29 kwietnia 2024

Książka na receptę

Lepiej zapobiegać niż leczyć – profilaktyka zaburzeń, zarówno w sferze dobrostanu fizycznego, jak i psychicznego, jest dziś fundamentem opieki lekarskiej nad dziećmi. Pediatria przyszłości, wspierając zdrowie, musi dbać także o harmonijny, holistyczny rozwój pacjentów, a jej ważne aspekty – aktywność fizyczna, kontakt z naturą, wysiłek intelektualny, mają już szerokie potwierdzenie w badaniach. Z dr. hab. n. med. Wojciechem Feleszką, lekarzem pediatrą, immunologiem klinicznym, nauczycielem akademickim z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, rozmawia Aleksandra Strzelecka z Fundacji Powszechnego Czytania.

 

Podczas wykładu na konferencji „Książka na receptę” mówił pan o alarmujących wynikach badań sprawności fizycznej dzieci, szczególnie w wieku wczesnoszkolnym. Jakie najważniejsze korzyści zdrowotne przynosi regularna aktywność fizyczna na świeżym powietrzu oraz uprawianie sportu i dlaczego jest to takie ważne dla rozwoju dzieci?

Aktywność fizyczna jest jednym z aspektów pediatrii przyszłości. Tymczasem staje się jej prawdziwą bolączką, zwłaszcza że wytyczne WHO mówią o zalecanych dzieciom i młodzieży 60 minutach aktywności fizycznej trzy razy w tygodniu. Mamy dziś nie tylko fizjologiczne, ale i psychologiczne dowody słuszności takich zaleceń. Badania świadczą, że aktywne dzieci już w wieku przedszkolnym znacznie rzadziej zapadają na infekcje dróg oddechowych. Kolejnym aspektem jest kontakt z przyrodą. Dzieci, które go mają, uzyskują wyższe wyniki w testach koncentracji i samodyscypliny. Czas aktywnie spędzony na powietrzu obniża poziom stresu, zwiększa ciekawość i motywację do uczenia się. Oprócz wpływu na psychikę obserwuje się także wpływ kontaktu z naturą na procesy immunologiczne. Regularny wysiłek zmniejsza oczywiście ryzyko otyłości.

 

Jakie rodzaje aktywności fizycznej na świeżym powietrzu są szczególnie korzystne dla rozwoju fizycznego i psychicznego dzieci, a także dla profilaktyki chorób?

Aktywność fizyczna to nie tylko sport, chociaż on w dużym stopniu pomaga realizować zalecenia dotyczące właściwego trybu życia. To także codzienne chodzenie, bieganie, czyli czynności, które można realizować w różny sposób i w różnych warunkach, nawet w drodze do szkoły, o ile oczywiście dzieci nie są odwożone samochodami. Co ciekawe, aktywność fizyczna na zewnątrz zalecana jest nawet mimo słabej jakości powietrza. Przeciwdziałanie epizodom smogowym jest bardzo istotne, powinno się jednak uwzględniać przebywanie na powietrzu.

 

Wspominał pan też o roli wspólnej lektury książek i spędzaniu czasu z młodszymi dziećmi. Jak czytanie wpływa na rozwój kognitywny, emocjonalny i społeczny małych pacjentów oraz jakie korzyści zdrowotne niesie, gdy odbywa się regularnie?

Pierwsze trzy lata życia to okres najbardziej intensywnego rozwoju dzieci. Istnieje bardzo wiele przeglądów systematycznych i danych, które pokazują, jak wczesne czytanie wzmacnia rozwój mowy i języka. Dzieci, którym rodzice czytają, mają także lepszą zdolność koncentracji, co przyczynia się do ich przyszłych sukcesów edukacyjnych. Czytanie stymuluje optymalny rozwój mózgu i motywuje do nauki, wzbogaca słownictwo, buduje umiejętność pisania i czytania samodzielnie. Stanowi także okazję do rozmowy. Wzajemna interakcja dorosłego z dzieckiem w procesie czytania tworzy relacje, co więcej – daje fundament umiejętności społeczno-emocjonalnych na całe życie.

 

Jak harmonijnie łączyć aktywność na świeżym powietrzu, uprawianie sportu i czytanie, aby wspierać całościowy rozwój dziecka i promować zdrowy tryb życia?

W pediatrii społecznej to dziś niezwykle ważne. Należy pamiętać o tym także w kontekście kształcenia lekarzy, podkreślając inne, obok fizjologii i farmakologii, istotne aspekty leczenia i wspierania prawidłowego rozwoju najmłodszych. Przede wszystkim trzeba zachęcać dzieci i rodziców do podejmowania wysiłku – organizowania czasu i przestrzeni do aktywności fizycznej, kreowania warunków do myślenia, poznawania i uczenia się. Czytanie książek jest wspaniałym zajęciem i należy o nim pamiętać. W ten sposób możemy wyzwolić pełny potencjał rozwojowy dzieci, dbając o ich dobrostan psychofizyczny. Temu właśnie poświęcony jest program „Książka na receptę”, realizowany przez Fundację Powszechnego Czytania, którego sam jestem ambasadorem. Do założeń programu należy przede wszystkim szkolenie lekarzy i przekonanie ich do rekomendowania w gabinetach czytania dzieciom, jako elementu profilaktyki zdrowia. Poza tym – dotarcie do osób pracujących z dziećmi, rodziców, opiekunów i pokazanie im ogromnych korzyści dla zdrowia oraz rozwoju najmłodszych, jakie daje głośne czytanie już na bardzo wczesnym etapie życia.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza