22 marca 2024

Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje

Ponad 30-krotnie zwiększyła się liczba zachorowań na odrę w europejskim regionie WHO. Niepokojący trend obserwuje się także w Polsce, mimo realizowania od 2003 r. programu eliminacji odry i różyczki. Wraz ze spadkiem wyszczepialności, w związku z bezzasadnymi odmowami szczepień u dzieci, stajemy ponownie w obliczu zagrożenia chorobami zakaźnymi, które wielu lekarzy zna tylko z podręczników.

 

tekst ZESPÓŁ DS. SZCZEPIEŃ ORL W WARSZAWIE

 

Obowiązujące wszystkich lekarzy zasady programu eliminacji odry i różyczki:

 

1. Ustawowy obowiązek zgłaszania przez lekarzy do Biura Państwowego Inspektora Sanitarnego każdego podejrzenia/rozpoznania zachorowania na odrę. W tym celu należy wypełnić druk ZLK-1 i wysłać go do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego właściwego dla miejsca rozpoznania choroby zakaźnej lub wypełnić i wysłać w postaci cyfrowej pod adresem: gabinet.gov.pl. Niewypełnienie obowiązku jest karane grzywną na podstawie art. 52 pkt 4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

 

2. Ustawowy obowiązek wykonania badania w kierunku odry (przez oznaczenie przeciwciał) u każdego pacjenta z podejrzeniem/rozpoznaniem zachorowania na odrę. Materiał powinien być bezzwłocznie przesłany do laboratorium mającego akredytację WHO. W Polsce ośrodkiem referencyjnym jest Narodowe Laboratorium ds. Diagnostyki Odry i Różyczki, znajdujące się w Zakładzie Wirusologii Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie, przy ul. Chocimskiej 24. Szczegółowe informacje dotyczące sposobu pobrania materiału, jego przechowywania oraz warunków transportu do laboratorium zamieszczone są na stronie PZH. Badanie serologiczne wykonuje się metodą ELISA, a obecność swoistych przeciwciał w klasie IgM w surowicy pacjenta wskazuje aktualne lub ostatnio przebyte zakażenie wirusem odry. Badania wykonywane przez Zakład Wirusologii NIZP-PZH są bezpłatne.

 

Każdy zgłoszony przez lekarza przypadek podejrzenia zachorowania jest analizowany przez powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną. Dodatkowo prowadzi się pełne dochodzenie epidemiologiczne w celu uzyskania wszelkich informacji o okolicznościach oraz źródłach zakażenia. W ramach nadzoru nad osobami z kontaktu z chorym istnieje możliwość wykonania szczepienia osób dotychczas nieszczepionych. Szczepienie poekspozycyjne (szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce – MMR) należy podać do 72 godzin od kontaktu z osobą zakażoną. W przypadku, gdy ekspozycja dotyczy niezaszczepionego dziecka, można zaszczepić niemowlę po dziewiątym miesiącu życia. Szczepienie MMR przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia wykonujemy według schematu 2+1; druga dawka podawana jest po ukończeniu roku, optymalnie trzy miesiące od pierwszej dawki, trzecią dawkę, przypominającą, podajemy standardowo, zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień.

 

Zarówno odra, jak i różyczka są chorobami, których całkowita eradykacja jest niemożliwa. Rezerwuarem wirusa odry jest jedynie człowiek. Nie stwierdzono nosicielstwa wirusa po przebytym zakażeniu, istnieje skuteczny środek zapobiegawczy w postaci bezpiecznej i dobrze przebadanej szczepionki. W Polsce w 2022 r. zgłoszono 28 przypadków zachorowania na odrę, w 2023 – 36, a w styczniu 2024 – już dziewięć. Niezwykle ważne jest więc uzyskanie informacji, czy pacjent był szczepiony w dzieciństwie, uzupełnianie zaległych dawek u dzieci, przedstawianie korzyści płynących ze szczepień rodzicom. Opóźnianie szczepień zwiększa ryzyko powstawania ognisk epidemicznych odry lub epidemii. Dzięki współpracy lekarzy i edukacji społeczeństwa na temat konieczności szczepień ochronnych mamy realną szansę na ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń, a tym samym spadek umieralności oraz powikłań z powodu tych chorób.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza