18 marca 2024

Aktualności prawnomedyczne

Nowe regulacje dotyczące ochrony małoletnich

 

15 lutego 2024 r. weszły w życie zmiany w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz innych ustaw, których celem jest zwiększenie ochrony małoletnich przed przemocą, m.in. o charakterze seksualnym, w odniesieniu do działalności związanej m.in  z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, a także leczeniem, opieką i świadczeniem porad psychologicznych dla dzieci i młodzieży. Ochrona ma być zapewniona przez nałożenie obowiązku opracowania i wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, a także weryfikację osób zatrudnianych i dopuszczanych do takiej działalności.

 

autor: FILIP NIEMCZYK, adwokat

Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich dotyczy organu zarządzającego placówką medyczną, w której przebywają lub mogą przebywać małoletni. Dokument powinien być dostosowany do charakteru i rodzaju placówki lub działalności i określać: zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki, zachowania niedozwolone wobec małoletnich, zasady oraz procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskiej Karty”. Powinien również zawierać zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania, a także zasady przeglądu i aktualizacji standardów.

 

W standardach uwzględnić należy sytuację dzieci niepełnosprawnych oraz tych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Sporządzone winny być zrozumiale dla osób małoletnich, udostępnione na stronie internetowej podmiotu oraz wywieszone w widocznym miejscu w placówce w wersji pełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich. Zgodnie z nowymi przepisami obowiązek ich wprowadzenia musi być zrealizowany do 15 sierpnia 2024 r.

 

Drugim elementem w zakresie ochrony małoletnich w podmiotach leczniczych jest nałożenie na pracodawcę obowiązków weryfikacji karalności pracownika lub osoby, która ma być dopuszczona do działalności związanej z osobami poniżej 18. roku życia. Przed nawiązaniem stosunku pracy lub dopuszczeniem do takiej działalności niezbędne będzie uzyskanie przez kandydata zaświadczenia o niekaralności za niektore przestępstwa, m.in. przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, przestępstwo znęcania się oraz określone w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. Dodatkowo na osoby posiadające obywatelstwo innego państwa niż Polska przepisy nakładają obowiązek przedłożenia pracodawcy informacji z rejestru karnego państwa obywatelstwa, uzyskanej do celów działalności związanej z kontaktami z dziećmi.

 

Niewprowadzenie standardów ochrony małoletnich stanowić będzie wykroczenie zagrożone karą grzywny w wysokości do 250 zł albo nagany. Dopuszczenie do pracy osoby prawomocnie skazanej za przestępstwa objęte weryfikacją podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1 tys. zł. Przestępstwem jest natomiast dopuszczenie do pracy lub innej działalności osoby z orzeczonym zakazem zajmowania stanowisk związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, za które grozi kara pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat.

 

RPO w sprawie czasu pracy lekarzy

 

Rzecznik praw obywatelskich zwrócił się do ministra zdrowia o podjęcie działań zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony lekarzy i pacjentów w związku z nadmiernie długim czasem udzielania świadczeń zdrowotnych przez lekarzy zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Rzecznik podkreślił, że z kontroli NIK „Funkcjonowanie szpitali powiatowych” z 2023 r. Wynika, iż lekarze zatrudnieni w szpitalach na umowach cywilnoprawnych pracują zdecydowanie zbyt długo bez przerw na odpoczynek. Tymczasem przepisy ustawy o działalności leczniczej, dotyczące wymaganych okresów odpoczynku i zasad pełnienia dyżurów, ograniczają się do zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Zdaniem rzecznika maksymalny dopuszczalny czas pracy określony w ustawie powinien dotyczyć całego personelu medycznego.

 

RPO, powołując się na ustalenia NIK, wskazał, że w szpitalach w latach 2020–2022 dochodziło do rażących nieprawidłowości w tym zakresie, np. w Wołominie czterech lekarzy pracowało ponad dwie doby bez przerw na odpoczynek (trzech lekarzy pełniło dyżury przez 52 godziny, jeden przez 66 godzin), a w Wieluniu jeden lekarz pracował bez przerwy 73 godziny (od godz. 8.00 16 kwietnia 2022 r. do godz. 9.00 19 kwietnia 2022), pełniąc obowiązki kierownika Oddziału Noworodkowego z Pododdziałem Patologii Noworodka.

 

W ocenie rzecznika konieczność uregulowania czasu pracy wszystkich lekarzy wynika z konstytucyjnej zasady sprawowania przez państwo nadzoru nad warunkami wykonywania pracy, a ponadto z prawa każdego obywatela do ochrony zdrowia (art. 24 i 68 ust. 1 konstytucji). Określenie minimalnego nieprzerwanego odpoczynku i wyjątków od tej zasady – ograniczone wyłącznie do pracowników – budzi również wątpliwości pod względem przestrzegania prawa do dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów (art. 66 ust. 2 konstytucji).

 

PNRL o prawie do wykonywania zawodu lekarza

 

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej oraz Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych opublikowały wspólne stanowisko, w którym podniesiono, że  pielęgniarki, położne, lekarze i lekarze dentyści, którzy przyjeżdżają z zagranicy w celu udzielania świadczeń zdrowotnych w Polsce, muszą bezwzględnie posiadać umiejętność porozumiewania się w języku polskim, co zapewni właściwą komunikację z pacjentami i zespołem terapeutycznym. Kontakt osób wykonujących zawód medyczny z pacjentami wynika z bezwzględnych warunków realizacji gwarantowanych świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjenta z należytą starannością, poszanowaniem praw pacjenta, dbałością o jego bezpieczeństwo, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej.

 

Prezydium NRL negatywnie odniosło się także do obowiązujących rozwiązań i projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w zakresie tzw. trybów uproszczonych przyznawania prawa wykonywania zawodu lekarza w Polsce, tj. warunkowego prawa do wykonywania zawodu oraz prawa wykonywania zawodu w określonym zakresie czynności. Obecnie obowiązujące przepisy nie tylko umożliwiają uzyskanie prawa do wykonywania zawodu osobom bez znajomości języka polskiego, ale ze względu na wydawanie przez ministra zdrowia decyzji zezwalających na wykonywanie zawodu lekarza w „trybach uproszczonych” naruszają konstytucję i zagrażają bezpieczeństwu pacjentów. Podkreślono, że zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji RP, to samorząd lekarski sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu lekarza w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony, a podejmowanie decyzji o dokonaniu wpisu do rejestru lekarzy jest pierwszą emanacją sprawowania tej pieczy.

 

Stanowisko PNRL i PNRPiP dotyczące zabiegów medycyny estetycznej

 

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej oraz Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych opublikowały także wspólne stanowisko dotyczące konieczności uregulowania kwestii wykonywania zabiegów z zakresu medycyny estetycznej. Podkreślono, że katalog świadczeń medycyny estetycznej powinien być opracowany i wydany w formie aktu prawnego przez ministra właściwego do sprawy zdrowia. Regulacji wymaga w szczególności to, które świadczenia zdrowotne mogą być wykonywane wyłącznie przez lekarza i lekarza dentystę lub pielęgniarkę i położną. Zwrócono przy tym uwagę na sygnały dotyczące wzrostu liczby osób poszkodowanych wskutek wykonywania zabiegów medycyny estetycznej przez osoby nieuprawnione.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza