu jest zgłoszony do patentu wynalazek – rusztowanie do namnażania komórek, które pozwala na tworzenie struktur przestrzennych, a nie, jak się to tradycyjnie robi – płaskich, na powierzchni szkiełka laboratoryjnego. <

mn

Źródła: Infodent24.Pl, Science Doiły, Nauka w Polsce

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza